Eoin Pól I, beannaithe.

Eoin Pól I, pictiúir san fearann phoiblí ó Chartlann Náisiúnta na hÍsiltíre

Inniu sa Róimh d'fhógair an Pápa Eoin Pól I beannaithe. Comharba Pól VI, nár mhair in oifig ach mí i 1978, rud a spreag an dúrud teoiricí comhcheilge.

Mar Patrarc ar an Veinéis scríobh sé cnuasach litreacha chuig pearsa cáiliúla ón stair agus litríocht, Illustrissimi. Nuair a toghadh ina Phápa é foilsíodh aistriúchán go Béarla ar na litreacha a foilsíodh i nuachtán Iodálach an chéad uair. Bhí sé imithe ar shlí na fírinne sular shroich an leabhar na siopaí. Ach go gairid ina dhiaidh sin fuair mé cóip le léamh. Ceachtanna morálta atá iontu, ach reicthe le greann séimh agus carthanas. Duine séimh gealgháireach ab ea é. Tá teacht ar an gceithre teagasc a thug sé mar Phápa ar shuíomh na Vatacáine, agus tá cóip i nGearmáinis de Illustrissimi áit éigin i mo L-spás. Fearacht an leagan Béarla, is i ndiaidh a bhás a sroich sé an margadh - le réamhrá le Joachim Kardinal Höffner a scríobhadh lá roimh an bás céanna. Seachas an Pápa nua a chur i láthair, rinneadh a uacht agus a oidhreacht as an leabhar.

Tréadaí maith!

Laudato Si (Moladh leat)

Tagairt do Chaintic na Gréine a chum San Proinsias Assisi atá i dteideal imlitir nua an Phápa. Mar seo a cuireadh Gaeilge air i Mise Proinsias Bhur mBráithrín le Gréagóir Ó Seanacháin agus Pól Ó Súilleabháin.

A Thiarna mhaith ró-ard na n-uile chumhacht!,
Leatsa gach moladh is glóir, gach onóir is gach beannú,
Duit féin amháin, a Ró-ard, is cóir á dtabhairt,
Is ní fiú duine ar bith tú a lua.

Moladh leat, a Thiarna liom, le lánlíon do dhúl,
Go háirithe a Shoilse, an Bráthair Grian,
Óir is é an lá é, agus is tríd a shoilsíonn tú sinn,
Agus é sciamhach is lonrach le niamhracht mhór,
Go mbeireann sé chugainn, a Ró-ard, do shamhailse.

Moladh leat, a Thiarna liom, ón tSiúr Ré is na réaltaí,
Thuas sa spéir a chum tú iad go gléineach, iad ina seoda, iad spéiriúil.

Moladh leat, a Thiarna liom, ón mBráthair Gaoth,
Is ón aer, is ó scamallacht is ó shoineann is ó gach síon,
Ós tríothusan dod chréatúir a thugann tú scamhard.

Moladh leat, a Thiarna liom, ón tSiúr Uisce
Atá fíorfhóinteach is uiríseal, is atá ina seoid agus geanmnaí.

Moladh leat, a Thiarna liom, ón mBráthair Tine,
ós trína a bhíthin a shoilsíonn tú an oíche,
Agus é chomh hálainn, chomh bríomhar is groí

Moladh leat, a Thiarna liom, ónar Siúr Máthairthalamh
a bhíonn dár gcothú is dár riar
Is a ghineann torthaí den uile ghné
le cois na bhflós daite is an uaine

Moladh leat, a Thiarna liom, óna dtugann pardún ar a ngrá duit
Is a fhulaingíonn an easláinte is an anacair
Is méanar dóibh siúd a chuireann suas leo go suaimhneach,
mar is agatsa a Ró-ard a chorónófar

Moladh leat, a Thiarna liom, ónar Siúr Bás na colainne
Nach dtig le haon duine beo éalú óna lámh.
Is mairg a éagann i bpeacaí atá marfach;
Is méanar dóibh siúd ar a dtiocfaidh sise agus iad ar do mhianta ró-naofa
Óir ní dochar dóibh an dara bás

Molaigí is beannaígí mo Thiarnasa
Gabhaigí bhur mbuíochas-sa
Is déanaigí fónamh dó le mór-uirísle

Ar leaba bháis a scríobh Proinsias an dán seo, ina chanúint féin. Tá an bunleagan maille leagan Laidine le Lúcas Wadding sa leabhar; leabhar toirtiúil le scríbhinní Laidine Proinsias agus leaganacha i nGaeilge leis an lucht eagar. Leabhar spéisiúil.

