Píosaí liom in áiteanna eile:

2017-06-24

Witiko

Ceann de mhórshaothar Adalbert Stifter is ea Witiko, ina shamhlóinn sé saol bhunaitheora sliocht uasal de chuid na Boihéime sna meánaoiseanna, a ainmníodh as.
Bhí a leithéid de dhuine ann, mar sin, agus Vítek z Prčice. Ach go bhfios dom is samhlaíocht ar fad, bunaithe ar roinnt fíricí faoi cathanna, ríthe agus prionsaí an úrscéal.
Mion-uasal ar bheagán maoine é Witiko ag tús an scéil, a athair básaithe, é ag filleadh ar a fhód dúchais tar éis oiliúint i bPassau na Baváire. Ag tús saoil, each agus culaith leathair aige.
Fán mbealach buaileann sé le hainnir de uaisle na Baváire agus ón bpointe sin ar aghaidh tá snáithe de thochmhairc séimh cúirtéiseach sa scéal, i measc comhairlí, cathanna agus eachtraí.
Mar is dual do Stifter, is go mall réchúiseach séimh a ghluaiseann an scéal ainneoin eachtraí ina bhfuil maithe agus móruaisle uaibhreacha sáite - ach cosmhuintir agus ceardaithe na coille freisin.
Tugann sé ana bhéim don gcúirtéis, don deasghnáth, le mion cur síos ar chomhráití sollúnta.
Éiríonn le Witiko muinín muintir na coille a bhuachan, agus muinín a phrionsa. Glacann sé páirt in imeachtaí corraitheacha a eascraíonn as bás luath a phrionsa agus streachailt don ríocht.
Déantar ceannaire catha de, agus faigheann sé maoin agus onóir - rud a fhágann gur nuachar a diongbhála é dá rúnsearc, agus bíonn deá chríoch ar a shuirí.
Tá an scéal reicthe go mion, ó cábáin coille go cúirteanna Prág. Eachtraí agus comhráití. Greann, gean agus gaisce.
Mhothófá go raibh tú i láthair, i measc pobal na coille agus i láthair prionsaí, easpaig agus an impire féin- sa Bhoihéim, sa Bhaváir agus go geataí Milano fiú!
Úrscéal a thugann blaiseadh de stair lár na hEorpa, na náisiún fite fuaite le chéile míle bliain ó shin.
Tá clú ar Stifter as an mion chuir síos ar an dúlra, agus tá go leor de sin ann freisin. Ach go háirithe ar an gcoill ar theorainn na Boihéime, na Baváire agus na hOstaire as ar fáisceadh é féin.
Shiúl mé féin cuid dá Heimat blianta fada ó shin. Bhí sé i gceist agam athchuairt a thabhairt ar a mbliana, ach d'fhág mé ró mhall é lóistín a eagrú.
Beidh deis eile ann le cúnamh Dé. Is dócha cibé nach é brothall samhraidh lár na hEorpa an uain is oiriúnaí do siúlóidí fhada!

2017-06-20

An bhfuil Teacht Aniar i ndán don nGaeltacht?

