Chaith mé an Satharn sa chathair ag ócáidí éagsúla liteartha. Thosaigh rudaí amach le caint mar chuid de Fhéile Leabhar Bhleá Cliath - Idir Theangacha/Between Languages Anna Heussaff agus Antain Mac Lochlainn faoi agallamh ag Cormac Ó hEadhra.
Aistriúchán idir Gaeilge agus teangacha eile, go háirithe Béarla a bhí faoi chaibidil, agus na dúshláin ar fad a bhaineann le haistriúchán - an méid a chailltear ach freisin an méid is féidir a bhaint. Traduttore, Traditore a deir na hIodálaigh. (Tá aiste spéisiúil den teideal úd anseo:)
Mar is dual dó, bhí a chuid taighde déanta ag Cormac, agus mheall sé smaointe spéisiúla ar an ábhar ó Antain agus Anna.
Tá saothar dá cuid aistrithe go Béarla ag Anna - Buille Marfach - Deadly Intent. An ndóigh, is crann os coill é Antain i measc aistritheoirí le fada. Ghluais an comhrá siar is aniar go spéisiúil, le corr smaoineamh ón urlár freisin; thug Antain léiriú ar a cheird tríd an file Fiona Bolger a bheith ag léamh dán léi féin, agus eisean ag léamh a leagan; agus iad á léamh ansin arís líne ar líne. Léiriú a bhí ann ar idir buntáistí, buanna agus caillteanais an aistriúchán. Thug Anna roinnt samplaí de na dúshláin a bhain le tiontú a saothar féin - friotal a bhí galánta as Gaeilge ach amscaí as Béarla, agus arbh gá é chuir i bhfoirm nua as Béarla chun an n-íomhá a bhreith slán. Thug sí samplaí freisin den deacracht ar leith a bhaineann le Gaeilge a chur ar saothar do pháistí - deacracht breise i gceist mar nach mbíonn cumas léitheoireachta as Gaeilge forbartha céim ar céim lena n-aois - ceal deiseanna léamh. (Tig liom sin a dhearbhú ó mo thaithí léanmhar féin, ana dheacair mo mhic a cur ag léamh Gaeilge cé gur shlog siad carraigeacha móra leabhair as Gaeilge agus Gearmáinis)
Caint thar a bheith suntasacha bhí ann, mórán gnéithe clúdaithe.
Seoladh cruthúnas eile ar scil Antain i ndiaidh na cainte - An Leon, an Bandraoi agus an Prios Éadaigh - scéal cáiliúil C.S. Lewis do ghasúir. Thug Michael Cronin píosa bhreá cainte uaidh faoi Antain agus a shaothar - ainneoin é bheith imníoch faoi súile agus cluasa géara an eagarthóra! Dúirt Antain ar ball nach raibh sé ar dualgas, agus mar sin nár baol dó an rud a dúirt duine eile faoi - go dtagann "tensions" ina "declensions" ach a bhfeiceann sé Antain!
Anois duine mise atá tugtha le fada do shaothar C.S. Lewis, idir ficsean agus díonchruthaithe. Tá ionad buan ar mo leabhragán ag Croinicí Nairnia le fada, agus iad léite roinnt uaireanta agam ó chéad léigh mé iad agus mé i mo dhéagóir óg.
Tá áthas orm a dhearbhú go raibh pléisiúr ar leith a bheith ag léamh leagan Antain, ainneoin corr dris cosain Ultach a bhain tuisle as an deisceartach seo! Tá an tuin cuideachtúil scéalaíoch atá ag Lewis sa leagan Béarla tugtha slán trasna aige. Shamhlófá is tú ag léamh gur eachtraí atá ag suí taobh leat i suíochán compordach ag reic na himeachtaí corraitheacha duit. D'aimsigh sé an friotal agus fuigheall cuí do gach neach san scéal, agus ainmneacha oiriúnacha freisin. (Beidh dúshlán leis na hainmneacha sna leabhair eile, áfach - is beag ainm dílis san céad eachtra seo, téann siad i líonmhaire mar a théann na leabhair ar aghaidh)
Gheall Antain, ach é bheith saolach, an seacht leabhar a aistriú. Go raibh sé saolach, mar sin, agus cá bhfios nach gcromfadh sé ansin ar Gaeilge a chuir ar eachtraí Perelandra!
Tá an leabhar tiomnaithe ag Antain do Ghabriel Rosenstock, Ard draoi aistritheoirí Éireann, Más é Gabriel an ard draoi, m'anam ach gurbh é Antain an ard saoi.
An Leon, an Bandraoi agus an Prios Éadaigh
C.S. Lewis a scríobh.
Antain Mac Lochlainn a chuir Gaeilge air.
An Gúm 2014
ISBN 9781857918885
C.S. Lewis a scríobh.
Antain Mac Lochlainn a chuir Gaeilge air.
An Gúm 2014
ISBN 9781857918885
