Píosaí liom in áiteanna eile:

2017-10-22

Binti

Is maith liom ficsean eolaíochta. Ach go hiondúil is fear geal an laoch. Go deimhin, seachas Ursula le Guin, is fir geala na húdar ar fad atá léite agam, measaim. Tá saothair le Guin spéisiúil, mar go lúbann agus gcasann sí daonnacht. Craiceann dorcha ar draoithe Earthsea, agus na barbaraigh geal craicneach. I ciotóg an dorchadas, daonna nach mbíonn fireann ná baineann ach ar feadh tréimhse áirithe, uair sa mhí.

Ach thairis sin, is deacair éalú ón fráma tagartha, an fear geal ina laoch.

Scaip Neil Gaiman alt ar Twitter le déanaí faoi Nnedi Okorafor. Údar a mhol sé féin, agus Ursula le Guin. Bean le cos amháin sa Nigéir, agus cos eile i Meiriceá.

Spreag sin m'fhiosracht. Tá gearrscéal léi ar líne. Géarú goile. Pósadh idir teicneolaíocht agus draíocht na hAfraice, ju-ju. Láidir.

Chuir mé fios ar leabhar léi ón leabharlann. Binti. Ficsean eolaíochta, an laoch ann,  bean óg den treibh Himba (arbh ann dó dáiríre sa Naimib).

Urscéilín 90 lch ach dlús iontach ann. Tá sé de bhua ag Nnedi Okorafor cruinne a chruthú i cúpla abairt.

Nósanna ársa na dtreabh agus teicneolaíocht an todhchaí fite fuaite le chéile. Tá tábhacht sa scéal le otijze, cré measctha le ola bláthanna a bhaineann an Himba feidhm as chun a gcraiceann a chaomhnú ceal uisce.

Tá bua na matamaitice ag Binti, agus sa scéal seo ciallaíonn sin freisin bua intinne ar féidir leis eolas agus aibhléis a stiúradh agus a smachtú. Agus daoine agus nithe a chuir ag réiteach le chéile.

Tá áit faighte aici in Ollscoil ar phláinéid i gcéin, an cead duine dá pobal, a bhfuil drochmheas ag an mórphobal Khoush orthu, a leithéid a bhaint amach.

Níl a muintir sásta go bhfágfadh sí a gcríocha. Ní mór di mar sin éalú i gcoim na hoíche.

Éalaíonn sí, agus imíonn go dtí ann ollscoil. Tá sí ar spás árthach beo (cineál ribe róibéis teicneolaíochta, le pluaiseanna ann ina bhfuil fásaigh chun ocsaigin a sholáthar - mion sonraí iontach samhlaíochta).

Tá sí ag cuir aithne, agus ag sní cairdeas fiú ainneoin coimhthíos na cianta, leis na hábhar mic léinn eile arbh Khoush iad. (Ní mór dom admháil go ndearna mé talamh slán de, ainneoin go leor nod, gur daoine geala a bhí iontu - ach is Arabaigh atá i gceist. Deacair éalú ón bhfráma tagartha geal Eorpach)

Ach déantar fogha agus ár ar an long ag neacha dárbh ainm Meduse - neacha atá mar a bheadh smugairlí róin iontu.

Tagann Binti slán mar go bhfuil buachloch a thug sí léi, ar a dtugann sí edan, ar cosaint é ar dhóigh éigin.

Tá drogall orm níos mó a sceitheadh den scéal, mar is scéinséir den scoth atá ann.

Tarraingíonn Nnedi Okorafor go leor ceisteanna anuas, ciníochas, coilíneachas, goid earraí cultúrtha, oineach i síocháin agus cogadh, taidhleoireacht. Oideachas agus samhlaíocht.

Tá fios curtha agam ar an dara imleabhar, agus Binti ag iarraidh filleadh ar a muintir, cé go bhfuil sí ar ndóigh athraithe go mór.

Tá an tríú imleabhar le foilsiú san athbhliain. Tá saothair eile léi a mbeidh mé sa tóir orthu freisin.