Mise Proinsias Bhur mBráithrín
Gréagóir Ó Seanacháin, Pól Ó Súilleabháin,
Cló Iar-Chonnacht
Tagairt: 1902420527 

Agallamh an Phápa

Glaoch San Maitiú, le Caravaggio

Foilsíodh agallamh fhada leis an Pápa Proinsias ar na mallaibh. Bhí ceannlínte gáifeacha ar fud na cruinne mar thoradh air - ceannlínte a bhí bunaithe ar cúpla abairt as an iomlán, mar a chonacthas tríd priosma an phreasa iad - "Ní féidir linn a bheith ag seasamh ar cheisteanna an ghinmhillte, pósadh homaighnéasach, agus frithghiniúint amháin". Rinneadh neamhaird den méid a dúirt sé dhá abairt ina dhiaidh sin "Tá teagasc na hEaglaise ar na ceisteanna seo soiléir, agus is mac de chuid na hEaglaise mise". Níl fhios agam an mar thoradh ar na ceannlínte é (agus ní dócha é) ach thug sé caint an tseachtain seo do chnáimhseoirí agus lucht leighis inár cháin sé ginmhilleadh go géar. [it, Achoimre Béarla]

Dar ndóigh, ní haon rud nua ná suntasach a leithéid. Ainneoin nach iad seo na ceisteanna is suntasaí i dteagasc na hEaglaise, shamhlófá ó na meáin cumarsáide nár labhair an dá Phápa roimhe faoi cheist ar bith seachas iad. Bhí cúis maith ag Proinsias mar sin na ceisteanna seo a sheachaint go dtí seo. Tá baol anseo do mo leithéidí - go bhfeicfinn nach raibh aon rud suntasach ná nua ráite aige faoin dteagasc agus nach bhfeicfinn an teachtaireacht dúshlánach atá ina agallamh do mo leithéidí. 

Íomhá Edgar Jiménez

Fear urnaí é Proinsias, fear atá sáite i dtraidisiúin an Ord Íosánach lena mbaineann sé, traidisiúin ina bhfuil cleachtas an discernere¹ lárnach. An rud ar a bhfuil béim á leagan aige in san agallamh trí chéile ná gur peacaigh ar aistear muid, é féin san áireamh, agus go bhfuil gá le muinín i dtrócaire Dé agus urnaí agus comhairle chun an bealach ceart a aimsiú.  Agus é ag caint faoi féin rinne sé tagairt do phictiúr cháiliúil Caravaggio Glaoch San Maitiú, atá bunaithe ar an sliocht seo san soiscéal:

Bhí Íosa ag imeacht leis ón áit sin, agus chonaic sé duine darbh ainm Matha ina shuí i dteach an chustaim agus dúirt leis: “Lean mise.” D’éirigh seisean agus lean sé é.  (Mth 9:9)

 Ní cuimhin liom cá háit a léigh mé anois é, ach is cuimhin liom léamh amháin ar an bpictiúr seo a d'áitigh gurbh é Maitiú an fear óg sa phictiúr atá fós cromtha ag ríomh airgead, mar a bheadh sé ag seachaint gairm Íosa. Feictear dom gurbh an dúshlán atá Proinsias atá ag cuir roimh mo leithéidse - atá daingean go hintleachtach sa chreideamh ach - monuar - sách alabhog i gcleachtadh na carthanacha, ná Críost a chuir faram dáiríre, agus scaoileadh le cúraimí eile atá ag teacht idir mé agus é. Cuirtear nath i léith Naomh Proinsias - Fógair an soiscéal i gcónaí. Bain feidhm as briathra nuair is gá.  Sin atá á éileamh aige.

Dúirt an Pápa ina agallamh go bhfuil ról fáidhiúil ag baill na nOird Rialta. Cruthaíonn a leithéidí cíor tuathail scataí, dar leis, ach is coipeadh an tsoiscéil atá san cíor tuathail sin. Feictear dom go bhfuil fáidh againn anois mar Phápa; fear a dhéanfaidh iomlánú agus craobhscaoileadh ar saothar teagaisc an bheirt a chuaigh roimhe.

Agus fear a leanfaidh air ag tabhairt dúshlán mo leithéide. Dúshlán chun mo leasa. Beidh mé ag athléamh an agallamh seo agus an méid a thuairiscítear dá chuid teagaisc laethúil freisin. Tá tairbhe ann.  

---

¹ Bhí plé ar na mallaibh in eagrán den Timire ar conas an focal discernere aithint, scagadh, grinneas a aistriú i gceart sa chomhthéacs ina úsáidtear é. Níor tháinig na hÍosánaigh léannta sin ar toradh críochnúil, sásúil.