Nílim ceanúil ar bhrothall, mar sin  níorbh íobairt mhór orm teitheadh isteach i seomra cruinnithe i mBuswells mar a raibh comhdháil de chuid Teacht Aniar ag cíoradh na ceiste 'Cá bhfuil ár dtriall?', ceist faoin nGaeltacht a eascraíonn as an titim i líon na gcainteoirí a léirigh an daonáireamh deireadh.
B'é Conchúr Ó Giollagáin a chuir tús le himeachtaí. Cassandra na Gaeltachta é Conchúr. (Thug Cassandra na Traoi droim láimhe do mhiangas Apollo. An díoltas a bhain sé amach ná go mbeadh bua na fáistine fíre aici, ach nach gcreidfí í).
Bhí mórán suntasach ina chuid cainte. Tá daonra na Gaeltachta ag titim, sna háiteanna is mó a tharla titim i measc líon na gcainteoirí, cé gur treise an titim i líon na gcainteoirí. Tá an titime sa daonra níos láidre i measc daoine sna fichidí, i. an dream atá de dhíth ar phobal ar bith chun iad féin a bhuanú. Níl aon cheist ach oiread go bhfuil an ceart aige nuiar a deir sé go bhfuil cur chuige an stáit agus na heagraíochtaí dírithe ar an bhfoghlaimeoir Gaeilge. Ní hionann riachtanais mo leithéidí, atá ag maireachtáil i bpobal agus saol gairmiúil Béarla, agus riachtanais an duine atá i bpobal Gaeltachta ag iarraidh saol gairmiúil éigin a bheith acu. Agus ó thaobh beatha na teangan de is tábhachtaí go mór go mbeadh pobal bríomhar Gaeltachta ann ná go mbeadh teacht ag mo leithéidí ar an mbeagán seirbhís stáit a bhainim feidhm astu, as Gaeilge.
Níl aon cheist ach gur céim chun cinn an polasaí oideachas Gaeltachta, a aithníonn go bhfuil an difríocht sin ann.
Tá Ó Giollagáin ag moladh Beartas Úr le fada, ag éileamh go mbeadh tacaíocht intleachta agus acadamh ag an nGaeltacht - agus bhí cáineadh ghéar aige don laghad aird a thugann na hOllscoileanna do cheisteanna pobail le hais a bhfócas ar spéiseanna scoláirí aonaracha i ngéithe den litríocht.
Thug Aoife Ní Sheaghda, atá bainteach leis an bpleanáil teanga i gCorca Dhuibhne a léargas siúd ar an gceist. Ina measc na fadhbanna a eascraíonn as na riachtanais éagsúla atá ag an bpobal láidir Gaeltachta laistiar den Daingean le hais na pobail lastoir atá sa Ghaeltacht Oifigiúil ach ina bhfuil an teanga tanaithe le fada. An drogall a bhíonn ar thuismitheoirí atá ag tógáil clainne le Gaeilge a mianta agus a riachtanais a chuir in iúl laistigh de phobal nach bhfuil ar aon fhocal leo. Uaigneas an leanbh a thógtar le Gaeilge sa bhaile ar scoil nó réamhscoil ina bhfuil a chomh-bhádóirí níos compordaí le Béarla. (Taithí pearsanta agam féin ar sin - ní raibh Béarla ag mo mhac is sine nuair a thosaigh sé ar an nGaelscoil, agus bhí frustrachas air dá bharr - ní hamháin nach raibh sé ar a chumas labhairt le gasúir san eastáit, ach bhí roinnt den mbrú céanna ar scoil)
Luaigh sí an easpa tacaíochta do ghasúir ó aois 9 amach - (tá scéim ana éifeachtach "Tús Maith" i gCorca Dhubhne do theaghlaigh níos óige, d'fhreastail mé féin ar ócáid Samhna dá gcuid.). Molann sí go mbeadh campaí samhraidh ann do óige na Gaeltachta (tá go pointe) agus go mbeadh gné saibhriú teanga agus cur le muinín na ngasúir ina dteanga mar dhlúthchuid de sin.
Níl aon amhras orm ach gur fíor di go mba cheart na hiarrachtaí a dhíriú ar na teaghlaigh atá ag tógáil clainne le Gaeilge - tuismitheoir amháin ar a laghad nach labhraíonn ach Gaeilge leis na leanaí, agus gach iarracht a dhéanamh breis daoine a mhealladh isteach san rannóg sin.
Rinne Julian de Spáinn cosaint láidir ar fheachtasaíocht an Chonartha agus na grúpaí atá siad ag comhoibriú leo. Luaigh sé a gcomhoibriú le Guth na Gaeltachta le cur i gcoinne an Bord Snip Nua, a rinne maolú ar an mbagairt a d'eascair as an mBord Snip Nua agus a chaomhnaigh Údarás na Gaeltachta agus Neamhspleáchas an Choimisinéara. (Níor luaigh sé go bhfuil Guth na Gaeltachta balbhaithe ó shin, na hurlabhraithe is éifeachtaí acu ina dtost de bharr an gobán a chuireann post stáit ina mbéal). Measaim áfach, ainneoin fiúntas obair an Chonartha, gur threisigh sé pointe Conchúir, i. go bhfuil na heagraíochta níos fóintí don nuachainteoir seachas do phobal na Gaeltachta.
Tá Teacht Aniar ann le cúpla bliain anois, agus ón tús is é an fhís atá acu an Ghaeilge agus an nGaeltacht a chuir chun cinn, gan spleáchas ar an Stáit. Tá go leor machnaimh déanta acu, agus go leor imeachtaí plé eagraithe acu. (Rud atá ana thábhachtach dar liom na go bhfuil torthaí an phlé sin foilsithe i bhfoirm leabhair. Ach is deacair teacht ar na leabhair céanna ceal an chineál forais acadúil a raibh Conchúr ag trácht air) Leag Breandán Mac Cormaic an fhís amach arís, agus béim aige ar an bhfíric nach leoir do na Gaeil a bheith ag caint le Gaeil eile faoin nGaeilge, gur gá fís na Gaeilge a bheith leabaithe i bhfís níos leithne don bpobal i gcoitinne. Luaigh sé saothair éagsúla Finbarr Ó Brolcháin go moltach, cé go mothaíonn sé go bhfuil siad Útóipeach go pointe. Mhol sé dul chun cinn eagraíochta pobail ó thuaidh a leabaigh ceist na Gaeilge i bhforbairt pobail níos leithne.
Tá sé i gceist ag Teacht Aniar dul i ngleic leis an dúshláin is mó atá romhainn faoi láthair, i. ceist na héiceolaíochta. (Is fiú cuimhneamh air go bhfuil mórchuid den nGaeltacht cois cósta agus faoi bhagairt ar leith ag an bhforthéamh dhomhanda dá réir, gan trácht ar an ngéarchéim san iascach)
Bhí cainteoir ann ó Misneach, ach ós rud é go raibh iarrtha ag Raidió na Life orm páirt a ghlacadh i gclár plé faoi bhás Helmut Kohl ní raibh deis agam a chaint a chlos, agus ní raibh mé i láthair do mórchuid den bplé oscailte ach oiread.
Bím idir dhá chomhairle faoi ócáidí mar seo; ní dócha go réitíonn plé i seomraí óstáin mórán. Ar an lámh eile, cuireann daoine aithne ar a chéile agus is féidir go n-éascródh gníomh as an aithne. Agus faigheann daoine atá i mbun gnímh ardán agus éisteacht, rud a chuidíonn dar liom le misneach a thabhairt dóibh go bhfuil obair fiúntach ar bun acu.
Mé féin is measa i mbun gnímh, ní mór dom a admháil - ró ghafa le gnáth saol an tuismitheora agus sclábhaí pá. Tá ana mheas agam orthu siúd a chuireann rudaí ar bun, a bhfuil an misneach iontu dul sa bhfiontar.

