Aontaím leis an alt ar fad, diomaite den paragraf deiridh.
Cad tá le déanamh mar sin? Is é an moladh a bheadh agamsa ná bosca mór bruscair a fháil agus gach saghas teoirice nach bhfuil bunaithe ar an loighic, ar an bhfianaise eimpíreach, ar an modh eolaíoch – i bhfocal amháin, ar an réasún – a shacadh isteach ann, an bosca a chur trí thine, agus na luaithreacha go léir a chaitheamh i bpoll an duibheagáin ...
Cé go n-aontaím nach ceart glacadh le rud a thagann salach ar an réasún, seasaim i dtraidisiúin - an Chaitliceachas - a mhaíonn nach bhfuil gach rud faoi réir an modh eolaíochta, go bhfuil a réimse féin ag an creideamh. Is fíor - luaigh Vincent cás Galilei - gur sáraigh an Eaglais féin agus cuid dá oifigigh an teorainn idir na réimsí. Ach fiú le linn an ré úd bhí Cairdinéil fearacht Baronio a mhaígh, mar a luaigh Galileo féin ina chomhfhreagras, nach é aidhm an spioraid naoimh dul na flaithis a mhíniú dúinn, ach conas dul chun na flaithis.
Is féidir le daoine réasúnta easaontú faoina leithéid, ar ndóigh. Ach téann an creideamh, dar liom, i ngleic leis ceisteanna "Cén fáth" nach féidir le "conas" na heolaíochta a fhreagairt.
Tá, mar a scríobh Eoin Pól II, an dá eite ag an spiorad daonna. Fides et ratio, creideamh agus réasún. Agus tá an dá cheann de dhíth.
Ach ní féidir a leithéid a chur i bhfeidhm ar dhaoine eile le lámh láidir gan éagóir a dhéanamh a dhéanann dochar ní hamháin don té ata thíos leis, ach don té atá ag imirt cos ar bolg freisin.
Tá gá le réasún, saoirse, caoinfhulaingt agus meas. Rud atá ana dheacair i ré ina bhfuil teoiricí comhcheilge ag imirt tionchar ar mhothúcháin daoine atá imníoch faoi na dúshláin atá romhainn.
Níl réiteach na faidhbe agam. Ach ní dóigh liom go bhfuil an réiteach i loisceadh smaointe...