Hildegard von Bingen, Dochtúir de chuid na hEaglaise CR

Tinfeadh á fháil ag Hildegard
mionphictúir as an Rupertsberger Codex den Liber Scivias.
Ó Wikimedia

D'ainmnigh an Pápa Hildegard von Bingen agus Eoin de Avila ina Dhochtúirí (i. Oidí ar leith) de chuid na hEaglaise ar an Domhnach. Bean ar leith i Hildegard von Bingen; bean a bhí beo i dtréimhse ina raibh an Eaglais suaite de bharr éillitheacht na cléire, agus de bharr achrann idir an céimlathas Eaglasta agus an céimlathas stáit. Bean í a labhair amach go láidir faoi sin; agus as a briathra a tharraing an Phápa agus é ag trácht ar scannal na hEaglaise, róbaí nuachar Chríost truaillithe ag peacaí na sagairt.

Go deimhin labhair sé fúithi roinnt uaireanta - mar chuid den sraith teagaisc ar mhná móra i measc na naoimh, mar shampla. (Tá na haitheasc uirthi ar fáil anseo agus anseo)

Bean ar leith; fáidh agus misteach - ach freisin eolaí a rinne breathnú cúramach agus tuairisciú ar luibheanna leigheas agus araile - agus cumadóir cumasach ceoil.
Is tearc m'eolas uirthi. Ach tá rún agam cuir leis!

Léirléamha iomarcacha

Pápa le Camauro. Bunaithe ar an íomha seo

[Peter Seewald] Labhraíonn Pápa freisin i ngothaí, comharthaí agus siombail. Tarraingíodh an-aird ar  roghnú an Camauro  - atá anois cáiliúil - mar ceannbheart geimhridh - sórt hata ard nár chaith aoinne ó Eoin XXIII.  An amhlaidh nach raibh ann ach feisteas faiseanta - nó arbh ráiteas maidir le athsheilbh ar sean foirmeacha profa san Eaglais a bhí i gceist?

[Benedict XVI] Níor chaith mé ach an t-aon uair amháin é. Bhí mé fuar, agus tá cloigeann goilliúnach agam. Agus dúirt mé, ós rud é go bhfuil an Camauro againn, caithfidh muid é. Ach ní raibh ann dáiríre ach iarracht an fhuacht a sheachaint. Ní dhearna mé ó shin é. Chun ná beadh léirléamha iomarcacha á scaipeadh.

---

(As Solas an Domhan, leabhar eile a fuair mé um Nollaig. An sliocht tiontaithe agamsa ón nGearmáinis). Tá ról deacair ag an bPápa; bíonn sé ag iarraidh teagasc measartha casta a chuir chun cinn, ach ní cloistear ach abairt fánach anseo is ansiúd as, curtha as a riocht de ghnáth. Agus ansin bíonn cad é caint faoina chuid éadaigh! Na bróga Prada, mar dhea.

Blúirín: scéalta grinn an Phápa

Péire le Eoin Pól II athinste ag George Weigel. (Agus ceann a thaithíonn go mór liom féin de chuid Eoin XXIII)

Blúirín: Dilseoir agus an Pápa

Thug mé suntas don alt seo leis an (iar?) Dílseoir agus (iar?) Phrotastúnach David Adams san Irish Times inné; é ar aon fhocal leis an bPápa faoi baol an coibhneasachais, ach é ag teacht ón treo eile; maíonn sé dearcadh saolta a bheith aige féin - ach go bhfuil an coibhneasachas baolach má déantar neamhaird ar nithe atá gan cheist barbartha.

Gan amhras ní aontóinn lena dhearcadh go mbíonn an Pápa ar son "creideamh caoch" - níl, mar is léir óna scríbhinní. Tá an réasúnaíocht lárnach dá theagasc.

Aontaím áfach nuair a deir sé go bhfuil deacrachtaí le ceannasaíocht na hEaglaise - feictear dom go n-aontaíonn an Pápa leis sin freisin; ach go dtéann sé níos faide. Ní hiad na struchtúr croí na faidhbe, ach an easpa tuiscint ar, agus dílseacht don teagasc.

Radacach - duine atá meáite ar filleadh ar na fréamhacha - is ea an Pápa. Is dócha go mbeadh caillteanas i dtéarmaí saolta mar thoradh air seo - tréigfidh daoine an Eaglais. Sílim áfach nach drochrud é sin; is fearr soiléireacht ná cuma folláin ar an Eaglais de bharr a lán "Caitliceach cultúrtha" a bheith ann, nach dtuigeann an foirceadal. Is deacair an scéal a scaipeadh nuair a bhréagnaíonn cuid mór daoine an scéal trína slí maireachtála.