2017-06-19

Siamsaíocht mharfach

Chuir alt nuachtáin faoi réamháisnéis ar bhua Trump sna 1980í, alt a luaigh diostóipeanna Huxley agus Orwell, mé sa tóir ar an leabhar "Amusing Ourselves to Death" le Neil Postman. Tá leabharlanna fós ann, buíochas le Dia, agus is ón leabharlann a fuair mé é.

Léigh mé saothar Orwell, Huxley agus Bradbury agus mé sna déaga, agus tá siad athléite agam roinnt uaireanta ó shin.

An tátal as leabhar Postman ná go ndearna teacht an teilgraif agus ansin an teilfís claochló ar chultúr Mheiriceá; claochló chomh mór agus an rinne an cló a tháinig roimhe. Dar leis ba é a bhí sa dtreis i gcultúr an chló ná smaointe a léiriú le doimhne agus machnaimh. De bharr go raibh na smaointe scríofa síos, bhíodar neadaithe i gcomthéacs. D'fhéadfaí iad a stáidéar, a mheas agus a bhréagnú. Léigh daoine rudaí a raibh tionchar acu orthu féin, agus ar a smaointe - mar bhí an méid a bhí á léamh acu, sna nuachtáin ach go háirithe áitúil agus dá barr bainteach le saol s'acu. Lean gníomh as an méid a léigh siad, go minic.

Chuir an teilegraf an áitiúlacht as an áireamh - scaip blúiríní nuachta ar luas an tsolais timpeall na cruinne. Ach is giotaí beaga gairide gan comhthéacs, agus gan tionchar ar shaol na leitheoirí, a líon cuid mhór de na nuachtáin feasta.

