Oidhre Snorri

Tá leagan Gearmáinise den Edda agam ar mo leabhragán le fada, aistriúchán a chuimsíonn idir Edda phróis Snorri Sturulson agus na dánta eile atá ar marthain. Tá go leor atá dorcha agus coimhthíoch ann, agus tá sé blianta fada ó d'amharc mé air.

B'é a chuir Snorri roimhe ná na scéalta a chnuasach de bhrí go raibh eochair iontu ar go leor de na meafair agus samhla a bhí in úsáid ag lucht éigse. Cineál Uraiceacht na hÉigeas.

Is iomaí údar a bhain tairbhe as pantheon samhlaíochta an Tuaiscirt ó shin, oidhreacht a bhí ag na pobail ar fad go bhfuil teanga Gearmánach acu, cé gur leis na Lochlannaigh is mó a luaitear é. Is ann is faide a mhair na sean tuiscintí, agus ar ndóigh is san Íoslainn a bhí Snorri ag saothrú.

I measc na n-údar sin tá Neil Gaiman. Scríobh sé úrscéilín sách dílis - Odd and the Frost Giants. Fuair sé tinfeadh ann freisin dá mhór shaothar American Gods, athimirt na seanscéalta ar fhearann Mheiriceá a iniúchann imeascadh na pobail ann agus athrú cultúrtha tríd phriosma seanscéalta na pobail. (Tá Suibhne Geilt féin ann).

Anois tá a athinsint ar bogha iomlán na scéalta curtha ar fáil aige, ó chruthú na cruinne go clapsholas na nDéithe, an cogadh deireadh agus an tús nua.

Insint dílis atá ann, ach a ealaíon sainiúil féin agus féith grinn i bhfeidhm air. Is fusa go mór é léamh ná an Edda, agus tá na carachtar níos beoga ann. Mhothaigh mé go raibh aithne de chineál áirithe á chuir agam ar Thor (láidir, díreach ach rud beag dúr) agus Loki (glic - ró ghlic go hiondúil - agus mioscaiseach).

Ón leabharlann a fuair mé an leabhar, agus is mór an pléisiúr a bhain mé as an léamh.

Níl a leithéidí de taipéis fite as miotais na nGael, mór an trua.

Uraiceacht scéalaíochta ón alltar

Is dóigh liom gur tríd a chomhoibriú le Terry Pratchett ar Good Omens,  úrscéal faoi dheireadh an domhain lán greann is gaois a chuir mé aithne i dtosach ar Neil Gaiman.

Le roinnt blianta táim ag ransú leabharlanna sa tóir ar saothair leis. Bhain mé an-taitneamh as American Gods agus Anansi Boys. Is breá liom an úsáid a bhaineann sé as scéalaíocht ársa agus an dóigh a bhaineann sé casadh úr as. Léigh mé freisin roinnt dá úrscéalta graifeacha.

Tháinig ar an gcnuasach Trigger Warnings le déanaí. Gearrscéalta ón alltar, uafás iontu go minic. Máistir gearrscéalta a bhfuil úire smaoineamh iontú fiú nuair atá amhábhar ársa in úsáid aige. An tromluí leithead gruaige ón gnáthshaol.

Tá leagan iontach aige de Coladh Céad Bliain aige, casadh iomlán as an nua ann agus Plúirín Sneachta mar banlaoch fuascailte ann.

Ainneoin an alltar agus an t-uafás daonnacht agus an duine is ábhar do na scéalta, mar is dual do scéalaíocht máistriúil.

Ach an rud a dhéanann uraiceacht as an gcnuasach seo ná an brollach ina chuireann sé síos ar a fhoinsí inspioráide agus a laochra.

Laoch dá chuid is ea Ray Bradbury, agus insíonn sé conas ar chaith sé siúd leathlá ag plé ceird an scríobhneora le buachaill óg.

Feictear dom go bhfuil comaoin á chuir aige ar a leithéidí leis an crobhaing scéalta seo agus a léirmhíniú fóinteach sa bhrollach.

Ní scríbhneoir mise ach léitheoir. Mar sin féin bhí tairbhe ann dom.