Blúirín: Keen maidir le agóid anaithnid

Alt anseo:

Ag trácht ar an dream gan ainm a thug fogha faoi Mastercard & al de bharr gur dhiúltaigh siadsan comhoibriú níos mó le Wikileaks.

Cé go bhfuil an dream seo ag úsáid béarlagair lucht cearta sibhialta, ní ionann iad chor ar bith. Táid folaithe ag ag teicneolaíocht a mhaíonn siad atá le muid a dhéanamh saor, agus deireadh a chuir le rúndacht.

Agus ní léir go bhfuil comhréiteach uathu.

Táim amhrasach (fós)!

Blúirín: Filleann an Bonnán chun a thart a loisceadh!

An Bonnán, ó Naumann, 
Naturgeschichte der Vögel Mitteleuropas

Scéilín san Irish Times go bhfacthas an Bonnán abhus arís: Scéal a chuirfeadh gliondar ar chroí Cathal Bhuí. Agus féach gur chun dán a chinn a  chonaic seisean a sheachaint atá siad abhus!

Is olc liom dán an chruidín. Chuireas síolta amach, agus chonac don gcéad uair le fada smólaigh i'm ghairdín.

Blúirín: ar íoc tú as an amhrán sin atá á chanadh agat?

Scéal ón nGearmáin: Tá GEMA - macasamhail IMRO abhus  ag éileamh airgead ó naíonraí as ucht an chead a bheith acu amhráin do phaistí a chanadh...toisc go bhfuil  cóipcheart i gceist. €56 in aghaidh na bliana: ansin tá cead acu suas le 500 cóip a dhéanamh de nótaí amhráin.

Anois, táim ar son go mbeadh dleachtaí á íoc le cumadóirí ceoil, agus nach mbeadh a gcuid saothar á ghoid tríd cóipeanna a dhéanamh go bradach. Ach tá a leithéid de rud ann agus úsáid cóir - agus sílim gur ag marú an gé a bheir na huibheacha órga atá GEMA anseo. Mar táim measartha cinnte go gceannaíonn tuistí CDanna agus leabhair bunaithe ar na foinn a thugann na leanaí abhaile.

Blúirín: Go bhfóire Gobanios orainn!

Bó bhán ar chúlra dhubh: Niko Pirosmanashvili

Micheál Ó Ruairc ag míniú ar ndán reatha le cabhair ón scéal Béaloidis faoin Ghlas Ghaibhleann.

Cliste.

Dia dá mhaoin is mairg do ní!

Díogha gach síne an sioc

Ach tá sé scuabtha chun siúl ag báisteach le lá anuas. Súil agam nach bhfuil sibh ag fulaingt ró dhona ar an dtaobh eile den lochán; agus go mbeidh uisce acu siúd abhus atá gan é de bharr píopaí réabtha.

Ní raibh cúrsaí ró olc againne: bhí an sneachta níos troime i mBaile Átha Cliath. (Teach mo mhuintire atá sa phictiúir).

Ach gnáth Nollaig a bhí againn, dinnéar le mo mhuintir mar is gnáth. Caithfidh mé filleadh ar obair amárach, ámh.

Áthas orm na bóithre a bheith glan arís!

Agus cá bhfios nach bhfíorófar an nath eile seo ó chnuasach Dennis:

Máthair eatha¹ oighear
Athair saille sneachta


Go raibh bliain fónta romhainn uilig!

---

¹Tá an focal seo ar gráin fós le fáil in Ó Dónaill, faoi ioth agus an nod Lit. leis. Thóg sé tamaill orm teacht air le cabhair ó www.dil.ie

Nath don Nollaig

Sciobtha ó bhailiúcháin Dennis:

A Rí na Reann,
Pé acu dubh nó fionn mo theach
Ní iafar roimh neach
Nár ia Críost a theach romham

Tá Sé ag Teacht!

Ár mbeithilín: ag fanacht leis an naíonáin naoimh!

Dia do Bheatha, a naíonáin naoimh;

sa mhainséar cé taoi bocht,

meidhreach saibhir atá tú

a's glórmhar í do dhún féin anocht

A naíonán bhig atá mór,

a leanbáin óig atá sean,

sa mhainséar ní chuireann tú a lán,

cé nach bhfaigheann tú áit ar Neamh

Ar Neamh díbh gan mháthair riamh,

gan athair inár n-iath anois,

i d'fhíorDhia riamh atá tú

a's i do dhuine ar dtús anocht.

(Aodh Mac Cathmhaoil)

A bhuí le díograis David Webb, tá teacht ar aitheasc Nollaig an tAthair Pheadair dóibh siúd a bhfuil léitheoireacht don séasúr uathu! Guím Beannachtaí na Nollaig oraibh go léir: agus cuimhnígí ar Chríostaithe Bhagdad agus Beithil, atá ag ceiliúradh breith Prionsa na Síochána faoi scáth bhagairtí lucht lámh láidir.

Dia do bheathasa, a Mhuire

Dia do bheathasa, a Mhuire,
a thuile lán de ghrásta;
tá an Tiarna i d'fhochair,
a ghin shochar Chlann Ádhaimh

Beannaithe thusa tharstu,
dea-mhná na talún uile;
a's is beannaithe an ghin ríoga,
Íosa, toradh do bhroinne.

A naomh-Mháthair Dé, a Mhuire,
a bhuime mar an gcéanna,
guigh orainn na peacaigh
inár mbeatha a's in am éaga.

Tháinig mé ar an leagan fileata seo den Ave Maria inniu. As An Teagasc Críostaí le Giolla Bhríde Ó Heosa a tháinig sé. As Faisicil III de Manuail de Litríocht na Gaeilge, in eagar ag Breandán Ó Doibhlin, a fuair mise é. Ní fada uainn anois cothrom lae breithe a Mic.

Ní théann aoinne ann, ach fós bíonn sé ina chogadh

Ladrann de chuid cabhlach SAM

Bhíodh nath ag gluaiseacht síochána na Gearmáine: "Stell dir vor, es ist Krieg und keiner geht hin" (Samhlaigh, tá cogadh ann, is ní théann aoinne ann). Bhain an alt seo san Tagesspiegel casadh as an nath: Keiner geht hin – und trotzdem ist Krieg.

Ag trácht ar an bhforbairt i dteicneolaíocht an chogaidh a bhíodar. Rud a fhágann go mbíonn "trodaithe" na tíortha forbartha i bhfad ón mblár catha; agus saor ó bhaol.

Bíonn tionchar ag na "malaí coirp" ar mheon an phobail i léith cogadh. Ní bhíonn an brú chéanna ar Rialtais nuair is "iad siúd thall" amháin atá ag fáil anbhás.

Bás ón spéir, stiúrtha ag ríomhairí agus daoine i bhfad i gcéin.

Rud, samhlaím, a fhágfaidh níos deacra é cur i gcoinne cogaíocht "ar son na saoirse" amach anseo.

Seachas go mbeidh treallchogaithe ar a ndícheall ag iarraidh an buille a thabhairt níos gaire dúinne. Níos lú baol do saighdiúirí; níos mó baol don pobal trí chéile - thall cinnte, abhus uaireanta. Agus fanacht fhada ar chosa laga go gcomhlíonfar nath Íseáia.

Beidh smacht aige ar na ciníocha agus déanfaidh sé réiteach idir an iomad pobal,
agus buailfidh siad a gclaímhte amach ina soic chéachta agus a sleánna ina gcorráin.
Ní thógfaidh na ciníocha an claíomh in aghaidh a chéile a thuilleadh ná ní chleachtfaidh siad cogadh níos mó.
(Íse 2:4)

Splanc Uaignis

Luath sna 1990í. Lámh le Beirlín. Baile cois locha. Café plódaithe. Mé ag ól caife liom féin. Bean chríonna in aice liom. Monabhar cainte uaithi. "D'fhág m'fhear mé an tráth úd. I ndiaidh na Rúisigh. Ní raibh mé in ann - tá's agat - é sin a dhéanamh..." An liomsa a labhair sí? Fós ní fheadaraím.

Blúirín: Ní féidir leat loirg do chos a cheilt sa sneachta.

Nath a bhí ag Fergus ar ball beag.

Agus trúig a ghafa do ghadaí Sasanach...

Nathanna

Tháinig mé ar an nath seo ar ball beag:

Audiatur et altera pars (Éistear leis an dtaobh eile)

Prionsabal thábhachtach dlí.

Gan amhras, tá leagan Gaelach de ann freisin:

Bíonn dhá insint ar scéal agus dhá leagan déag ar amhrán.

Tá ceann deas acu san Ghearmáinis Íseal:

„enes Mannes Rede ist nur die halbe Rede, man soll sie billig hören beede“

(Níl i gcaint fhir amháin ach leath na cainte, is mithid éisteach leo beirt)

Tá sé seo chomh fíor, feictear dom, i gcás iriseoireacht agus atá i ndlí. Ach an ndéantar amhlaidh?

Blúirín: Imbolc 2011

Comhdháil iontach is ea Imbolc, ar siúl 12ú Feabhra 2011 san Ionad Cultúrtha i mBaile Bhúirne. Baileofar ann Gaeilgeoirí inspioráideacha chun a gcuid smaointe agus a gcuid tionscadal a roinnt lena chéile agus leis an lucht féachana.

Beidh ochtar ag caint ann, agus seans cainte ar feadh fiche nóiméad an duine - tugann sé sin deis don lucht féachana réimse leathan d'ábhair a bhlaiseadh. Mar is léir thuas, tá cainteoirí den scoth againn, le saothar agus scéalta fíorspéisiúla ag gach duine acu. Gan dabht beidh téama an tionóil, "Inspioráid na bliana", tuillte go maith aige! Is féidir leatsa a bheith páirteach sa chruinniú éachtach seo...

Breis eolais: www.imbolc.ie

Sceitheadh oscailte

Lógó openleaks.org

Bhí alt suimiúil eile san Tagesspiegel, maidir le Openleaks. Seo dream saorálaithe a d'fhág Wikleaks de bharr deacrachtaí le stíl cinnireachta Julian Assange; agus míshuaimhneas de bharr go raibh sé ag díriú fuinneamh iomlán na heagraíochta ar na sreangscéalta Meiriceánacha, agus neamhaird á dhéanamh ar sceitheadh eolais ó fhoinsí eile.