Chuaigh an teilfís céim eile chun cinn - tháinig an siamsaíocht in áit an eolais. Tá na focail díbeartha ag an íomha; na mothúcháin in áit an mhachnaimh. Ach tá chuile rud - polaitíocht, creideamh, oideachas fiú - faoi chúing an teanga nua seo, teanga na híomhánna, an té atá mealltach don tsúil - ní bhíonn duine míofair ná éagúil ag léamh na nuachta. Is lú fós comhthéacs na scéalta nuachta agus is annamh tionchar acu saol an feictheora;' seachas ar a chuid mothúcháin. Seans go gcaithfí vóta i dtreo duine a mhaíonn réiteach a bheith aige ar fhadhb, nó go leireofaí spéis i bpobalbhreith. Ach maidir le hathrú iompair... (Inniu, tá an t-achainí ar líne ann, "gníomh" éasca eile gan tionchar ar iompair).

Bíonn síor athrú i gceist - "Agus anois" tobann gach 30 soicind ar a mhéid. 15 soicind clú do chách, rabhartha íomhánna. Cuid acu a bhaineann stádás iocóin amach, ar féidir brí éigin a fháisceadh astu - mórchuid afách imithe le gaoth.

I lár na 1980í a scríobhadh an t-anailís seo, nuair nach raibh iomrá an an idirlíon agus nuair nach raibh ríomhairí ach i dtús a ré. Níorbh léir an blathú a thiocfadh faoina gcumas mar go raibh maíomha áiféiseacha faoina gcumas bréagnaithe go minic agus gan "sonraí móra" ar íor na spéire ag mórán.

Cé gur thug an idirlíon luath an focal scríofa ar ais go pointe, tá sé díbeartha arís ag an bpictúir na an físéain a scaipeann ar nós víreas, na méimeanna a ghlacann áit an mhachnaimh.

Is beag duine againn nár mhothaigh faoi alt - ní áirim leabhar - an "Ró-fhada, ná léigh" mharfach úd. Admháim, fiú agus an leabhar seo á léamah agam, nár éalaigh mé ón tochas Twitter a d'fhág mé ag amharc ar an bhfón cliste gach cúpla leathanach.

Tá flúirse eolais againn ó gach cearn den domhain, in íomáhanna a théann i ngleic lenár mothúcháin.

Ach an ndeanaimid anailís orthu? An bhfuil ar ár gcumas iad a scagadh, na claonta a aithint; ár meon a athrú de bharr firicí, gníomh úr orthu chun ár leasa?

Nó an bhfuil greim magairle ag lucht rachmais orainn trénár miangas? Muid i ngeimhle mothúchánach dár fí féin?

Measaim go bhfuil muid beo san ré "Iar Ford" a thuar Huxley; ní gá cosc ar leabhair, mar nach bhfuil éinne á léamh, agus is beag tionchar orainn ag na leabhair a léimid cibé. Ní gá nuachaint nuair atá méimeanna ann, slúán in áit smaointe.

Is féidir go bhfuil gné amháin de thuar Orwell linn - an dá nóiméad fuatha saorga don namhaid samhalta, an deamhan ar gá é bhrú faoi chois.

Ach seachas sin is cosúil gurbh iad ár miangais ár nDéithe, agus muid ag gníomhú dá réir.

2017-06-15

Donna Leon

Le fada anois is breá liom cérinneachán, tá pléisiúr ar leith san léitheoireacht. Ar chúis éigin is mná ar fad na húdar sa réimse a bhfuil tóir agam orthu, le heisceacht amháin - Michael Connolly.

Ní cuimhin liom anois cad a chas úrscéalta Donna Leon mo threo an chéad lá. Ach táim éirithe ana cheanúil ar an gCommisario Brunetti, a theaghlach agus a chomhleacaithe. Rinne mé talamh slán de ó ainm an údair agus ón mblas a bhí ar na scéalta gur san Iodáilis a scríobhadh iad. Ach chuir Anna Heussaff ar mo shúile dom go raibh dul amú orm agus go deimhin nach mian leis an údar go mbeadh a cuid leabhair ar fáil in Iodáilis. Rud a fhágann ar a cumas sráideanna na Veinéise a shiúl gan a bheith aitheanta mar údar mór le rá!

