Spreag a cheist soiléiriú ar smaointe de mo chuid féin agus dúirt mé gurb deachtóireacht a bhí ann. Aicme féin roghnaithe rialaithe iad na múinteoirí, agus táthar sa scéal ag tabhairt cúlra staire agus fios fátha a ról d'earcach nua.
Níl fhios agam, ar ndóigh, an é sin a bhí ar intinn ag Seán. Tugann a léitheoir a dhearcadh féin isteach sa scéal, agus ní dóigh liomsa, mar shampla, gur rud olc is ea teaghlach agus lánúnachas. A mhalairt, sílim teaghlach grámhar a bheith ina fhotha riachtanach do sochaí ar bith. Ní shéanaim gur minic teaghlaigh a bheith faoi réir ag foréigean agus mí-úsáid. Ach is corbacht ar rud maith sin seachas eisint an teaghlaigh.
Níl sé mínithe conas a déantar atáirgeadh sa choilíneacht, ná conas a choinnítear an pobal laistigh de srianta dochta an daonra a bhfuil acmhainn ann dóibh. Bheadh pórú cúramach nó innealtóireacht géiniteach de dhíth i pobal chomh beag chun folláine a chinntiú. Níl coibhneas fireann agus baineann luaite - gan lánúnachas ní bheadh cothroime de dhíth! (Tá ceisteanna mar seo cíortha go maith in úrscéalta Ursula le Guin. Mar shampla i The Matter of Seggri. Agus tá ceist teaghlach agus lánúnachas luaite i The Dispossessed - sochaí ainrialach, ach go dtagann lánúnachas agus cion do leanaí chun cinn go nádúrtha. Agus deacrachtaí nuair atá géarchéim acmhainní ann idir searc agus dualgas.)
Cé go bhfuil sé ráite gur thug an rachmasóir a bhunaigh an coilíneacht stoc mór earraí leis, agus roinnt saineolaithe, níl fhios agam an raibh na saineolaithe céanna i measc marthanóirí an éirí amach.
Is cinnte go mbeadh saineolas agus - is dócha - acmhainn cógasaíochta de dhíth.
Tá sé ráite sa scéal go gcoinníonn na múinteoirí súil ghéar ar na páistí chun teacht chun cinn aon treith leithleasach nó dochrach a chosc, agus chun ábhar múinteora a aithint. Níl sé ráite conas a déantar an smachtú. Bheadh ról áirithe ag oiliúint ann, ar ndóigh. Ach shamhlóinn freisin go mbeadh aiste bia agus cógais i gceist freisin.
Tharraing Stiofán ceist spéisiúil eile anuas. Deirtear leis an ábhar múinteora gur "duine de dhath" í féin, agus go mbeadh sí thíos le ciníochas sa ré roimh an éirí amach. Agus go mba ghá teacht chun cinn a leithéid arís a chosc.
Ach an bhféadfadh ciníochas teacht chun cinn i bpobal bheag, a mbeadh an iliomad gaoil eatarthu? Tógán de chuid an impiriúlachais ciníochas, uirlis riachtanach toisc go rabhthas ag caitheamh go dona le pobail áirithe ar bhonn a céim níos ísle forbartha. Ní bheadh ciall leis i bpobal measartha cothrom, nach raibh "iadsan" agus "muide" i gceist.
Is cinnte go mbeadh difríochtaí agus teannais ann, pearsantachtaí ag cuimilt i gcoinne a chéile. Grúpaí agus clíceanna, fiú, cé go bhfuil sé intuigthe go mbeadh na múinteoirí ar an airdeall agus ag teacht roimh aon forbairt dá leithéid. Bheadh an baol ann do faicsin laistigh de na múinteoirí, ar ndóigh, go háirithe dá mbeadh dúshlán nó géarchéim le sárú.
Tá sé deacair, dar liom, cuir síos ar Útóipe. Is cuimhin liom píosa le C.S. Lewis ag míniú an chúis nach mbeadh ar a chumas leathbhreac ainglí The Screwtape letters - from a senior to a junior devil - a scríobh. Níl le déanamh chun cuir síos ar an olc ach áibhéil a dhéanamh ar na tréithe atá ionainn féin, agus na hiarmhairtí a shamhlú. Tá sé níos deacra go mór íonú a dhéanamh ar ár suáilcí agus sochaí neamhaí a shamhlú.
Ní bheidh leathbhreac Fahrenheit 451, Brave New World nó 1984 chomh furasta aimsiú. Cé go bhfuil smaoineamh iontach ag Bradbury féin ina ghearrscéal The Toynbee Convector. Samhlaíonn sé eolaí ag brionnú turas go dtí an todhchaí, ag cruthú scannáin agus taifid amhail is dá mbeadh na dúshláin timpeallachta sáraithe. Nuair a "fhilleann" sé chun a am féin, spreagann sé na daoine chun an Parrthas a chonaic sé a bhaint amach, toisc gur léir é bheith indéanta!
Tá dóchas na Útóipe de dhíth, chomh maith le rabhadh na diostóipe. Ach is deacra i bhfad iad a shamhlú. Agus bíonn crumh san úll is milse a shamhlaíonn daonnaí.