Cuir chuige eile atá faoin dream seo a eagrú. Beidh siad ag cuir bosca poist leictreonach rúnda ar fáil do sceithirí.

Beidh deis ag an sceithire an eagraíocht atá leis an eolas a fháil a roghnú. Má theipeann ar an eagraíocht sin gníomhú laistigh de am áirithe, sceithfear an t-eolas ar na heagraíochtaí ar fad atá nasctha le openleaks.

Tá sé i gceist go mbeadh an eagraíocht é féin trédhearcach, agus go mbeadh eagraíochtaí eile ag dul i mbannaí ar cé chomh iontaofa is a bheidh an trealamh agus an córas atá in úsáid.

Caithfidh mé a rá go maolódh cuir chuige mar sin m'amhras beagán. Táim fós amhrasach faoi sceitheadh rúin - go háirithe nuair is faoi rún atá an sceithire ag feidhmiú. Chím go bhfuil áit agus gá leis; agus gur féidir le sceitheadh dá shórt a bheith ceart agus riachtanach. Ach ní mór a bheith cúramach nach bhfuiltear ag déanamh ceithearnaigh i gcluiche rúnda níos mó ag lucht sceite an eolais. Féach go bhfuair muid amach tar éis na blianta gurbh leascheannaire an FBI a sceith rúin Nixon maidir le Watergate - de bharr naimhdeas d'iarrachtaí Nixon atheagar a chuir ar an FBI.

Is mithid an cheist maidir le cé atá baint cén leas as gníomh a chuir i gcónaí!

Amas chruinn idir an dá shúil

D'fhreastail mé ar dhráma nua Aoidh Uí Dhomhnaill aréir. Bhí sé thar barr.

 Scéal lánúine spreagtha ag, seachas bunaithe ar, scéal Sharon Collins ("Lying eyes"). Tragóid mar a thuigfeadh na Gréagaigh é - dán cruálach na díse ag eascairt as a bpearsantachtaí féin. Cliar de chúigear a bhí ann, faoi stiúir Lara Ní Chathmhaoil. Thart ar uair go leith ar stáitse le dearadh thar a bheith simplí ach éifeachtach. (Dara McGee) - balla gloine ar baineadh feidhm as chun cuid de ghníomhaíocht a léiriú mar taibhiú scáile. Baineadh úsáid as an chliar chun feisteas an stáitse a athrú - ar bhealach a raibh cóiréagrafaíocht ag baint leis chun gnéithe den dráma a léiriú. Ghluais an dráma siar is aniar san am - ag léiriú diaidh ar ndiaidh an  gad a bhí ag druidim le scornach an banlaoich. (Siobhán O'Kelly). D'fheidhmigh an dara bhean (Maighréad Ní Chonghaile) mar a bheadh cór gréagach  inti - ag léiriú, ag cuir doimhne leis an scéal, ag baint eolas as an mbanlaoch. B'é Séamus Moran a bhí i bpáirt an leannáin; agus thug sé léiriú phaiteanta ar idir geal agus dorcha an phearsa sin. Bhíos thar a bheith tógtha le haisteoireacht Bhrendan Murray - a raibh air dlíodóirí éagsúla agus póilíní a chuir inár láthair agus a rinne é sin ar bhealach chomh héifeachtach - athrú beag ar a ghruaig agus a ghnúis, agus nocht pearsa eile. B'é John Burke a bhí i bpáirt an fheallmharfóra - nó arbh ea? 

Bhí na haisteoirí ag léiriú an scéil le corp agus guth; agus ag baint gach úsáid as an stáitse, an fhuaim agus an solas.

Tá leisce orm mórán den scéal a scaoileadh libh - nod libh go bhfuil deis agaibh an léiriú gairmiúil seo (i ngach chiall) a fheiceáil idir seo agus an Satharn! Tapaígí an deis, má tá sibh abhus in aon chor! Maidir liomsa, beidh súil in airde agam don gcéad gníomh eile ag TíAitreo.

Maolcheann

San S Bahn. Mall istoíche. Dornán daoine. An imirceach leis féin. Bean faoi chaille gar dó. Tagann maolcheann isteach. Íde béal don bhean. Casann ar an imirceach: "Coimhthíoch thusa fosta?" Imní. "Sea". Labhair dúchasach leis. Caint stuama, foighneach. Faoiseamh orm. Ghabhas buíochas leis ar ball.

Blúirín: xkcd & Wikileaks

Ó XKCD

Blúirín: Gairm Scoile ó John Walsh

In alt san Irish Times inniu

Glacaimis páirt sa díospóireacht agus samhlaímis leagan nua den fhorbairt nach bhfuil faoi shrathair an fháis. Mhaífeadh go leor gur fánach an mhaise dúinn a bheith ag labhairt ar chúrsaí Gaeilge agus an tír i ndeireadh na feide. Ach is léir gur gá athbheochan nua agus is deis stairiúil í seo do phobal na Gaeilge páirt a ghlacadh san iarracht náisiúnta sin. Ná scaoilimis tharainn í.

Blúirín: Cumhacht is ea bheith ar an eolas

Plé ar an idirphlé idir Wikileaks agus Iriseoireacht san Tagespiegel.

(ach tá amhras orm fós! Cui bono? Wer weiss Bescheid?)

Damh seacht mbeann

Bhí an t-aosánach leis féin ar feadh an lae ar an sliabh. Ceo ar an mbogach. Ag lorg foinse na Life. Tháinig sé air. Uisce úr ag spalpadh le neart as poll dubh móna. Raithneach mar chaille air. Chrom sé chun ól. D'ardaigh a cheann. Damh beannach ar faire air tríd an gceo. Corraí croí. Cuimhne buan.

Blúirín: Litearthacht oileán na nOllamh

Is annamh mé ar aon fhocal le Fintan O'Toole. Ach tá iomlán an chirt aige san alt seo dar liom.

Séanadh cearta atá ann gan cur ar chumas daoine léamh.

Foirm den cumhacht is ea litearthacht, agus foirm d'easpa cumhachta is ea neamhlitearthacht. Is eol do na máistrí riamh anall seo. Is mithid do na saoránaigh é bheith ar eolas acu freisin.

Bígí lúcháireach i gcónaí sa Tiarna. Deirim arís é: bíodh lúcháir oraibh. (Fil 4:4)

Fleasc Aidbhinte le hAndrea Schaufler, leis an coinneal bándearg

Tugtar Domhnach Gaudete ar inniu, an tríú Domhnach den Aidbhint.

Ón sliocht thuas a thagann focail oscailte an Aifrinn.

Faoin sean reacht bhíodh éide bándearg ar an sagart mar siombail ar an lúcháir; anois is minic coinneal bándearg ar an fleasc Aidbhinte chun an lúcháir a chuir in iúl.

Tá Sé ag teacht!

An Bradaí gach Hacker?

Chuas sa tóir ar Hacker ar focal.ie toisc gur theastaigh uaim Gaeilge a chuir ar Hacktivist d'alt thíos.

Bradaí an téarma atá ann; mar sin mhúnlaigh mé bradghníomhaí. D'fheil sin don chiall a bhí uaim.

Ach is amhlaidh go bhfuil bríonna eile ag Hacker - cuid acu dearfach. Go deimhin, ó thús is brí dearfach a bhí in uachtar - duine a raibh ar a chumas rudaí cliste a dhéanamh le ríomhaire, nó go deimhin nithe eile. Bhíomar á phle seo ar na mallaibh Tí Dennis agus Sugru faoi chaibidil againn. Shocraigh muid ar "seift" mar Ghaeilge ar Hack.

Mar sin, céard faoi seifteálaí don chiall dearfach? Daoine fearacht Larry Wall nó Eric Raymond?  Sár seifteálaíthe iad beirt!

An síbín é seo?

Úsáidtear an a comhartha "#!" ar a dtugtar shebang ar chóras Unix chun cuir in iúl don gcóras oibriúcháin go bhfuil eolas ag teacht maidir le cén léirmhínitheoir atá lé n-úsáid leis an script a thosaíonn leis.

Agus inniu tháinig mé ar alt a nascann shebang le síbín....

Blúirín: Wikileaks - tá amhras orm fós!

Julian Assange (ón gnáth fhoinse)

Ní dóigh liom gurbh é seo namhaid an phobail, mar atáthar ag maíomh thall. Ar an gcéad dul síos, is mithid smaoineamh nach bhfuil i Julian Assange ach aghaidh phoiblí Wikileaks - ag feidhmiú mar seoltóir tintrí do fhearg na Rialtais. Seachtain corrach a bhí ann, le Paypal agus Mastercard ag tarraingt a seirbhísí ó Wikileaks - agus iad an ansin faoi ionsaí ag bhradgníomaithe dá bharr. Bhí pro agus contra spéisiúil ag Mercator.net ar an gceist. Agus anois tá machnamh acu ar eitic na ceiste.
Maidir leis na cúiseanna atá curtha i leith Julian Assange sa tSualainn, bhí alt spéisiúil san Irish Times inné; rud a chuir ag athmhachnamh arís mé maidir leis na cúiseanna seo - cúiseanna atá deacair a chruthú nó a bhréagnú pé scéal é. Tá sé suntasach áfach go bhfuil sé de cheart ag na mná sa chás ionadaíocht dlí dá gcuid féin a bheith acu, neamhspleách ar an ionchúisitheoir stáit, agus go bhfuil sé de cheart acu an dara tuairim a lorg i gcás mar seo - rud a mhíníonn b'fhéidir an chúis gur athosclaíodh an chás. Bheinn go láidir i bhfabhar córas mar é abhus.

Tá ceisteanna casta, spéisiúla ag eascairt as geall le gach gné den gcás seo; agus sílim go mbeidh forbairt i ndán don sochaí dá bharr - chun feabhais i ngnéithe airithe, chun donais i ngnéithe eile...

Tá rud amháin cinnte, mar a d'fhoghlaim CLG ar na mallaibh - má tá sonraí ar ríomhaire, tá siad in-sceite go héasca!