Is sna sráideanna céanna a bhíonn Brunetti ag lorgaireacht, lorgaireacht ar leith. Teannas idir é agus a shaoiste, fear ón tSicil isteach atá dílis do chiorcail órga na polaitíochta seachas an cóir. Fear machnaimh é Brunetti, léitheoireacht údar na Róimhe Ársa a chaitheamh aimsire. Ó chúlra lucht oibre é féin, ach é pósta ar ollamh le litríocht an Bhéarla ar de sliocht uaisle na Veinéise iad. Beirt gasúir acu.

Tá éagsúlacht cúlra agus meoin i measc a chomhleacaithe freisin, agus is pearsa lárnach sna scéalta rúnaí na rannóga Signorina Elettra, ar haiceálaí cumasach í agus a thugann cuidiú nach bhfuil iomlán dleathach do Bhrunetti.

Is iad an malairt smaointe agus na cairdis agus eascairdis neart na scéalta measaim. Léithe an saoil, cíoradh ceisteanna nach bhfuil dubh agus bán.

Ceist mór sna leabhair lofacht polaitíocht na hIodáile, gné a choscann deireadh néata, cás cúirte agus breith cinnte ar na cásanna a bhfuil baint ag Brunetti leo.

Bíonn leagan éigin den fhírinne aimsithe aige, ach is annamh a bhaineann sé cóir amach do na híospartaigh ainneoin a dhícheall.

Cuirtear i leith Leon í bheith fríth eaglasta. Níor thug mé sin faoi dearadh sna leabhair cé go bhfuil amhras féin gcliarlathas eaglasta chomh maith le stáit ann. Agnóisí é Brunetti shamhlóinn ach é ag iarraidh cóir agus moráltacht a bhaint amach.

Tá lón machnaimh agus lón pléisiúr sna scéalta.

2017-06-13

Mis

Thóg sé i bhfad orm toighis filíochta a fhorbairt, agus is fearr liom fós prós. Fágann collaíocht follasach rud beag míchompordach fós mé, agus ní dócha go mbeadh mé tar éis dréim leis an leabhair seo murach spreagadh ó Chaitlín.

Tar éis an tsaoil tá leigheas galar meabhrach trí comhriachtain i lár scéal Mhis ┐Dubhrois.

Dán fhada atá san leabhar, scéal Mhis ina guth féin, an sceoin a scaip sí agus í ina gealt léirithe trí í a chuir ag cúléisteacht le taistealaithe faiteacha cois tine.

Slad Fionn Trá agus anbhás a hathair mar thromluí athfhillteach agus í i ngleic leis na deamhain - más seachtrach nó inmheánach iad.

Mealladh caoin ceolmhar collaí Dubhrois cruitire, agus é a tabhairt ar ais go saol sócúil seascair mná uasail álainn.

Ansin tubaiste agus uaigneas athuair le dúnmharú Dhubhrois.

Seachas an miangas, atá san insint cinnte, is an léiriú ar phian intinne is mó a chuaigh i bhfeidhm orm. An streachailt ealú ó na deamhain is na drochchuimhní.

Tá na focail roghnaithe go cúramach, snoite, fuinte sa chaoi go mothaíonn an léitheoir gach corr is casadh, gach uamhan agus áthas a chuireann Mis di.

Íomhánna láidre soiléire.

Tá an leabhar léite faoi dhó agam ó fuair mé ón leabharlann é, agus is dóigh liom go mbeidh sé léite cúpla uair eile sula thugaim ar ais é.

Tá sliocht as (agus é léite ag an bhfile)  ar fáil ar Lyrikline.

2017-06-10

Rosc catha na Spideoige

Comhluadar ag ithe lóin. Spideoga craosacha inár measc go dána ag piocadh na grabhróga. Ach tagann cat fear an tí i láthair. Crobhingneach, starrfhiaclach, seangchruthach, lúth. Teitheann na héin. Ó na géaga áfach cromann siad ar phort cáinteach. Nótaí gairide géara láidre. Arís is arís eile.

