De bharr cuairt an Phápa, tá Auschwitz i mo chuid smaointe arís. Thug mé cuairt air sna 90í.
Roimh an cuairt, a rinne mé le dream gasóga ón nGearmáin, do labhramar le fear óg géarmanach a bhí tar éis seal a chaitheamh ann le Aktion Sühnezeichen, eagaríocht do dhaoine óga a dhéanann iarracht ann síochain a chuir chun cinn.
Neadaigh cúpla rud a dúirt sé i'm aigne:
1) Bhí ar na bránna (Häftlinge) an campa a thógail. Iadsan a rinne fógra úd an mhíchlú "saorann saothar" (Arbeit macht Frei). Ach féach gur chuir siad "b" bun os cionn ann. Bhí comharthaí beaga eile ann nach raibh dignit caillte acu - íomhanna greanta anseo agus ansiúd sa stroighin.
2) Bhí sé ag cur faoi le sean bhean polannach a bhí ann le linn an cogaidh. Níor lig sí dó feol a friochtadh - bhí eagla uirthi go ndófaí an feoil - agus bhí an boladh fós ina bpollairí ón gcreamatóir.
Chuir Birkenau sceon orm - de bhrí go bhfuil sé ollmhór. Níl fagtha anois ach simléir na mbearaicí de bharr gur dódh an adhmad sna drochblianta in ndiadh an cogaidh. Ach táid ann ina bpeirí go imeall na spéire.
Dia idir sinn agus a mhacasamhail d'olc.
Lipéid: gaeilge