Is treise tír ná tiarna

Tá ré Fianna Fáil thart, ar feadh seal ar aon nós. Agus mar a thuar Ciarán Cuffe, tá cogaint agus díleá déanta acu ar na Glasaigh.

 Tá meas agam ar lucht agóide: ach ní fheicim comharthaí sóirt an athnuachan ó bhun atá de dhíth ar an dtír ag teacht ón dtoghchán atá ag druidim linn.
Tá sé in am na finscéalta atáimid ag insint dúinn féin le fada a réabadh. An seafóid faoin "onnmhairí is mó bogearraí" - tá níos mó i gceist le forbairt bogearraí ná CDanna a chuir i mboscaí. An finscéal eile  faoi "córas oideachas de chaighdeán domhanda" - is leor torthaí sa Ghaeilge agus sa Mhatamaitic, torthaí atá ag sleamhnú leis na blianta, chun é sin a bhréagnú. Is mór idir córas oideachais agus oiliúint i conas teacht tríd scrúdaithe le bua.
Go bhfios dom níl páirtí ar bith ag caint ar oideachas - seachas oiliúint - a threisiú. Ná ar conas an rud ar a dtugtar an Mittelstand air sa Ghearmáin a threisiú - na comhluchtaí beaga agus an mheánmhéid arbh iad cnámhdroma an gheilleagair thall iad. Rud nach ndéanfar gan oideachas samhlaíoch.

Seachas sin táimid ag bráth ag infheistíocht dhíreach eachtrach - comhluchtaí nach bhfuil dílseacht acu do faic ach a mbrabach, agus a shúfaidh a bhfuil le fail acu de dheontais agus cleasa cánach;  agus a ardóidh a seolta soir ar an bpointe má tá cianóg rua breise de bhrabach le déanamh as.

De bharr an fhaillí a rinne muid in oideachas, nuair atá comhlucht nualaíoch againn - Havok abair - ní thig leo forbairt san tír seo toisc nach bhfuil na saineolaithe le fáil acu!

Tá réabhlóid de dhíth orainn, agus is san oideachas is mithid tús a chuir leis. Níl feabhas thar oíche i ndán dúinn; agus níl réiteach simplí ar ár bhfadhbanna. Ach d'éirigh le tíortha eile atá an aon mhéid agus le acmhainní mar atá againn forbairt. Is mithid dúinn é sin a dhéanamh freisin. Oideachas an eochair.

Delenda est Marlboro!

Aguisín: Ag cainteoir ó Chonamara ar Rónán Beo a chualas an nath thuas, rud a thugann léaró dóchais éigin dom.

Blúirín: scéal gan údar?

Mír ag Nicholas Carr ag cáineadh an tuairim go mbeidh scéalaíocht saor ó údar an scéal.

Sílim go bhfuil an cheart aige; fiú i gcás scéal béaloidis, feictear dom go raibh fréamh scéalaí i gceist; cinnte, cuireann scéalaithe a gcasadh féin agus a snas féin ar an scéal. Ní hionann sin agus maíomh nach bhfuil gá le  údair; ní ionann cruthú agus glacadh.

Le gach bó a lao; agus ní scéal gan scéalaí!

Dia do-aisnéise; Dia uilefhial

Inniu Lá Féile Muire gan Smál; teideal a d'fhógair Pius IX in 1854; agus a shoiléirigh Pius XII i 1950, teideal a d'úsáid sí féin nuair a dúirt sí Que soy era Immaculada Concepciou le Bernadette Soubirous.

Muire gan Smál, mar a chonaic El Greco í.

“Mórann m’anam an Tiarna, agus rinne mo spiorad gairdeas i nDia mo Shlánaitheoir.
Óir dhearc sé le fabhar ar ísle a bhanóglaigh;
mar féach, déarfaidh na glúine uile feasta gur méanar dom.
Óir rinne an Té atá cumhachtach nithe móra dom agus is naofa a ainm,
agus tá a thrócaire ó ghlúin go glúin dóibh seo ar a mbíonn a eagla.
Thaispeáin sé neart a láimhe: scaip sé an dream a bhí uaibhreach i smaointe a gcroí.
Leag sé prionsaí óna gcathaoireacha, agus d’ardaigh sé daoine ísle;
Líon sé lucht an ocrais le nithe maithe, agus chuir sé na saibhre uaidh folamh.
D’fhóir sé ar Iosrael a sheirbhíseach, ag cuimhneamh dó ar a thrócaire
– de réir mar gheall sé dar n-aithreacha – d’Abrahám agus dá shliocht go brách.”

(Lúc 1:46-55)

Doras feasa fiafraí

Agus tá nathanna nach é ceilte lastiar de dhoras suíomh Dennis:

• Fearrde fios fiafraí.
• Tosach eolais imscrúdú
• Dhá dtrian feasa fiafraí
•  Eochair feasa foghlaim

Aon cheist? Seachain ámh mar is bé collaí cluas cách!

„Das Fragen ist die Frömmigkeit des Denkens“

Baineadh feidhm as an nath thuas, a dúirt Heidegger tráth, mar theideal ar alt faoi Peter Seewald. (Peter Seewald an t-iriseoir a chuir an Pápa faoi agallamh san leabhar Solas an Domhain)

Fiafraitheacht cráifeacht an mhachnaimh.

Feictear dom go dtéann an nath seo go maith leis an cnuasach atá Fergus ag caitheamh gus leis.

Lá le Nioclás

Tarrthálann Nioclás na Mairnéalaigh

Lá Fhéile Nioclás atá ann inniu; cara na mairnéalach¹ agus na bpaistí. Is iomaí scéal faoin easpag naofa seo ó Myra atá ann, an fear a leag síos an patrún do Dhaidí na Nollaig de bharr a charthanacht. Mar is dual do phaistí de shliocht na Gearmáine, d'aimsigh mo chúram rudaí deasa ina mbróga inniu...

Beannachtaí an Lae oraibh go léir.








¹ Ar an Mór Roinn is minic Eaglais tiomnaithe do Shan Nioclás cois cuain, agus urraim ar leith ag loingseoirí dó. Tá a leithéidí abhus freisin: i Rinn Ó gCuanach agus i gCionn Sáile Átha Cliath.

Féitheoga an eolais

Rud eile a léiríonn scéal Wikileaks, mar a rianaíonn Nicholas Carr san alt seo, ná na cumhachtaí atá san idirlíon.

Rinne EveryDNS an t-ainm wikileaks a bhaint as an liosta a bhainistíonn siad: rud a d'fhág an suíomh gan teacht air seachas dóibh siúd a riabh seoladh IP an ríomhaire ar eolas acu. Bhain Amazon de na freastalaithe iad; agus tá PayPal ag diúltú airgead a bhailiú dóibh níos mó.

Ainmhí aisteach is ea an idirlíon; forbartha ar dtúis le hairgead ó Roinn Cosanta SAM, agus in Ollscoileanna mór le rá; ach anois, mar a léiríonn an méid thuas, i seilbh an iliomad comhluchtaí tráchtála - agus mar sin féin le íomhá agus tuiscint geal le bheith ainrialach i measc na n-úsáideoirí, agus ó thaobh na bogearraí saora a chuireann an chuid is mó dá chumas ar fáil.

Mar sin féin, ...

Blúirín: arsanaic agus beatha nua

Radharc ar Mono Lake, áit ar aimsíodh an frídín.
Ón gnáth fhoinse. Le Mila Zinkova

Alt chuimsitheach faoin frídín nua aimsithe ar féidir leis arsanaic a úsáid in áit fosfar chun slabhraí DNA a thógáil.

Beatha atá ann, Jim, ach ní mar a bhfuil taithí againn air...

Is maith liom an smaoineamh go mbeadh cabhair anseo do nithe atá de dhíth orainn ach bac orainn de bharr easpa fosfar.

Blúirín: Wikileaks arís

Alt spéisiúil ag Danny O'Brien san Irish Times inniu faoi cad atá ag tarlú i measc meitheal WikiLeaks;

(Agus táim fós amhrasach!)

Ach táim amhrasach freisin faoi na hiarrachtaí  iad a bhrú den idirlíon...

Ag sceitheadh fírinní

Tá nuachtáin breac le scéalta a fuineadh as na teachtaireachtaí idir taidhleoirí SAM agus a gceanncheathrú atá foilsithe ag WikiLeaks.

Ach an bhfuil aon fíor eolas, aon fíor leas sna scéalta seo? Ar cheart scéal a hinsíodh faoi rún a sceitheadh, díreach cionn is gur faoi rún a insíodh?

Tá amhras orm. Cén mhaith a dhéanfaidh foilsiú na scéalta seo? Nach amhlaidh a chuirfidh siad le hamhras - agus fiú fuath - i measc na náisiúin?

Minic go leor is scéalta dúirt bean liom go ndúirt bean léi atá i gceist: scéalta cinnte ar cheart do thaidhleoirí iad a chnuasach, chun go ndéanfaí scagadh orthu ag daoine a bhfuil scil acu ann, ar mhaithe le leas a náisiún: sin tar éis an tsaoil, dualgas an taidhleora.

Ach iad a fhoilsiú ina smionagar fírinní ós comhair an domhain mór, ar mhaithe le ceannlínte baotha sna nuachtáin? Tá amhras orm!

(Tá amhras orm freisin faoin gcás sa tSualainn in aghaidh bunaitheoir WikiLeaks, ach sin scéal eile)

Tá rúin ann atá dlisteanach.

Dráma eile le Aodh Ó Dómhnaill

Seo an cur síos atá ag an Amharclann air:

Dhéanfadh Nuala Barrett rud ar bith dá fear. ‘Sé Donie bun agus barr a saol, agus cheap Nuala nach mbeadh teora leis an méid go ndéanfadh sí is go dtabharfadh sí dó. Ach tá a dteora féin ag cách, mar a thuigfidh Nuala go luath. Instear scéal a ngrá is a tharla dó tré spléachtaí siar is ar aghaidh, agus tríd na hargóintí a bhíonn ag Nuala le Fionnuala, agus an bheirt bhan ag iarraidh teacht ar an fhírinne. Scéal sleamhan, slíoctha is ea Idir an Dá Shúil a leanann rian an fhíor-shaoil agus nithe a tharla in Éirinn ní ró-fhada ó shin agus an Tíogar Ceilteach fós beo, ach é ag lagú.