2017-06-09

Lúbra an Ghrianáin

Bhí cara le'm iníon ag fanacht linn ag an deireadh seachtaine agus chuaigh muid leo chuig
http://www.greenanmaze.com/ atá i ndeisceart Cill Mhantáin, laistiar de Rath Droma.
Tá lúbra ann, ar ndóigh - fál ar airde fir thart ar na cosáin casta agus go leor bealaí caocha ann! Ach níl ansin ach cuid den spraoi.
Tá tóraíocht taisce leagtha amach acu, chun daoine a mhealladh tríd na tailte ar fad.
Tosaíonn sé ag siopa beag ceardaíochta ag an gcarrchlós, seolann daoine tríd an lúbra agus ar aghaidh i dtreo cúpla sean teach. Chomh maith le seomraí tae cuanna tá seanteach feirme ón 16ú aois agus scioból. Tá cnuasach mór nithe stairiúla san dá fhoirgneamh seo, rudaí tíos agus feirme.
Tá bailiúchán suntasach buidéil ann freisin. Bhí na buidéil a raibh bonn cruinn orthu spéisiúil. Rinneadh amhlaidh iad chun go mbeadh ar siopadóir iad a stóráil ar a dtaobh. Rud a d'fhág an corc tais agus iata dá réir! Tá cruth na mbuidéil éirithe sách leadránach ó shin.
Tá galar na dóirse sí scaipthe anseo freisin - mar sin féin, tá úsáid fónta bainte acu sa mhéid is go raibh, mar chuid den tóraíocht, crainn ar leith le haimsiú is breacadh síos.
Tá zú bheag d'ainmhithe feirme ann, agus roinnt locháin le crainn thart orthu. Bhí feileastram bhreá buí le feiceáil ann freisin.
Tá caife fónta ar fáil san Seomra Tae, agus cistí deasa freisin. Níor thriail muid an bhia eile, ach bhí cuma maith air. Bhíomar tar éis ár bpicnic féin a chaitheamh níos luaithe ag an ionad picnic. Labhair an lucht freastail Gaeilge liom cionn is gur chuala siad mé ag labhairt leis na cailíní.
Áit taitneamhach suaimhneach chun tráthnóna a chaitheamh. €8 ar dhuine fásta, €7 ar leanbh, agus lacáiste áirithe do grúpa/teaghlach. €28 a d'íoc muide.

2017-06-03

Paidir Thomas More

Deonaigh dom a Thiarna
goile maith, agus rud lena shásamh,
Deonaigh dom colainn folláin agus an deá ghiúmar lena choinneáil amhlaidh.
Deonaigh dom anam simplí ar mór aige an maith ach nach dtagann eagla ró éasca air i bhfianaise an oilc, a aimsíonn seachas sin dóigh le rudaí a chuir ina gceart.
Tabhair dom anam saor ó leadrán, clamhsán, osnaíl ┐olagóin nó ró strus de bharr an constaic úd 'mise'.
Deonaigh dom a Thiarna acmhainn grinn.
Lig dom bheith in ann glacadh le magadh,  agus sonas a aimsiú san saol, agus an cumas an sonas sin a roinnt ar dhaoine eile.

Adalbert Stifter

"Allein der große goldene Strom der Liebe, der in den Jahrtausenden bis zu uns herab geronnen, durch die unzählbaren Mutterherzen, durch Bräute, Väter, Geschwister, Freunde, ist die Regel, und seine Aufmerkung ward vergessen; das andere, der Haß, ist die Ausnahme, und ist in tausend Büchern aufgeschrieben worden." 

Die Mappe meines Urgrossvaters 

Ach sé sruth leathan órga an Ghrá, a shruthlaigh anuas chugainn tríd na mílte bliain, trí croíthe gan áireamh Máithreacha, tríd leannáin, athair, deirfiúracha agus deartháireacha, cairde an gnáthrud, agus rinneadh faillí ina thaifead; eisceacht an rud eile, an Ghráin, agus scríobhadh faoi sna mílte leabhar.

Mála cáipéisí mo shin-shean-athair.

Tógadh mo nuachar san Oir-Ghearmáin, rud a fhág faoi thionchair eile í ná mar a bhí agamsa. Léitheoir is ea í freisin, agus bhí lear mór leabhair aici sular chuir muid aithne ar a chéile. Rinne sí staidéir ar an Seicis don ardteist thall, seachas Rúisis, agus tá gean aici ar an tSeic - nuair  a bhí cónaí orainn i mBeirlín (agus le linn dúinn bheith ag suirí) chuaigh muid ag siúl sách minic san gcuid sin den tSeic atá díreach trasna an teorainn ón Sacsan. Thug turas amháin níos faide isteach sa tír muid, go dtí an áit ina dtagann an Baváir, an Ostair agus an tSeic le chéile. 
Taobh tíre atá anseo a bhí riamh ina dhlúthchuid den tSeic ach a raibh pobail a labhair Gearmáinis ann ar feadh míle bliain. Faraor de bharr ainghníomhartha na Naitsithe dhíbir Rialtas na Seice na Gearmáiniseoirí - Forógraí Beneš. 

