Aois na hÓige

Cé go bhfuil suim áirithe agam i litríocht na Gaeilge, ní scoláire mé agus mar sin ní minic go roghnaím téacs scolártha le léamh dom féin. Murach gur sheol Cló Iar Chonnacht cóip den leabhair seo chugham caolseans go mbeadh sé léite agam. Sleachta ó líon mór saothair próis a phléann le taithí leanaí in Éirinn atá ann maille comhthéacs agus scrúdú ag an mbeirt saineolaí a roghnaigh. Bhí cuid de na saothair - Fiche Bliain ag fás, abair- léite agam. Cuid eile nach bhfuil (fós).

Sleachta a chuir mé spéis ar leith iontu ná dréachta a bailíodh ó cailíní scoile, cuir síos lom ar an tsaoil.

Leabhar luachmhar sa mhéid is go dtugtar noda ar conas teacht ar stair sóisialta na hóige in Éirinn sa litríocht Gaeilge. Luachmhar freisin le blaiseadh a thabhairt ar réimse leathan saothair agus tréimhsí.

Aois na hÓige: Díolaim Próis
Aisling Ní Dhonnchadha & Máirín Nic Eoin
Cló Iar-Chonnacht

Aistí Eorpacha

Is dócha go raibh scata de haistí seo léite agam, nó leaganacha cíbe, san Irish Times nó Comhar. Ach bhí PoilGhael ar Twitter ag scaipeadh sleachta spéisiúla astu agus chuir mé fios ar an gcnuasach ón leabharlann.

Tá go leor ama caite ag Torlach Mac Con Midhe ar imirce as Éirinn, i dtíortha nach bhfuil an Béarla in uachtar iontu. Tá sé ag cuir faoi anois i gceantar san Eilvéis ina bhfuil an Romainis á fhéachaint leis na mór theangacha thart uirthi.

Tá taithí agus machnaimh déanta aige dá réir ar an rud a dtugann sé 'domhan teanga'  - an cultúir iomlán a thugann teanga a bheith ar do thoil agat rochtain éigin air.

Tá domhan na Gaeilge faoi bhrú gan amhras agus í timpeallaithe, báite geal leis sa Bhéarla.

Mothaím féin go bhfuil baint agam le trí dhomhan teanga, Gearmáinis, Gaeilge agus Béarla agus tionchar agus ábhar machnaimh faoi leith ag teacht chugam ó chaon teanga acu.

Bhí bá agam leis na smaointe sna haistí, agus d'fhoghlaim mé astu.

Súil eile, fáiscthe as taithí neamhghnách fairsing.

Siúlach, scéalach, staidéarach.

Aistí Eorpacha
Torlach Mac Con Midhe
Coiscéim 2015

Duan na Nollag

Ar cúis amháin nó cúis eile thóg sé go dtí le déanaí orm an leabhar séasúrach seo a léamh. Chuir bunleabhar Dickens borradh breise faoi traidisiún na Nollag ag am, ré Victoria, go raibh sé ag borradh cibé. Fabhalscéal faoi oscailt croí a bhí iata ag saint. N'fheadar an gcreidim go hiomlán i Scrúg, roimh nó i ndiaidh saothair na spiorad air. Ach is saothar chlaisiceach an saothar Béarla. Feictear dom go bhfuil leagan an Duinnínigh, cóirithe ag Maitiú Ó Coimín, lán chomh maith ó thaobh friotal is atá an bunleagan. Greannmhar, maoithneach, géar de réir mar a oireann. (Ba bhreá an rud closleabhar!).

Cuireann pictiúir galánta Arthur Rackham go mór leis an earra uasal (mar a bhíonn súil leis anois ó Leabhar Breac, dearadh cuanna cúramach).

Léitheoireacht pléisiúrtha éadrom (ach beagáinín dúshlánach shamhlóinn don té nach bhfuil i dtaithí ar léamh na Gaeilge).

Duan na Nollag
Charles Dickens & Pádraig Ua Duinnín

€16.00

120 lch; clúdach crua; ISBN: 978-1-911363-38-5

Sárú

Chuir muid aithne cheana ar Evan agus Rio sna leabhair Vortex agus Hóng. I Sárú tá réamhamharc faighte ag Evan ar chluiche nua ríomhaireachta a phléann le sábháil na cruinne. Ach tá ar féin agus Rio dul i ngleic le drong atá ag tromaíocht san fíorshaol freisin; agus cén ról go díreach atá ag an cailín nua Gael-Mheiriceánach Cara? Tá go leor eolas aici faoin gcluiche, ach an cara nó eascara í? 

Tugann scéal an chluiche deis don údar ceisteanna caidrimh agus timpeallachta atá tráthúil a phlé gan a bheith ag seanmóireacht. Tá go leor eolais faoi nithe tráthúla - athrú aeráide, teacht i dtír comhlachtaí móra ar an bpobal anseo agus thar lear, aicmeachas, brú oibre- fite fuaite tríd an scéal ar bhealach nádúrtha. 

Tá an aimsir féin gníomhach sa scéal agus anfa agus fuarlaigh ag cuir corr i gcinniúint na gcarachtar. 

Ní maith liom féin gluais téarmaíochta Gaeilge-Béarla. Tá a leithéidí ag cúl an leabhair: b'fhearr go mór liom go dtabharfaí míniú i nGaeilge shimplí ar téarmaí, más gá. 

Tá an leabhair dírithe ar dhéagóirí óga agus measaim go mbainfidh siad sult agus tairbhe as. 

Sárú
Anna Heussaff
Cló Iar-Chonnacht

An Nollaig Thuas

Seo an tríú leabhar sa sraith. Tá an dá sióg óg Deirdre agus Luisne ar chuaird ar a haintín Gormlaith agus a mac siúd Conaire san domhan thuas. Aimsir na Nollaig atá ann. Tá sceitimíní orthu beirt leis na rudaí nua ar fad a fheiceann siad, sneachta agus bronntanais. Bíonn sé deacair orthu gan an chosc ar úsáid na cleasa sí a shárú nuair a bhíonn beirt chailín ar chomhaois le Conaire ag spochadh go gránna astu. Ach roimh deireadh tagann siad ar thuiscint dóibh agus déanann muintearas leo. 

Tugann fiosracht na sióga óga léargas as an nua ar dhraíocht an tsaoil agus an Nollaig. 

Scéal gairid taitneamhach do leanaí idir 8 agus 12.

 

An Nollaig Thuas
Aoife Ní Dhufaigh

€7.50

64 lch; clúdach bog; ISBN: : 978-1-909907-98-0