Breis eolais ó Amharclann na Mainistreach.

Blúirín: Ciondáil ar Bhono ar mhaithe leis an aeráid

Cé nach n-aontaím le amhras an scríbhneora seo faoin athrú aeráide, tá a lán den fhírinne aici maidir le cuid den na Fairisínigh seo atá ag iarraidh ualach a cheangail ar droim dhaoine eile ach nach bhfuil ag athrú a saol féin.

Erst kommt das Fressen, dann kommt die Moral

Agus é an plé leis an socheolaíocht ina chlár agus a alt i nGaelscéal an tseachtain seo, bhí Conn ag caint leis an Dr Iarfhlaith Watson faoin rud a chuir siad síos ar mar iar-ábharachas. Táim in amhras faoin gcur síos; séard a bhí i gceist acu ná an chaoi go mbíonn daoine sásta smaoineamh níos doimhne ar cad a cheannaíonn siad ach leibhéal áirithe maoine a bheith acu, agus iad ar a gcompord. Sílim nach bhfuil anseo ach spléachadh eile ar céimlathas Maslow: go dtagann athrú ar riachtanais an duine de réir mar a shásaítear na bunriachtanais. Níl baint aige dar liom le saint nó a mhalairt - ní duáilce ná suáilce atá i gceist, ach mianta eile atá á shásamh. D'fheadfadh duine bheith ina hábharaí cruthanta, agus an iompar a bhí á phlé acu a léiriú, i. bheith sásta praghas níos airde a íoc ar earra a bhí níos fearr de réir slat tomhais fearacht a laghad dochar don timpeallacht a rinneadh á tháirgeadh.

Ní ionann saint agus ábharachas, pé scéal é.

(Thóg mé teideal an mhír seo ó Bhrecht - ar dtús an chothú, ansin an moráltacht. Ní aontaím baileach leis sin ach oiread, cé gur dóigh liom go bhfuil sé fíor go bhfuil gad a chaithfear a scor chun a bheith in ann machnamh ar an cheart - agus ní moráltacht go machnamh)

Nod libh go bhfuil podchraoltaí de chláir Conn - Ar Strae sa tSaotharlann ar fáil anseo. Is fiú éisteacht leo!

Drochíde

Ba é inné an Lá Idirnáisiúnta um Foréigean i gcoinne Mná a Dhíothú: rud nárbh eol dom. Bhí alt san Irish Times inniu a chuir ag machnamh mé.

Rud is ea an drochíde atá i súile an té a tugtar dóibh é, go minic (ag fágáil foréigean soiléir corpartha as an áireamh). Conas is féidir daoine a chosaint go héifeachtach ón sórt drochíde nach bhfágann lorg soiléir?

Is cinnte go mba cheart dlíthe a bheith ann chun go bhfeadfadh daoine faoiseamh a lorg - agus cionn is go léireodh an dlí go bhfuil líne ann nach ceart í a thrasnú.

Gan amhras, le imeaglú mar a luaitear san alt bheadh sé deacair an dlí a chuir i bhfeidhm: ach déanta na fírinne, feictear dom go bhfeadfaí ordú cúirte a lorg chun réimse áirithe iompar, a bheadh gan locht de ghnáth, a chosc idir beirt - go háirithe dá gcaithfí leis i mbealach a thugadh a gceart don dá thaobh. D'fhéadfaí, mar shampla an ordú a dhéanamh agus cosc ar é a phoibliú chomh fada agus a bhí an té a rinneadh ina choinne é ag cloí leis.

Ach in aois na líonraí sóisialta, tá sé níos deacra scaradh le duine nach mian leat teagmháil a bheith agat leo níos mó.

Ceist chigilteach; ach tábhachtach.

Blúirín: Ceist ón Spáinn

El Pais inniu faoin dteideal "Tarrtháil chostasach na hÉireann"

100 míle milliúin euro de "tharrtháil" roinnte ar ceithre milliún go leith saoránach ... sin 22,222 € an duine; níos mó ná tuarastal bliana cuid mhór acu. ... an tarrtháil é seo nó fogha deiridh ar chistí na stáit? ... Cé dóibh atá na polaiteoirí ag obair?

Lá an Altaithe

Béile Lá an Altaithe, ón gnáth fhoinse.

De bhrí gurbh é dualgas gach Náisiún atá ann oirchill Dé a aithint, A thoil a Chomhlíonadh, bheith buíoch as A thíolacthaí agus A chosaint agus A fhabhar a impí; agus de bhrí gur iarr dhá theach na Comhdhála, trína gcoiste coiteann, orm lá poiblí Altaithe agus Urnaí a mholadh do phobal na Stáit Aontaithe,  le comhlíonadh tríd an iliomad fabhar a bhronn Dia orthu a aithint.....


(As Forógra George Washington don céad Lá an Altaithe)


Go raibh Lá breá agaibh thall!

Iomarcach

Oíche deireadh an tsaoire. Las sé an teilifís. Nuacht a naoi. An príomhscéal: bhí an comhlucht ag scaoileadh slua mór chun bealaigh. Tocht sa scornach. Cúpla glaoch gutháin. Drochscéalta. Teannas sa ghoile. Greim faighte ar a bhainisteoir aige. Scalladh cléibh. Oíche gan suain. Bhí sé iomarcach.

Blúirín: Oifigeach Forbartha Gaeilge á lorg ag Cumann Gaelach Eaglais na hÉireann

Fógra anseo: sonraí an phoist anseo agus anseo:

Is cosúil, ó fógraí éagsúla thall is abhus go bhfuil Foras na Gaeilge ag maoiniú sraith poist mar seo. Tá súil agam go mbeidh deis ag na daoine seo timireacht a dhéanamh sna pobail ar léith atá siad le freastal orthu, agus nach mbáfar sa mhaorlathas iad.

Is é mo thaithí ó baint a bheith agam leis an mBéal Binn agus Comhluadar, gur mór an chabhair é fostaí a bheith ann chun dlús a chuir le himeachtaí seachas a bheith ag brath ar choiste deonach.

Ní mór a rá freisin go dtugann Cumann Gaelach na hEaglaise,  agus leithéidí Pobal an Aifrinn agus An Tor ar Lasadh an Ghaeilge isteach i gcuid de shaol daoine atá tábhachtach dóibh. Is maith sin.

Rí na nDúl

Ansin chuaigh Pioláit isteach sa Phréatóiriam arís ag glaoch ar Íosa agus dúirt sé leis: “An tusa rí na nGiúdach?”D’fhreagair Íosa: “An uait féin a deir tú an méid sin, nó an daoine eile a dúirt leat é mar gheall orm?”D’fhreagair Pioláit: “An Giúdach mise? Do náisiún féin agus uachtaráin na sagart a thug ar láimh dom tú. Cad tá déanta agat?”D’fhreagair Íosa: “Ní den saol seo mo ríocht. Dá mba den saol seo mo ríocht, throidfeadh mo sheirbhísigh ionas nach dtabharfaí ar láimh do na Giúdaigh mé. Ach anois ní as seo mo ríocht.”Dúirt Pioláit leis: “Ach is rí thú ámh?” D’fhreagair Íosa: “De réir mar a deir tú, is rí mé. Chuige seo a rugadh mé agus chuige seo a tháinig mé ar an saol – chun fianaise a thabhairt ar an bhfírinne. Gach aon duine gur den fhírinne é, éisteann sé le mo ghlór.”Dúirt Pioláit leis: “Cad is fírinne ann?”
(Eoi 18:33-38)

Is poblachtach san saol seo mé; ach is géillsineach de chuid Rí amháin mé; Críost, Rí na nDúl. Inniu A Fhéile, deireadh na bliana Eaglasta. Beidh an Aidbhint linn an Domhnach seo chugainn, agus muid ag ullmhú dÁ Bhreithlá.

Oideachas agus Oiliúint

Coláiste na hEolaíochtaí, mar a bhí, Sráid Muirfean. Ón gnáth fhoinse.

Spreag beannú Newman ar na mallaibh mé saothar leis a léamh. Fuair mé, mar sin, The Idea of a University ón leabharlann.Caithfidh mé admháil nárbh léitheoireacht éadrom é, ach táim sásta go ndearna mé treabhadh tríd. Ainneoin gur fhreastal mé ar an gColáiste Ollscoile a d'eascair as saothar Newman abhus, is mór idir mo thaithí ar an Ollscoil (nó Iolscoil?) agus an idé a bhí ag Newman. Agus ós rud é nach bhfuair mé an fhoroideas sa Laidin agus Gréigis, a rinne sé talamh slán de a bheith ag duine léannta, bhí sciar den leabhar nach raibh ar mo chumas léamh in aon chor. (Cóip dílis dá eagrán fhéin a bhí ann, gan aon chabhair do léitheoirí an lae inniu).
Mar sin féin, táim i bhfách lena bhunphrionsabail - go mba cheart d'ollscoil a bheith uilíoch sna dána a theagasctar ann, agus gach dán díobh a léiriú a shrianta agus a ionad cheart do gach dán eile. Gurbh é cumas smaoineamh go grinn agus go soiléir sprioc an oideachais. Is fíor freisin, feictear dom, go bhfuil bearna mhór idir léann a theagasctar ag ollamh agus an méid a fhoghlaimíonn duine é féin ó léamh; gurbh fearr go mór stiúir a bheith ag duine agus é ag iascaireacht i mbóchna an léinn. Sílim freisin go bhfuil an cheart aige gurbh iad na daonnachtaí eochair an léinn sa  chiall seo: agus go bhfuil meancóg déanta againn tríd ár gcúl a chasadh le saíocht na Gréige agus na Róimhe. Tá amhras orm freisin go bhfuil sé ar chumas ag Ollscoil phlódaithe na linne seo an réimse iomlán dána a chuir ar a shúilibh don aois léinn. Arís, cé go raibh mé i mo mhac léinn i UCD, is beag teagmháil a bhí agam leis an Ollscoil tré chéile - bhíodh mórchuid na léachtaí againn i bPort an Iarla agus Sráid Muirfean, toisc gan foirgneamh a bheith ag Dámh na hInnealtóireachta ar an gcampas i Belfield. Rud a d'fhág ná raibh fiú teagmháil sóisialta arbh fiú caint air agam leo siúd a bhí ag dul le disciplíní eile. Mar sin, oiliúint a fuaireas - agus pé oideachas atá orm is ó shin i léith a chnuasaigh mé é, ó léamh leabhair agus ó Areopág an Idirlíon.