Tá lorg an chultúir fós ann, áfach, agus lorg domhain i litríocht na Gearmáinise. Is sa cheantar seo a rugadh agus tógadh ceann de scríbhneoirí an Biedermeier - Adalbert Stifter. Chuir mo nuachar a chuid saothair faoi mo bhráid, agus thaitin siad liom. Le déanaí, cé go bhfuil go leor dá shaothar ar mo leabhragán agus léite agam, fuair mé a shaothar ar fad don Kindle. Ní bhíonn ach thart ar euro a saothar scríbhneora atá as cóipcheart. Agus tá an Kindle fóinteach don té a léann ar an DART!

Gluaiseacht caomhach oisín-i-ndiadh-na-féine a bhí san Biedermeier, a tháinig chun cinn i ndiaidh corraíl cogaí Napoleon, agus  san Ostair ach go háirithe Metternich ag fáisceadh údarás na ríochta arís.

Tá cáil ar leith ar Stifter as an cuir síos álainn atá aige ar an dúlra, go háirithe an ceantar inár tógadh é. Is minic a scéalta agus úrscéalta ag amharc siar, cúrsaí suirí agus grá i gceist. Go hiondúil ní bhíonn eachtraí móra i gceist, ach ní bhíonn cosain an ghrá réidh - d'fhulaing sé féin de bharr caidreamh éagmaiseach a raibh droch-chríoch air.

Scríobh sé mór úrscéal stairiúil amháin - Witiko - faoi fear a tháinig chun cinn mar taoiseach sa cheantar sin sna meánaoiseanna agus a bhunaigh roinnt sliocht uasail.

Seachas sin áfach is mioneachtraí teaghlaigh a bhíonn i gceist, ach minic go leor is uaisle na pearsan atá i gceist, agus éirí agus titim a sleachta.

Teanga shaibhir séimh atá ina scríbhinní, agus téann mothúcháin a phearsan agus áilleacht an dúlra, fiú an fásaigh, i bhfeidhm orm. Bíonn an searc cumhachtach sna scéalta, agus ní bhíonn mórán olc ná gráin i gceist. Léitheoireacht sítheach suaimhneach taitneamhach.

Bhí súil agam turas siúlóide a thabhairt ar an gceantar an samhraidh seo, ach níor chuir mé lóistín in áirithint in am, agus d'athraigh mé mo bheart dá réir. Tá súil agam filleadh ar an bheart! Agus gach seans go mbeidh níos mó le rá agam abhus faoi Stifter agus Witiko.


2017-06-02

Teacht Aniar: Cruinniú Poiblí Dé Sathairn an 17 Meitheamh 2017

Cá bhfuil ár dTriall?


I bhfianaise torthaí an Daonáirimh inar léiríodh titim tubaisteach ar líon na gcainteoirí Gaeilge laethúla sa nGaeltacht agus go deimhin lasmuigh dí  tá cruinniú poiblí á eagrú ag TEACHT ANIAR chun machnaimh neamh-achrannach, fuarchúiseach agus straitéiseach a dhéanamh ar staid reatha na Gaeilge agus cur chuige lucht na Gaeilge ina leith, féachaint an féidir linn moltaí nua fiúntacha a chur le chéile ag an gcruinniú fhéin nó ina dhiaidh.

Ag caint ag an gcruinniú beidh Conchúr Ó Giollagáin, Julien de Spáinn, Aoife Ní Shéaghdha, Breandán Mac Cormaic, Ben Ó Ceallaigh, Muireann Ní Mhóráin,agus Seán Tadhg Ó Gairbhí agus beidh plé oscailte ina dhiaidh na gcainteanna.    

IONAD; ÓSTÁN BUSWELLS, SRÁID MOLESWORTH, BAILE ÁTHA CLIATH 2 idir 10.00r.n. am agus 13.30, Dé Sathairn an 17 Meitheamh 2017.




Breandán Mac Cormaic

Cathaoirleach Teacht Aniar

Teachtaniar.eu