Sheol Cló Iar Chonnachta cóip léirmheasa den leabhar dom. Bhí roinnt le rá agam faoin liosta tráth ar foilsíodh i dtosach é - ní mór cuimhneamh gur le húrscéalta na 20ú aois amháin a phléann sé. Tá roinnt nach nach léite agam léite ó shin agam."Cad iad na húrscéalta is fearr, is tábhachtaí, is lárnaí sa Ghaeilge? Cad iad na húrscéalta Gaeilge ar chóir a bheith i mbéal an phobail agus i lár an aonaigh chultúrtha? Cé hiad na húrscéalaithe móra ar chóir dúinn a léamh, ar chóir dúinn staidéar a dhéanamh orthu sna hollscoileanna? Cad í canóin liteartha na n-úrscéalta Gaeilge san fhichiú haois? Cad iad clasaicí móra chanóin liteartha na Gaeilge? Cad is fiú canóin liteartha ar bith? Reáchtáladh seimineár lá go leith ar an 23 agus an 24 Aibreán, 2015, i mBaile Átha Cliath, chun ceisteanna den saghas sin a chíoradh. Sé úrscéal déag a roghnaíodh ar deireadh, agus faoi chlúdaigh an leabhair seo tá blaiseadh den mhéid a bhí le rá ina leith. "
- Séadna (1905) leis An tAthair Peadar Ó Laoghaire Léite agam. Fadálach, go leor athrá ann; athinsint ar scéal idirnáisiúnta béaloidis, fear a fhaigheann buntáiste ón Diabhal ach a bhuaileann bob air ag deireadh. Tábhachtach mar saothar luath agus mar uirlis ag an Athair Peadar i cur chun coinn caint na ndaoine.
- Deoraíocht (1910) le Pádraic Ó Conaire Léite agam. Sách osréalach agus duairc. Saothair eile le Ó Conaire a thaitníonn níos fearr liom, ach tábhachtach mar gur bhris le maoithneachas agus tuath.
- Mo Bhealach Féin (1940) le Seosamh Mac Grianna. Léite agam. Ach níor shíl mé gur úrscéal a bhí anseo; shíl mé é dírbheathaisnéiseach agus é ag cíoradh a fhealsúnacht.
- An Béal Bocht (1941) le ‘Myles na gCopaleen’ Léite, agus athléite. Fíor greannmhar, aor den scoth ar ghnéithe de gluaiseacht na Gaeilge.
- Cré na Cille (1949) le Máirtín Ó Cadhain. Léite le fonn. Clasaiceach agus úrscéal ar leith, caint ar fad!
- Néal Maidine agus Tine Oíche (1964) le Breandán Ó Doibhlin. Léite. Leabhar dheacair ach is fiú an tairbhe an trioblóid.
- Dé Luain (1966) le Eoghan Ó Tuairisc Léite.
- Caoin Tú Féin (1967) le Diarmaid Ó Súilleabháin Níl sé léite agam, agus ó tharla nár thaitin Maeldún liom ní dóigh liom go léifidh mé.
- An Uain Bheo (1968) le Diarmaid Ó Súilleabháin Léite.
- Fuíoll Fuine (1970) le Máirtín Ó Cadhain. Le léamh. Gearrscéal atá anseo.
- Méirscrí na Treibhe (1978) le Alan Titley. Léite
- An Fear Dána (1993) le Alan Titley. Léite
- Cuaifeach mo Londubh Buí (1983) le Séamas Mac Annaidh Léite.
- Éagnairc (1994) le Pádraig Ó Siadhail Le léamh. Ordaithe ón leabharlann.
- Desiderius a Dó (1995) le Pádraig Ó Cíobháin Le léamh.
Mar sin, tá méid áirithe de na saothair léite agam thar na blianta. Is eárd atá san leabhar ná aistí bunaithe ar na cainteanna a tugadh ag an gComhdháil, aistí ag cosaint rogha na leabhair. Tá aiste bhreise ann ó Darach Ó Scolaí ag ceistiú an rud is canóin ann in aon chor. Meascán scríbhneoirí atá i gceist leis na haistí, agus mar sin meascán stíle. Ní léitheoir acadúil mise agus bhraith mé cuid de na haistí a bheith ró thugtha go theoiricí agus a mbéarlagair; ach bhain mé adhmaid éigin as an méid a léigh mé mar sin. Tá go leor eolas le baint as na h-aistí, agus táim cinnte go mbeadh tairbhe níos fearr le baint astu ag duine atá ag iniúchadh litríocht na Gaeilge.
Tá liosta breá úrscéalta ag deireadh an leabhair, ag tógáil ar shaothar Alan Titley, agus á thabhairt suas chun dáta go (sílim) 2015.
Is cinnte go bhfuil tairbhe sa leabhair seo thar mar a fuair mé féin as - tar éis an tsaoil is léitheoir tútach mise. Tá súil agam go mbeidh fáil fairsing air i hallaí an léinn agus go leanfaidh an t-allagar.