Bítear ag maíomh go forleathan as dea-oideachas na hÉireann; rud a bhfuil ana amhras orm faoi.Tá nithe maithe faoin gcóras scrúdaithe Stáit - go gcuirtear an scrúdú céanna ar gach iarrthóir, agus gurbh go hanaithnid a tugtar breith air. Agus gurbh scrúdú i réimse leathan ábhair a bhíonn i gceist. Agus is dócha gurbh é córas pointí is córa agus líon srianta áiteanna ollscoile le dáileadh. Mar sin féin, feictear dom go bhfuiltear ag tabhairt oiliúint  ar conas scrúdú maith a dhéanamh do dhaltaí, seachas oideachas. Rud a fhágann athoiliúint le déanamh ar an ollscoil.

Cé gurbh ríomhchláraitheoir mé, sílim nach leor an réimse chúng ábhair theicniúil chun mo gharim a chomhlíonadh. Go deimhin, dúirt duine de smaointeoirí mhóra mo ghairme - Dijkstra - gurbh máistreacht ar a theanga dhúchais sa mhullach ar ardchumas matamaitice atá de dhíth ar ríomhchláraitheoir, toisc gurbh Machnamh is ea bun agus barr na gairme. Bun agus barr gach gairme, feictear dom, cé go bhfuil scileanna teicniúla ar leith i gceist le gach gairm. Tá, freisin, cumas obair le daoine eile riachtanach.

Fuair mé seanfhocal tráthúil ar shuíomh Dennis - is mairg a oiltear gan riail.

Go raibh ré nua i ndán d'oideachas mar a shamhlaigh Newman - agus an bPiarsach - é, agus go raibh sin mar chuid den bóthar thar nais do Chró Choinn, atá anois le cró ina shlaoda síos air tar éis buille fill ó chró lucht an airgeadais.

  Aguisín: Chaith mé bliain na céime i mBelfield; bhíothas tar éis leath den fhoirgneamh innealtóireachta a thógáil toisc gur shantaigh an Taoiseach Cathal Ó hEochaidh ár bhfoirgneamh i Sráid Muirfean; agus mé ag siúl tríd Belfield aréir chonac go raibh an dara leath tógtha ó shin. Rud a rachaidh chun leasa na hábhar innealtóirí, tá súil agam; ainneoin gur tógadh an champas i mBelfield d'aonghnó chun cumarsáid éasca idir an aos léinn a bhac, seachas a mhalairt. Faoi anáil na gcíréib i mBerkeley agus sa bhFrainc sna 1960í a bhí lucht a dheartha.

Aguisín 2: Féach foclóir an Duinnínigh maidir leis na bríonna ar léith atá ag cró!

Blúirín: Teorainn Iosrael

Alt spéisiúil ar First Things: ag maíomh nach acmhainn d'Iosrael glacadh le haon socrú a fhágann cosaint an Stáit lagaithe.

Sílim go bhfuil dealramh leis sin, go háirithe i bhfianaise easpa cumais an Údarás Phalaistíneach barántas síochána a thabhairt, cionn is nach bhfuil bá a bpobail fhéin acu, agus dreamanna níos radacaí in uachtar.

N'fheadar cén leigheas atá ar an scéal.

Blúirín: Caoinfhulaingt pholaitiúil agus caoinfhulaingt sóisialta

Idirdhealú chúramach anseo idir dhá réimse ina bhfuil tábhacht le caoinfhulaingt; agus meabhrú nach bhfuil caoinfhulaingt gan srian.

Níl sé ráite ansin, ach is gá freisin idirdhealú idir caoinfhulaingt agus patuaire. Agus ní hionann  col le smaoineamh nó gníomh agus easpa caoinfhulaingt.

Ó tharla tanú ar an mbunús coiteann tuairimíochta san Iarthar, tá idirdhealú cúramach mar seo de dhíth.

Blúirín: "Was ist ein Bankraub gegen die Gründung einer Bank!"

I dtagairt ar an bpíosa seo san Tagesspiegel a luadh an bonmot de chuid Brecht thuas. (Tá robáil bainc in áit na leathphingine i gcomparáid le bunú bainc)

Ní hamháin go bhfuil cáiníocóirí na hÉireann thíos le praiseach na mbainc abhus; tá an cuma air go mbeidh cáiníocóirí na hEorpa, sa Ghearmáin ach go háirithe, ag íoc go daor as an bpraiseach abhus.

Táid tar éis a lámha salacha a chuir go domhain inár bpócaí go léir.

Náid deireadh na téide

Níl aon bhealach ar leith san teanga ríomhaireachta C chun plé le grúpa litreacha ach pléitear leo go hiondúil mar eagar beart. Tugtar "téada" ar eagair beart a thuigtear mar píosa téacs. Tá coinbhinsiúin ann go bhfuil deireadh leo san áit go bhfuil luach náid. Braitheann cuid mhór feidhm san leabharlann caighdeánach ar an gcoinbhinsiúin seo. Agus is uaimh ladrann cheart d'fhadhbanna an toradh. Ag leibhéal an ríomhaire de, níl a leithéid de rud ann agus eagar; níl ann ach láithreacha sa chuimhne.

Mar sin, ní mór don ríomhchláraitheoir a bheith ana chúramach.  Go hiondúil, is ó taobh amuigh den gclár a thagann foinse an eolais do téad: agus má ghlacann an ríomhchláraitheoir leis nach mbeidh níos mó ná líon áirithe litreacha san méid a léitear isteach, tá baol mór ann go ndéanfar teorann na téide a shárú.

Is féidir le hiarmhairtí tromchúiseacha a bheith ag an sárú maoláin seo: scriosfar luachanna eile sa chuimhne, agus is féidir le bradaí glic feidhm an chláir a athrú agus dochar a dhéanamh.Go háirithe má éiríonn leis dochar a dhéanamh don gcruach.

Tá leaganacha "sábháilte" de na feidhm a phléann le téada ar fáil, inár féidir le an ríomhchláraitheoir uasmhéid na téide a leagan síos, agus srian a chuir ar an mbaol. Fós féin, tá an dúrud bogearra "soineanta" amuigh ansin, agus is botún éasca é dearmad a ní ar an náid a deireadh na téide... (Rinne mé féin ar na mallaibh é, sin toisc an mhír seo!)

Blúirín: Dinnseanchas Gall Gaelach Raghnallach

Litir spéisiúil san Irish Times inniu ag léiriú stair spéisiúil ainm an bhruachbhaile i mBaile Átha Cliath.

Ainm Ghaill ar Ghabhail de chine Bhranach: as sin, ainm Iarla de Nua Ghaill; as sin, ainm gairdín pléisiúr i Londain; as sin, a mhacasamhail anseo; dá dheasca sin ainm Fiodh Chuilinn brúite i leataobh.

Conair chasta na staire.

Nod leat go bhfuil fairsinge eolais sna cártaí ag logainm, a thugann fianaise i leith an méid atá sa litir.

Blúirín: seileacáilte

"Shellacked" an cur síos a thug Barack Obama ar a Uachtaránacht i ndiaidh na toghcháin meán téarma. Cé gurbh eol dom céard é seileaic (saghas clúdach cosanta, fearacht vearnais), níor thuig mé cad a bhí i gceist aige.

Tá réiteach na faidhbe san alt léannta focalbhách seo:

Blúirín: Na Gearmánaigh agus muide

Tá dhá litir san Irish Times, agus alt tuairimíochta,  inniu maidir leis na nithe éagsúla atá ráite ag
Angela Merkel le déanaí maidir leis an ngéarchéim airgeadais i dtíortha an euro.

Aontaím leo: fágann an iarracht peacaí ár Rialtas agus sochaí a leagan ar dhaoine eile drochbhlas i mo bhéil. Táimid freagrach as ár dán féin mar thír. Cinnte, ní carthanacht a bhí i gceist leis na deontais Eorpacha, agus bhí spéis ag tionscail na Gearmáine i feabhsú ár mbóithre; murach sin caolseans go gcaithfí airgead an cáiníocóra Ghearmánaigh orthu. Mar sin féin is mó leas a bhaineamar abhus astu. Ní bhfuair muid an leas is fearr; ach ní de dheasca na Gearmánaigh atá sin amhlaidh.

Is iomaí leas a rinne ár mballraíocht san Eoraip dúinn; aimhleas freisin cinnte - i gcás na n-iascairí ach go háirithe. Ach is é ár Rialtas fhéin a chaith go dona leo san Margadh a rinneadh, i 1973 agus ó shin. Bíonn glacadh agus géilleadh i gceist le haon mhargadh, agus is iomaí dea-rud a tháinig de bharr dlíthe na hEorpa; pá comhionann do mhná, chun gan ach sampla amháin a lua.

Is breá leis na boic móra abhus an chreidiúint a ghlacadh as aon ní a thaitníonn leis an bpobal, agus an milleáin a leagan ar "an Eoraip" nuair atá an pobal míshásta.

Bhain muid an-tairbhe as an Euro agus an Aontas, agus bainfidh fós.

Blúirín: Teagasc agus Síolteagasc

Píosa ag John Waters san Irish Times inniu maidir leis an gclaon-insint coitianta ar an méid a deir an Pápa.

Dóibh siúd ar spéis leo an méid a dúirt an Pápa sa Spáinn, tá sé le léamh anseo:an méid a dúirt sé le hiriseoirí ar an eitleáin san áireamh.

Bhí píosa fiúntach ag Tomás Mac Siomóin roimh an gcuairt a foilsíodh i nGaelscéal, ach níl sé ar líne. Tá streachailt cultúrtha ar bun san Spáinn, gan amhras: agus fréamhacha doimhne ag an gcol idir sóisialaigh agus an gcliarlathas. Agus cuid den locht ar an dá thaobh, chomh maith.