Beidh le feiceáil.

Blúirín: Mionlaigh cruthaitheacha: an méid a dúirt an Rabbi leis an bPápa

Táim buíoch d'Fhirn as mo aird a tharraingt ar an bpíosa cainte seo; fáiltiú Ard-Raibí an Chomhlathais, Johnathan Sacks, roimh an bPápa ag tionóil na gceannairí creidimh.

Blúirín: an méid a dúirt an Pápa le daltaí scoile inniu

Anseo.


Dúirt sé leo go raibh dóchas aige go raibh naoimh de chuid an aonú aois fichead sa chomhluadar; d'iarr orthu smaoineamh ar cé leo ar mian leo bheith cosúil; agus mheabhraigh dóibh gurbh é toil Dé dóibh iad a bheith naofa.

Blúirín: an méid iomlán a dúirt an Pápa faoi na scannail

Agus é ag freagairt ceisteanna ar an eitilt go hAlbain.

Aistrithe ag NCR ón Iodáilis.

Sìth agus beannachd Dhe dhuibh uile; Dia bhi timcheall oirbh; agus gum beannaicheadh Dia Alba.

Aitheasc an Phápa i nGlas Chú.

De bhrí sin glaoim go háirithe oraibhse, na tuathaigh creidmheacha, i bhfianaise bhur ngairm agus misean mar bhaistígh, ní hamháin sampla poiblí creideamh a thabhairt, ach freisin an chás a dhéanamh ar son cur chun cinn fís agus gaois an chreideamh san bhfóram poiblí.

An Bhanríon, an Pápa agus Pálás na Croise Naofa

Tá sé tráthúil, sílim, gur i bPálás atá ainmnithe as mainistir a bhí tiomnaithe don Crois Naofa atá Eilís II agus Benedict XVI ag casadh ar a chéile ar maidin inniu, mar cheannairí Stáit. Agus, gan amhras, is ceannairí Eaglasta iad beirt freisin.

Tá sé léite agam in áiteanna éagsúla gur beirt iad seo a bhfuil go leor de stair na fichiú aoise blasta ina saol féin acu - an dara cogadh domhanda san áireamh. Beirt a thuigeann dualgas agus prionsabail.

Tá súil agam go gcloisfear a nglórtha ciúin stuama i measc an challán - go leor aige gan chiall ná réasún - atá sna meáin cumarsáide maidir le cuairt an Phápa ar an Ríocht Aontaithe.

Críost céasta teagasc an Phápa, mar a  theagasc Phól. Go gcloisfear sin ó Phálás na Croise Naofa, agus gach áit ina dtugann sé cuaird sna laethanta seo.

Aguisín: an méid a bhí le rá ag an bPápa ann. agus an méid a bhí le rá ag an mBanríon.

Rap an phápa: iomann óige a chuairt ar an Ríocht Aontaithe

Leis an ngrúpa Ooberfüse. Liricí anseo:

Blúirín: Ní thógann maithiúnás ionad na córa

Mar a labhair an Pápa ar a shlí go Fatima ar na mallaibh.

Blúirín: Freagra ó George Weigel ar Hans Küng

Ní raibh fhios agam go raibh George Weigel i measc léitheoirí an Irish Times.

Seo freagra ar litir úd Küng.

Níl aon chonair go fíor athnuachan san Eaglais nach gabhann tríd gleann chúng agus géar na Fírinne.

M'anam ach gurbh sin an Fhírinne glan!

Blúirín: Cosaint láidir ar an bPápa

Ag Mercator, ach foilsithe ar dtúis san Guardian.

Cúis mo mhuiníne as Benedict

Ní haon rún é (do léitheoirí an bhlag seo ach go háirithe) go bhfuil meas agus cion agam ar Josef Ratzinger, an Pápa Benedict XVI.

Tá an cion agus an meas seo bunaithe ar léamh an chuid sin dá leabhair atá scríofa do thuathaigh agus neamh diagairí, agus ó bheith ag léamh a chuid imlitir agus aitheasc. Léamh atá ar bun agam le breis agus deich mbliana. (Tá sé de bhuntáiste agam go bhfuil teacht agam ar an mbunleagan Gearmáinise dá bhfuil scríofa aige; cloisim go mbíonn na haistriúcháin lag)

Pictiúr eile ar fad atá agam seachas an scigléiriú atá fairsing sna meáin.

Oide machnamhach, tuisceanach, caoin. Fear atá oscailte do smaointe dhaoine eile - tharraing sé, mar shampla, as saothar scoláire Giúdach ina leabhar ar Íosa.

