D'fhéadfá a rá go bhfuil an Ghaeltacht tearc-fhorbartha, ar nós thuath na hÉireann ar fad. Ach le 30 bliain anuas, is í an fhorbairt a mheall an Béarla isteach arís agus arís eile; cuir i gcás na Forbacha. An crua-cheist: cén chaoi leis an nGaeltacht a fhorbairt gan comaitéirí ar bheagán Gaeilge a tharraingt isteach?
Is fíor dó ar ndóigh, agus uaireanta chuidigh Údarás na Gaeltachta leis an mealladh sin. Anois agus cúraimí pleanála teanga ar an Údarás freisin tá dóchas éigin ann go gcuirfear cúinsí teanga san áireamh i bhforbairt tionsclaíoch.
Níl aon amhras orm ach go meallfaidh bóithre níos fearr breis Béarlóirí isteach sa Ghaeltacht, agus níl réiteach an Chadhnaigh - iad a chrochadh ar an sceach is giorra inmholta. Níl aon amhras orm go leanfaidh breis Béarla an banda leathan freisin, le leithéid na meáin sóisialta agus ach go háirithe an t-ábhar ar fad a bheidh ar fáil tríd seirbhísí fearacht Netflix.
Ní mór a aithint go bhfuil an lámh in uachtar ag an Béarla san tionsclaíocht agus san teicneolaíocht faisnéise ach go háirithe.
Ní sin iomlán an scéil áfach. Féach gurbh as an mionlach a labhraíonn Sualainnis sa bhFionlainn Linus Thorvalds, ceannródaí Linux. Ísiltíreach - Guido van Rossum a d'fhorbair Python. Seapánach Yukihiro “Matz”
Matsumoto, a d'fhorbair Ruby.
Ní bac teanga eile ar mháistreacht ar an mBéarla. An dúshlán ná an Ghaeilge a fhorbairt ag cainteoirí dúchais sa Ghaeltacht agus lasmuigh, i mo leithéidí de chainteoirí athdhúchais, agus i measc cainteoirí líofa eile freisin.
Tá ról ag an gcóras oideachas ansin - is gá aithint go bhfuil cúrsaí art leith sa Ghaeilge de dhíth don gcainteoir dúchas agus líofa le hais an ghlan foghlaimeoir. Cúrsaí a ligfidh do Ghaeilgeoirí óga iad féin a thumadh san gcuid is fearr den litríocht agus a thabharfaidh dúshláin dóibh.
Is gá freisin dlús a chuir le hobair COGG chun go mbeidh na háiseanna teagasc cuí ar fáil as Gaeilge dóibh siúd atá ag fáil a gcuid meánscolaíochta inti - agus go mbeidh na háiseanna céanna ar ardchaighdeán seachas ina leaganacha bacacha den bunleabhar Béarla. (Bíonn na leabhair Béarla in úsáid go coitianta sna scoileanna ó mo thaithí féin)
Tá deiseanna eile ann áfach mar a léiríonn an sár cnuasach áiseanna atá á chnuasach ag Ciarán ⁊ a chomhghleacaithe ar an suíomh Nascanna.
Tá na dána digiteacha ag cuir leis na foinsí chun tochailt sa Ghaeilge freisin - mar shampla na suímh Logainm agus Dúchas. Tá ábhar do scoláirí Gaeilge ar fáil níos fusa anois a bhuí le leithéidí Celt nó Corpas an Acadamh Ríoga.
Mar sin, ainneoin go leanfaidh rabharta an Béarla, agus do dtreiseoidh an forbairt ar an rabharta tá dóchas agamsa go bhfuil deiseanna ann do curach na Gaeilge (agus naomhóg na Gaelainne) barr a bhaint as an rabharta eolais!
An Ríomhlóid abú!