Mar sin féin níl aon dabht ach nach bhfaightear léargas soiléir ná cothrom ó na meáin abhus ar an méid a deir an Pápa. Rud a fhágann mórchuid an phobail taoibh le scigléiriú ar an bhfear agus ar a theagasc.

Blúirín: Litir ó Shagart Iarácach

Ag meabhrú agus ag guí ar son na Críostaithe thall, atá ag fulaingt géarleanúint fíochmhar. Tá cuid acu anois i measc na mairtírigh ar neamh.

An cogadh a chuireadh críoch le cogaí...

Saighdiúirí ón gcéad cogadh Domhanda, ón ghnáth fhoinse.

B'shin a chreid daoine a bhí thart nuair a tháinig an sos cogaidh i bhfeidhm, ar an lá seo i 1918. An 11ú uair, ar an 11ú lá den 11ú mí.

Bhí breall orthu; tá cogaí níos uafásaí tarlaithe ó shin. Cuimhnítear ar roinnt dá bhfuair bás sna cogaí sin: ach ní ar gach aoinne, mar a deir Alan Titley ina alt inniu.

Agus sílim cuid den fhírinne a bheith san alt seo; réitíonn an comóradh an bhealach do áir eile. Mar sin féin, tá cuimhneacháin tuilte acu siúd a chuaigh sa bhearna baoil.

Sí an cheist ná conas cuimhneamh orthu, ach féachaint chuige go laghdófar an gá le íobairtí fola mar iad.

Blúirín: An cuntasóir an cuma?

Níl fhios agam cad atá níos measa: ná pleidhcí i PwC a chnuasaigh liosta de mhná óga sa chomhlucht de réir a gcuid áilleachta: nó na nuachtáin a d'fhoilsigh pictiúir na mná óga.
(Ní thugann ceachtar nasc thuas na pictiúir)

Aontaím go mór le Laura Slattery, tá obair tháir na nuachtáin úd tar éis cuir leis an bhfadhb anseo. Thuigfeá do na mná a iompaíonn ar an Ioslam agus a chaitheann caille chun an sórt seo "luacháil" a sheachaint.

Blúirín: An tOllamh le Litríocht Neamhghnách (agus Danartha?)

Terry Pratchett,  le Artur Machlowski (tríd Wikimedia)

Tá Terry Pratchett ag feidhmiú mar ollamh taca i gColáiste na Tríonóide faoi láthair. Bhí léacht poiblí aige Déardaoin, ach faraor níor chuala mé faoi go dtí go raibh sé ró mhall. Tá píosa san Irish Times faoi rang a thug sé anseo. 

Duine féin oilte é - léitheoir fairsing agus leathan.

Táim féin gafa leis an Teascdhomhain ó chéad léigh mé na leabhra luath agus mé ar an Ollscoil (eile!).

N'fheadar an bhfoghlaimeoidh lucht an M.Phil uaidh? Deirtear go bhfuil trí ní nach féidir a fhoghlaim: fonn, féile agus filíocht. Ach cá bhfios nach nginfeadh a fhéile filíocht?

Blúirín: Shanghai cois Sionainne?

Tá scéal san Irish Times inniu faoi ráfla atá ann le tamaill: go bhfuil dream fear gnó ón tSín ag caint ar chathair trádála a bhunú in Áth Luain. Chuirfidh sé sin corr suntasach i saol lár tíre na hÉireann; dream mór thar tír isteach lonnaithe ann. Gan amhras, níl ann ach leithéidí a rinne na hEorpaigh sa tSín san 19ú Céad; agus an Hanse thart ar muir Bhailt roimhe sin. Fiontraithe fiosracha ag feidhmiú mar droichead idir cultúir. D'fheadfadh sé bheith spéisiúil...

Trí Aithne na Róbataice

1. Ní ceadmhach do róbat duine daonna a ghortú, ná ligeann do díobháil tarlú do dhuine de bharr a easpa gnímh.
2. Caithfidh róbat aon ordú a thugann duine daonna dó a chomhlíonadh, seachas má thagann sin salach ar an chéad aithne.
3. Caithfidh róbat a bheithsine a chosaint, seachas má thagann an cosaint sin salach ar an gcéad nó an dara aithne.

Is mar sin a shainmhínigh Isaac Asimov na rialacha faoina fheidhmíonn na róbat gona inchinní posatrónacha ina chuid scéalta. Agus mé ag fás aníos, bhí cónaí orm gar don leabharlann agus do léigh mé an dúrud ficsean eolaíochta. Táim tar éis filleadh ar an nós sin le déanaí, agus ar scéalta Asimov.  Tá an díolaim gearrscéalta "The Complete Robot" díreach leite agam. Baineann na scéalta ar fad leis an teannas is féidir a chruthú idir an trí aithne thuas; le hamhras an chine daonna faoi a gcuid teicneolaíochtaí féin - an éifeacht Frankenstein; sa bharr ar sin eascraíonn uabhar sna róbat go minic as a dtuiscint go bhfuil siad níos cumasaí ar a lán bealaí ná na daoine daonna.

Fíonn sé scéalta go healaíonta as na comhábhair seo. I cuid mór de na scéalta sa leabhar seo, is í Susan Calvin, a tugtar róbaisíceolaí uirthi, an laoch. Braithim ana dháimh léi - go bunúsach is innealtóir í, ag dífhabhtú na róbat. I gcónaí is amhlaidh go bhfuilid ag feidhmiú díreach mar is ceart, ag leanúint orduithe neamhbheachta go cruinn, faoi anáil na haithne thuas. Bíonn, gan amhras,  iarmhairtí neamhbheartaithe i gceist, agus castachtaí ag eascairt as uabhair na róbat, agus luddachas nó fuath na daoine, a bhraitheann gur bagairt iad na róbat.

Ach éiríonn léi i gcónaí dul go croí na ceiste.

Is bean í i ngairm agus réimse ina bhfuil mná gann; léiríonn sé an chaoi a bhfeictear do na fir í bheith ar chuma éigin ar easpa banúlachta de bharr a héifeacht. Sin, monuar, léargas glé ar suíomh na mban san réimse innealtóireachta fós. Ní dóigh liom go raibh níos mó na duine nó beirt bean i measc mo chomhghleacaithe riamh.

Níl fhios agam cad a cheapadh mná faoi léargas a thugann sé uirthi; sílim áfach go léiríonn sé sna scéalta nach bhfuil an íomhá atá ag na fir di fíor.

Blúirín: an dubh ina ghorm

Tá suíomh nua ag an iris Comhar (agus foireann eagarthóireachta nua á earcú acu freisin).

Agus mé ag caitheamh súil air, tháinig mé ar an alt seo le Alex Hijmans maidir leis na dúshláin atá roimh an iriseoir Gaeilge atá ag cuir síos ar an gcoigríoch ó thaobh foclóra de. (Níl dóigh liom gur nasc buan atá leis an alt; beidh le feiceáil).
Giota as:

Moltar don té a dhéanann cáineadh réiteach a chur ar fáil, ach níl réiteach simplí ar shriantacht stór focal na Gaeilge. Is maith ann iad na háiseanna téarmaíochta ar-líne, ach is minic a thugann siad téarma duit atá cruinn agus ceart ach nach bhfuil sa chaint ("nuashonrú” in ionad "uasdhátú”) nó téarma atá chomh rúndiamhrach go mbeadh an Sfincs bródúil as – "réad eitilte gan aithint”. Anuas air sin tá claonadh stairiúil ag cainteoirí Gaeilge, muintir na Gaeltachta ach go háirithe, i gcoinne na nua-théarmaíochta ("Gaeilge na Leabhar.”) Focal deas nuachumtha é "brú-bhruthaire” ach ní fheicim bean tí i Ros Muc á úsáid nuair atá an pressure cooker á lorg aici. Ní dhéanann an nós seo saol an iriseora Ghaeilge níos éasca; go deimhin cuireann sé leis an bhfáinne fí ina bhfuil an teanga ó thaobh na nuathéarmaíochta de. An moladh is fearr atá agam – cé gur beag an cúnamh é – ná breathnú ar na srianta atá ag an teanga mar dhúshlán. Dúshlán do shamhlaíocht lucht a labhartha agus a scríofa. 

Beidh orm cupán cacó a ól, agus briosca cócó leis, agus mo mharana a dhéanamh ar ábhar a ailt!

Aguisín: Chinntigh mé mo thuairim gurbh UFO is ea  réad eitilte gan aithint ag Focal. Spreag sin mé le nasc anseo is ansiúd a chuir leis an mír seo.

Lá na Naomh Uile

Íocón de na Naoimh Uile

Atá ann inniu, mar a thugann ainm Béarla Oíche Shamhna - Halloween = All Hallows' Eve - le fios.
Amárach comóradh na nAnamacha Uile, agus ar an 6ú Samhain tá Naoimh Uile na hÉireann.

 Am chuí is ea dúluachair na bliana chun cuimhneamh orthu siúd a d'imigh romhainn.

Leisce, mífhoighne agus húbras

Suaitheantas Pherl.

Is ea trí mór shuáilce an sár-ríomhchláraitheora, de réir Larry Wall, a chum Perl.

San dara eagrán den leabhar  Programming Perl, tá gluais a mhíníonn an cheist níos doimhne.

Leisce: an tréith a fhágann go gcaitheann tú an-dua leis an úsáid fuinnimh iomlán a laghdú. Fágann sé go scríobhann tú cláir dua-sheachanta a bheidh úsáideach do dhaoine eile, agus freisin go ndéanann tú doiciméadú orthu i dtreo is nach mbeidh ort an oiread ceisteanna maidir leo a fhreagairt. Dá bhrí sin, céad mór shuáilce an ríomhchláraitheora. As sin freisin, an leabhar seo.

Mífhoighne: an fhearg a thagann ort nuair a bhraitheann tú go bhfuil an ríomhaire ag falsóireacht. Rud a chuireann tú ag scríobh cláir atá ní amháin ag freagairt don easpa atá ag cuir as duit anois, ach don gá a bheidh agat. Nó go bhfuil an cumas sin orthu, ar a laghad. Dá bhrí sin, dara mór shuáilce an ríomhchláraitheora.

