Tá Séamus Barra feicthe agus cloiste agam, ag Reic agus ar físeáin. Meas file taibhe a bhí agam air, reacaire rapúil rithimiúil. Nuair a chuala go raibh cnuasach i gcló aige, bhí amhras áirithe orm conas mar a sheasadh a ealaíon ar an leathanach lom, gan tionlacan a ghutha ná buillí ceoil.
Tháinig Cló Iar Chonnacht roimh m'amhras áfach agus bhronn cóip léirmheasa orm.
Baineann b'fhéidir dhá dtrian den leabhar le scéalta Dhónaill Dhuibh. Is deacair lámh a leagan ar Dhónaill - cé hé? Scaití is taobh dhorcha, alter ego an file é. Scaití eile fear gaoil scothaosta a chuaigh i bhfeidhm air, nó duine dá sinsir ón mbéaloideas teaghlaigh. Nó an galar dubhach. Nó a bhé. Nó...
'Ó ní
nach ionadh
a bhuachaill
tá a Dónall féin
ag gach aon chlann... '
(Cistin i mBaile an Sceilg)
Tá m'fhichidí drabhlásacha i bhfad siar is níor caith mé riamh rud níba crua ná fuisce. Agus buíochas le Dia níos bhlaiseas riamh níos mó ná lán béil dubhróin - chuaigh cailís nimhe an lionn dubh tharam gan blaiseadh. Ní mhaífinn go bhfuilim saor ón drúis ach tá imdhíonadh sa chiontacht Caitliceach ar go leor dá iarmhairtí!
Tá fiántas drabhlásach na hóige uirbeach sna dánta seo, ardán agus ísleáin saol fuinniúil. Agóid síoraí an óige i gcoinne an status quo. Juvenalia sciar dá bhfuil ann gan amhras, ach tiocfaidh an móramh slán agus beidh le léamh amach anseo i Rogha Dánta Shéamuis Barra.
Dánta uirbeacha, nó an dánta ógánaigh atá ag fánaíocht idir cathair, tuath agus bruachbhailte atá anseo. Bheith istigh ag an lucht siúil iontu freisin. Foiréigneach, macnasach, drabhlásach, fonóideach, feargach.
Ach ní liathuisce uirbeach atá san teanga ann ach caint bheo Uíbh Ráitheach. Caint atá saibhrithe ag sár eolas ar litríocht na Gaeilge. D'aithin mé féin macallaí as saothair eile thall is abhus - táim measartha cinnte go bhfuil breis ann a aimseoidh na léitheoirí oilte géarshúileacha.
Tá dhá rannóg eile sa leabhar -
Loitríocht - dánta fada ar aon dul cuid mór le scéalta Dhónaill Dhuibh, agus a ndúchas stáitse le aithint i gcló agus caint cuid acu. Agus Gunsaku Tuathail, dánta trí líne áiseacha. (Níor áirigh mé na siollaí, ach ní dóigh liom gur haiku atá i gceist). Téamaí gaolmhara á gcíoradh iontu.
Clocha is ea na dánta so
á gcur i lámhaibh
léitheora
is fútsa
a dhéanamh amach
cá luífidh amas
a dteilgthe
(Clocha)
Tá an léitheoir seo sásta go maith go dtáinig Cló Iar Chonnacht aniar aduaidh air. Ach sílim gur dá chomhaoisigh féin is fearr a feileann na dánta seo, go dtugann sé guth dóibh. Lucht Reic? Bímid ag caint ar Fhilí INNTI. Measaim go mbeidh caint amach anseo ar filí Reic. Agus beidh Séamus Barra ag a gceann.