Fear a ghoileann peacaí a chomhbhráithre sna sagairt go smior air, peacaí ar thug sé féin salachar air - ní ar na hainghníomhartha amháin, ach ar an faillí agus an cur i gcéill a d'fhág spás do choirpigh feidhmiú faoi bhrat na hEaglaise.

Ó thosaigh sé ag teacht ar an dtuiscint faoi forleithne na faidhbe, i lár na 1990í, tá sé ag gníomhú chun an chóras a dhéanamh níos éifeachtaí.

De bharr, áfach, nach aon réalta cumarsáide é, agus gur gnách a scríbhinní agus ráitis a bheith dlúth agus domhain - agus mí fheiliúnach do fuaim ghreimeanna - tá a íomhá poiblí as alt leis an dtuiscint atá agamsa.

Ní shin le rá go gcreidim go bhfuil sé saor ó locht. Ach creidim nach bhfaigheann - agus nach bhfaighidh - sé cothrom na féinne ó na meáin. Tá sé dílis do theagasc na hEaglaise, agus is iomaí ghné den teagasc sin atá do-ghlactha ag na meáin cumarsáide. Mar sin, leanfar leis an scigléiriú.

Ach leanfaidh mise orm ag iarraidh teacht ar na rudaí a dúirt sé, agus aird a tharraingt orthu. Agus ó tharla foinsí údarásacha a bheith ar fáil go héasca ar líne, is féidir sin a dhéanamh.

Blúirín: Léiríonn an fíoch faoin bPápa laigí na hAindiachaí Nua

De réir Breandan O'Neill, aindiachaí é féin.

Beinidict Béalbhinn

Chuala mé faoin togra CD ceoil a dhéanamh le guth an Phápa na míosa ó shin, agus chuir ar mo mhianliosta Nollaig é. Gan amhras, fuair mé an CD Alma Mater. Shíl mé go mbeadh níos mó canadh ó Bheinidict air, ach mar a tharlaíonn, níl ach mír amháin a bhfuil sé ag canadh air. Sleachta labhartha atá air an CD, idir cantain ó Chór na Vatacáine. An rud nár thuig mé roimhe ná cé chomh ceolmhar is atá a ghlór agus é ag caint (go hairithe i dteanga nach bhfuil agam!). De bhrí go bhfuil tionlacan ceoil leis na sleachta labhartha ar an CD, nochtar an ceol atá ina ghuth. Agus tá aistriúchán i mBéarla ar na sleachta a dúirt sé in Iodáilis, Portaingéilis, Fraincis agus Gearmáinis.

Ina measc an méid seo:

Ná ní leis an stair ceol mhór - cantaireacht Ghreagórach, nó Bach, nó Mozart, toisc go bhfuil sé beo i mbeocht na liotúirge agus ár gcreideamh. Má tá creideamh beo, ní den aimsir chaite Cultúr Chríostaí, ach fanann sé beo agus i láthair. Agus má tá creideamh beo, is féidir linne inniu freagra a thabhairt do ordú buan na Sailm - "Canaigí amhrán nua don Tiarna"

An Pápa Beinidict XVI, Éisteacht Ghinearálta i Halla Pól VI, 21 Bealtaine 2008.

Píosa breá oibre atá san CD seo, agus ana shuaimhneas le baint as éisteacht leis.

Más mian leat Síocháin a shaothrú, cosain an Chruthaíocht!

B'é sin an teideal ar theachtaireacht an Phápa do Lá Domhanda na Síochána, Lá Caille.

Cúpla tagairt:

Tá sé riachtanach, is fíor, i measc cúiseanna na géarchéime éiceolaíochta reatha, freagracht na tíortha forbartha dá stair a admháil. Ach ní scaoileann sé sinn na tíortha neamh forbartha, agus go hairithe na tíortha i mbéal forbartha óna freagracht i leith na cruthaíochta, toisc go luíonn an dualgas ar chách céim ar chéim bearta éifeachta éiceolaíochta agus polasaí a dhéanamh. Ba fusa é seo a dhéanamh dá mbeadh níos lú áirimh leithliseacha a dhéanamh agus cúnamh á thabhairt, nó teicneolaíochtaí glana á scaipeadh. [8]

Ní féidir a bheith ag súil do mbeidh meas ag daoine óga ar an dúlra, mura mhúintear dóibh san teaghlach agus sa sochaí conas meas a bheith acu orthu féin [12].

Is fiú an rud ar fad a léamh. Coimriú maith ar staid reatha an Domhain, agus na bearta is gá! Cothromaíocht idir gníomh an duine aonair, an mionphobail, an stát agus na stáit le chéile.

---

Domhan ag rothlú ó Wikimedia.