Húbras: Uabhar as cuimse, an sórt ruda a scriosann Séas tú dá dheasca. An tréith a chuireann ort cláir a scríobh (agus a chothabháil) nach mbeidh daoine eile sásta drochrudaí a rá fúthu. Dá bhrí sin, tríú mór shuáilce an ríomhchláraitheora.

(Molaimse an foirceadail seo;  agus is dlúthchuid de'm bunfhoireann uirlisí le fada Perl; teanga atá thar a bheith úsáideach agus téacs ó fhoinse amháin á athchóiriú chun críche eile. Creidim freisin sa bprionsabail go ndéantar tásc uathoibríoch má bhíonn ort é dhéanamh trí uaire. Ach sin ceist d'oíche eile)

Líonmhaire

Líonmhar amhail gaineamh mara,
nó drithlí tine,
nó drúcht maidin Bealtaine
nó reanna neimhe

(Bhíos ag spléachadh tríd suíomh Dennis nuair a tháinig mé ar seo, agus chinn mé iarracht a dhéanamh Gaeilge an lae inniu a chuir air)

Na Leabhra

Aodh Ó Domhnaill, údar. Le caoinchead Phóló

D'fhreastail mé ar dhráma iontach (eile) de chuid Aisteoirí Bulfin de Satharn - Na Leabhra, le Aodh Ó Domhnaill. Dráma aon ghníomh atá ann: beirt sean scoláire agus bean - feidhmeannach - ar an stáitse le linn an ama. Tá na fir in ainm is a bheith ag cur leabhair de ghlan mheabhair, agus an bean ag cruinniú na leabhar le tabhairt chun siúl. Micheál Ó Grugáin agus Tadhg Ó Conchubhair a bhí i bpáirteanna na sean scoláirí Máirtín agus Séamus - agus an ról a bhfuil cleachtadh acu air sílim, á imirt acu - Máirtín beagán níos dáiríre, agus Séamas rud beag saonta - simplí fiú. Ní raibh sé - b'fhéidir d'aon ghnó - soiléir cé mhéad eolas ar cad a bhí ag dul ar aghaidh dáiríre a bhí ag an tríú pearsa Nóirín (Sinéad Ní Uallacháin), ná go deimhin an raibh fíor iarracht ar bun an léann a tharrtháil lena cabhair. Léirítear dúinn i diaidh ar ndiaidh tríd an chaint go bhfuil Rialtas tíoránta ag bogadh daoine soir de shíor, ag cruinniú gach leabhar, agus cosc curtha ar an idirlíon, ar na fóin, ar...
Dearadh stáitse simplí, ach éifeachtach a bhí ann. Leabhragán (beagnach folamh), bord, dhá chathaoir. Barra agus boscaí, a líon Nóirín le leabhair fad is a bhí an beirt eile ag sáraíocht - agus  lena linn dár  tabhairt ar sciuird trí litríocht na Gaeilge.
Tá macallaí láidir de Fahrenheit 451 agus den Uileloscadh ann.
Bhí mé an tógtha le haisteoireacht Shinéad - ní  raibh an oiread sin le rá aici - bhí mór chuid de chaint an dráma tógtha suas le sleachta as na "dea-leabhair" a bhí dá gcuir de ghlanmheabhair ag an dís, agus le sáraíocht eatarthu. Ach ba uirthi go príomha a bhráth an mothúcháin a spreagadh sa lucht féachana go raibh rud éigin dáiríre as alt; go raibh uafás á léiriú dúinn. Rud a rinne sí le geáitsíocht chuí agus aghaidh a labhair gan focail. Aici a fágtar an stáitse nuair atá an tubaiste deiridh tarlaithe.

---

Mar a deirim, dráma aon ghníomh a bhí ann: rinneadh oíche iomlán as tríd "Siamsa na leabhair" a chuir leis. Cheol Aoileann Ní Chonchubhair go binn mairgne Thomáis Rua Uí Shuilleabháin dá leabharlann a chuaigh go grinneall na mara: Amhrán na Leabhar. Bhí reacaireacht againn ansin,leaganacha Nua-Ghaeilge de Éigse na nGael, ó Rosc Aimheirgin go amhráin Colm de Bhailís, agus anuas go dtí an lae inniu. Reacaireacht atá dlite d'fhilíocht, agus rinne Fidelma Ní Ghallchobhair, Aoife Ní Ghlaicín-Riain agus Oisín Ó Cualáin an dliteanas sin a chomhlíonadh go paiteanta. Thaitin an leagan a rinne siad triúir den Seanduine Cam go mór liom (cé go raibh samhlaíocht de dhíth chun seanduine cam a fheiceáil in Oisín, bhí cuma an mnaoi óg míshásta go cruinn ag Aoife!). Sa bhreis ar sin fuair muid sleachta fada fileata den chaint a chan fear déirce agus é ag iarraidh grá dé a mhealladh ó bhean feirme ó Tadhg Ó Bric - agus ansan a racht nuair a ceileadh an duais air! Chan Aodh aor dá dhéantús féin ar Enda Kenny dúinn, le tacaíocht fonnmhar an lucht féachana, Chuir an píobaire James Mahon clabhsúr ar an oíche le cóiriú ar roinnt foinn mhall agus máirseáil.

---

Oíche thaitneamhach don trí glúin againn a bhí ann - bhíos i bhfochair mo mhuintir agus mo mhac is sine. Is gnách mé ag clamhsán go mbíonn drámaíocht na Gaeilge á chuir ar fáil i bprochóga fuara taise: ach tá feabhas tagtha, feictear dom , ar an New Theatre: Bhíos ar mo chompord ann.

Blúirín: scéalta grinn an Phápa

Péire le Eoin Pól II athinste ag George Weigel. (Agus ceann a thaithíonn go mór liom féin de chuid Eoin XXIII)

Daoine, dualgais, cearta

Spreagtha ag an mír seo ón gCailín Deas agus eachtra an valbaí sa Chlarion.

Tá, mar a deir an Cailín Deas, comhthéacs i gceist. Agus, mar a phlé mé le hÁine, slat tomhais.

Cloiseann muid an dúrud caint ar chearta - agus is minic an chaint sin a bheith nasctha le iarratas reachtaíocht a rith chun na cearta a shonrú agus feidhm dlí a bhronnadh orthu.   Rud a bhfuil baol ann - fágfar muid plúchta ag maorlathas a bhíonn ag póilíniú iompar dhaoine chun é iniúchadh i bhfianaise catalóg  "cearta"  a bhíonn ag síor dul i méid. Fágann sé freisin an baol go gcreidfí go bhfuil gach rud nach bhfuil toirmiscthe, ceadaithe. Níl ach coiscéim coiligh ansin idir an smaoineamh go bhfuil an rud nach bhfuil toirmiscthe ceart. Cuireann an coibhneasachas leis an baol sin - "Bhuel, ní dóigh liomsa go bhfuil sé ceart, ach ní féidir liom m'fhírinne a bhrú air...". Dar ndóigh, má leantar ar an gconair sin, níl aon bhunús le haon dlí seachas lámh láidir an móraimh. Abair fáinne fí!

Is beag duine a dhiúltódh don Riail Óir: "Nithe ar bith ab áil libh daoine a dhéanamh daoibhse, déanaigí amhlaidh sin dóibh: sin é an dlí agus na fáithe." (Mth 7:12). Sin an leagan Críostaí, gan amhras, ach tá a leathbhreac de phrionsabal i mbeagnach gach cré agus fealsúnacht.

Is ann atá, sílim, eithne an fhreagra. Ní féidir cearta a dheighilt ó dualgais.  Mar sin, feictear dom nach bhfuil cearta ag ainmhithe astu féin. De bhrí nach bhfuil dualgais orthu. Sampla beag amháin - níl aon chomparáid idir an cat Mise ag tabhairt féiríní chuig Néidí, agus duine a bheith ag marú ainmhithe chun sult a bhaint as. San dá chás, níl "gá" ag neach amháin neach eile a mharú. Ach bheadh sé dodhéanta aon fhreagracht a leagan ar an gcat. Is féidir, áfach freagracht a leagan ar an sealgaire.

Oilbhéim in aghaidh dínit an duine is ea cruálacht - d'ainmhithe nó do dhaoine eile. Teip ar dualgas an duine é féin a iompar mar is ceart. Tá difear mór idir nádúr an duine - na rudaí is ceart do dhuine a dhéanamh, agus nádúr an chait - na rudaí a níonn cat.

Mar sin, is gá, dar liom, gach feidhm a bhaintear as ainmhithe a scagadh go cúramach i léith a úsáid don dhuine. Tuigim bunús a bheith ag seasamh veigeán agus feoilséantóirí, cé nach roinnim an seasamh. Ach ní dóigh liom gur féidir feirmeoireacht ainmhithe ar mhaithe le ball éadaigh a chosaint. Agus tá cruálacht dochosanta ar fad.

Ina dhiaidh sin is uile, sáraíonn daoine an riail óir. An léamh Críostaí a bheadh agamsa ar an gcúis; sé sin go bhfuil nádúr an duine lagaithe, go ndéanann muid rudaí nach mian linn.  Nó rudaí nár cheart dúinn - as aineolas, nó falsacht, nó ...

Domsa, tá freagra le haimsiú sa Chríostaíocht, san iarracht dúshlán Críost a fhreagairt: 

Bígí foirfe, dá bhrí sin, faoi mar atá bhur nAthair neamhaí foirfe.
(Mth 5:48)

Caint ghontach

Léigh mé alt nó dhó spéisiúil ar na mallaibh maidir le saoirse cainte: An ceann seo ag meabhrú dúinn go bhfuil nathanna ann a ghoineann ach iad a rá: agus alt eile maidir le fíor-chaoinfhulaingt.

Níl a leithéid ann agus saoirse gan choinníoll, gan teorainn.  Níl aon cheart ann, gan a leathbhreac de dhualgas a bheith ag dul leis. Caithfear prionsabail a chuir chun cinn: ach ar bhealach a thugann urraim do dhaonnacht dhaoine eile, a sheachnaíonn ciorrú a chuireann daoine agus smaointe as a riocht.

Is iomaí cúis achrainn agus imní atá ann sa saol faoi láthair, agus gan - feictear dom - aon chomhthuiscint ná fís coiteann againn níos mó ar cad é an leas choiteann; cad é ról an stáit agus ról an saoránaigh, cad é áit cheart an chreideamh, cad é dínit an duine.

Ní fíor go dtugann an coibhneasachas a cheart do gach duine - tá smaointe ann nach ngéillfear cead cainte dóibh ar chor ar bith.

Caithfear caint, mar sin: ach is mithid caint ghontach a sheachaint: idirdhealú go cúramach idir an duine agus a ghníomhartha agus a chuid tuairimí.

Agus tá ról ag an ndlí in san idirdhealú seo: Tá an chaint ghontach ann, agus is ceart caitheamh leis mar a chaitear le haon gníomh a ghoineann duine d'aon ghnó. Ach de réir dlí, go géarchúiseach, agus ní sna meáin, go gáifeach.

9ú Deireadh Fómhair: labhraíonn croí le croí

J.H. Newman agus é óg. Ón ngnáth foinse

Inniu ceiliúradh don gcéaduair lá féile Eoin Anraí Beannaithe Newman, a bheannaigh an Pápa agus é i Sasana ar na mallaibh. (Céim i bpróiseas Eaglasta chun duine a aithint mar naomh is ea beannú).

Deus, qui beátum Ioánnem Henrícum, presbýterum, lumen benígnum tuum sequéntem pacem in Ecclésia tua inveníre contulísti, concéde propítius, ut, eius intercessióne et exémplo, ex umbris et imagínibus in plenitúdinem veritátis tuae perducámur.

A Dhia a thug an ghrásta do Eoin Anraí beannaithe do sholas chaoin a leanúint agus síocháin a aimsiú i d'Eaglais, deonaigh go n-aimseoidh muid trína shampla agus idirghuí iomlán d'fhírinne as na scáil agus íomhánna atá ar fail dúinn.

Tarraingíonn an urnaí oifigiúil seo seo as dán de chuid Newman: ach pé ní faoi mo thiontú bacach ar an urnaí, le cabhair an leagan Gearmáinise, níl an scil agam filíocht a thiontú. Go hiondúil ceiliúrtar féile an té atá beannaithe nó canónaithe ar an lá a chuaigh sé nó sí ar shlí na fírinne; eisceacht an cheiliúradh seo - is ar an lá seo a glacadh Newman isteach san Eaglais Chaitliceach Rómhánach.

Foinsí fionnachtana d'fhocalbháigh

Mar thoradh ar an gcaid a chuir Dennis san imirt lena phíosa ar fáinne fí, fuair mé amach go mbíodh colún "Focal Fun" san nuachtán Inniu. Colún a mhúnlaíodh nathanna Gaeilge do Bhéarlagair na linne.

Bhíodh Leagan Cainte agus ansin Focal Faire ar Raidió na Gaeltachta ar saothrú sa ghort céanna; ach go bhfios dom níl ceachtar clár ann anois. Bíonn cainteoirí Gaeltachta ar Rónán Mac Aodha Bhuí ar a chlár ó am go chéile. 

Nár bhreá an rud é teacht buan a bheith ar na seoda a chruinníodh ansiúd? Agus, gan amhras na nathanna a chíorann Áine agus na focail a bhíonn ag Dennis:

Lé déanaí ar liosta Gaeilge-A mhol Marion Gunn :

Seo moladh atá i gcúl mo chinn le tamall fada: www.nathanna.ie a bhunú, ina mbeadh teacht ag aistritheoirí, go háirithe ag aistritheoirí nua, ar nathanna coitianta.
...
Ba mhór an áis don aistritheoir cleachta agus ba mhór an gar Dia donábhar aistritheora a bheith in ann teacht ar nathanna go réidh, idir ghnáthchainteanna agus chainteanna a bhaineann go sonrach le béarlagair ar leith (dlí, leigheas, srl.). Níl ann ach díospóireachtaí ar an bhfóram a léamh - féach nach conas teacht ar théarmaíocht lom is mó a dhéanann tinneas do bhaill an liosta sin, ach conas teacht ar nathanna iomchuí sa Ghaeilge.

Ana smaoineamh, dar liom. Agus, mar thús, tarraingt ar an ábhar atá ann cheana, ach gan teacht éasca air.

Blúirín: Cé a d'imeodh le Naitsíochas

Alt a scríobh Dorothy Thompson i 1943.

Cuir síos spéisiúil ar na cineálacha daoine, dar léi, le hantoisceacht.

Tá ceachtanna fós ann: Ní déantar Naitsí de dhuine lách, fiúntach.

7 Deireadh Fómhair 1571

Cath Lepanto le Paulo Veronese (ón gnáth foinse)

Briseadh cabhlach impireacht Otamánach na Tuirce ar an lá seo, i 1571. Cabhlach an Léig Naofa, faoi chinnireacht Don Juan na hOstaire a bhain Cath Lepanto: cath a shábháil ar Iarthar Críostaí ón ionradh anoir.

Bhí daoine an uair úd cinnte gurbh é cabhair na Maighdine, agus an Choróin Mhuire a thug an bua dóibh.

Ceiliúrtar Féile Mhuire an Phaidrín Páirteach ar an lá seo ó shin.
Tá an Iarthar faoi bhagairt arís: ó chraos agus féin fhuath inmheánach don gcuid is mó - ach tá treisiú an antoisceacht Ioslamach ina ábhar buartha freisin.
Cá bhfios ach go mba cabhair arís é an Choróin a athbheochan: deabhóid a bhí ana thábhachtach le linn ré na Péindlíthe abhus, agus sagairt gann agus ar a seachaint.

Go mbeannaítear duit, a Bhanríon,  a Mháthair na trócaire,
ár mbeatha, ár milseacht agus ár ndóchas, go mbeannaítear duit.
Is ort a ghlaoimid, clann dhíbeartha Éabha.
Is chugat a chuirimid suas ár n-urnaí,
Ag caoineadh agus ag gol, sa ghleann seo na ndeor.
Ar an ábhar sin, ós tú ár n-abhcóide,
iompaigh orainn do shúile atá lán de thrua,
agus tar éis na deoraíochta seo taispeáin dúinn Íosa,
toradh beannaithe do bhroinne,
A Mhaighdean Mhuire cheansa, ghrámhar, mhilis,
Guigh orainn a Naomh-Mháthair Dé,
Ionas go mb’fhiú sinn geallúna Chríost.

Aguisín: mar a luaigh Seán O'C: Lepanto le G.K. Chesterton

Pota Focal

Foilsíodh an píosa seo liom ar Ghaelscéal le déanaí.

Tá athnuachan ó bhun déanta ag Michal Boleslav Mechura ar a thogra foclóra, Pota Focal (http://www.potafocal.com) . Sa bhreis ar an gluais tí atá á chnuasach aige le roinnt blianta anois, tá teacht tríd an suíomh ar teasáras de  chuid saorálaí idirlíon eile – Kevin Scannell, agus freisin ar an dtogra comhoibríoch idirlíon http://www.irishionary.com/, i measc foinsí eile. Gné a thaitníonn go mór liomsa ná an nasc le gluais an iris idirlíon Beo.ie. Tugann sin deis do dhuine an focal a fheiceáil i gcomhthéacs – agus muinín ag duine go bhfuil eagarthóireacht mar is ceart déanta ar an ábhar! Is é Michal dar ndóigh an duine a dhear Beo mar atá anois, sa bhreis ar bheith ina ailtire eolais ar na tograí focal.ie agus logainm.ie. Tá an faobhar a chuir sé ar a scileanna ríomhaireachta sna tograí sin imithe chun tairbhe do Pota Focal – suíomh a chuireann sé ar fáil as a stuaim agus a acmhainní féin, gan aon deontas ná spreagadh. Feidhmíonn an suíomh mar thairseach do líon eile acmhainní freisin – is féidir focal a lorg i focal.ie nó san bhFoclóir Beag ar líne díreach ón suíomh chomh maith. Seo neart an idirlíon – an dóigh gur féidir le saorálaithe cuir le chéile chun rudaí nua, iontacha a chuir ar fáil – agus ansin iad a nascadh le chéile chun rud níos iontaí fós a chuir ar fáil. I gcás mionteanga mar an Ghaeilge, le pobal scaipthe, is iontach an deis atá ann. Tá muid i bhfiacha ag na gceannródaithe fearacht Michal agus Kevin sa chás seo. Tá breis eolais ar shaothar gairmiúil Mhichal, idir deonach agus íoctha, le fáil ag: http://www.prettydata.eu/mbm/

Aguisín: Ó shin i léith, tá áis nua curtha ar fáil - Nua-Chorpas na hÉireann - ag Foras na Gaeilge. Gan amhras, tá an electronic Dictionary of the Irish Language de chuid an RIA ann cheana. Agus gan amhras CELT ag UCC.

De réir mar a chuirtear leis an foinsí Gaeilge ar líne, tá dóchas agam go leanfaidh daoine eile conair Mhichal, agus áiseanna iontacha a chuir ar fáil, ag tarraing astu.

An Dá Chanóin

I bhforlíonadh san Irish Times maidir le Átha Cliatha a bheith ina chathair litríochta, d'fhiafraigh Mary O'Malley:

Ours is a dual canon, whichever language we write in and lip-service is no service at all. There is a powerful message in exclusion. I have mentioned here only a few particulars to illustrate a question: will Dublin rejoice and celebrate its writers in one or two languages? And if two, I will be the first to visit the Richmond Hospital, the Mount Jerome Cemetary and the place on Howth Head where a manuscript of a novel entitled An Fear might, or might not have been buried.

Is eagal liom go bhfuil freagra a ceiste le fáil ar an suíomh úd "Leagan Gaeilge ar fáil go luath". Is léir go síleann literati an Bhéarla gur aguisín í an Ghaeilge agus a litríocht. Ainneoin ailt fiúntacha mar seo, agus saothar daoine fearacht Declan Kiberd.

Ach b'fhéidir gur orainn féin cuid den locht?