El

Ní raibh iomrá ar bith cloiste agam faoin úrscéal seo, agus murach gur cuireadh cóip léirmheasa chugham seans go mbeinn dall fós air. Ba thrua sin, mar is maith atá a áit tuillte ag an leabhar seo ar ghearrliosta Leabhar na Bliana An Post / Love Leabhar Gaeilge.

Is deacair seánra a lua leis. Chonaic mé ficsean eolaíochta luaite, ach níl mé cinnte go n-aontóinn le sin, cé go bhfuil cine eile agus teagmháil leo lárnach sa scéal.

Is cinnte go bhfuil eolaíocht lárnach sa scéal, agus creideamh nó a easpa, agus an caidreamh eatarthu. Caidreamh atá tacúil scaití, achrannach scaití eile. (Mise den tuairim gur dhá eite an anama réasún agus creideamh seachas dhá thréith a thagann salach ar a chéile). 

Tá dhá snáithe san scéal. I snáithe stairiúil amháin tá an t-eolaí Ísiltíreach Jan Swammerdam, ón 17ú céad. Fear a rinne staidéar cúramach ar feithidí. Fear a raibh creideamh láidir i nDia aige agus a bhí ag iarraidh iontais a chruthaíochta a roinnt leis an domhan. Baintear creathadh as an gcreideamh sin nuair a thagann sé ar firíní beaga i súile cuileoge - ar aon dul leis an daonnaí ach beag bídeach. Fitear go healaíonta teoiric comhcheilge thart ar fíricí saoil Swammerdam agus na teagmhálacha a bhí aige trasna na hEorpa. Agus géarchéim creidimh agus teacht faoi thionchar seict a tharla i dtreo deireadh a shaoil. Má d'aimsigh eolaí na firíní sna cuileoga, cén chaoi nach eol dúinn sin? Fitear na Medici agus na Barberini tríd an scéal, Boyle, Hook agus Milton tríd an scéal.

Fuarán sa Róimh .
Beacha armas teaghlach Barberini

Fite tríd an eachtra stairiúil tá eachtra comhaimseartha. Baintear creathadh as beirt mac léinn - duine le litríocht, duine le heolaíocht - nuair a fhionnainn siad na firíní céanna. Scéinséir a gcuid siúd den scéal, iad ag iarraidh fios fátha an eachtra a thuiscint - má tharla sé in aon chor, amhras orthu toisc go bhfuil sé bunoscionn le gach is dóigh leo a bheith ar eolas acu. Tagann fear mistéireach i gcabhair ort, agus aimsíonn siad fíricí folaithe a chuireann scéal Swammerdam faoina mbráid. 

Shíl mé go raibh rud beag de bharraíocht Deus ex machina ag baint leis an réiteach ar an snáithe comhaimseartha (Corcaíoch!)* ach thairis sin is scéinséir/ samhlaíocht/ stair/ comhcheilg den scoth atá anseo, agus an dúrud fíricí agus teagmhálacha fite tríd. Taighde cúramach déanta (dearbhaithe agam le gugláil!) 

Cúis iontais é an chéad saothar le húdar a bheith chomh snasta seo. 

Is as leabhar eile dá chuid, nach bhfuil foilsithe fós, a léigh Thaddeus Ó Buachalla ag IMRAM le déanaí. Beidh mé ag coinneáil súil amach do sin, agus do saothair eile leis!

El

Thaddeus Ó Buachalla 

Coiscéim

* Aguisín. Is mithid dom mo ráiteas faoi Deus ex machina a shoiléiriú, ach ní mian liom an scéal a mhilleadh orthu siúd nach bhfuil an leabhar léite fós acu. Nílim ag tagairt do dheireadh an snáithe Corcaíoch, ach do eachtra díreach roimhe a réitigh an bhealach dó. Tuigfidh daoine a léann an scéal m'áitimh, measaim. 

Caidrimh agus préacháin

Bhí mé ag an dara imeacht de chuid IMRAM i gcomhar le Féile Leabhar Bhaile Átha Cliath sa Chlólann inné. Léamha le tionlacan ceoil.

Colm Ó Snodaigh a chuir tús leis an imeacht i ndiaidh do Liam Carson é a chur i láthair. Léigh sé trí scéal as a chnuasach nua Cnaipí agus chan amhráin binne brónacha idir na léamha. Ba péire dhá cheann de scéalta - insint ar chaidreamh aon oíche ó dhearcadh an fhir agus na mnaoi. Leagan an fhir inste i sraith briathra roptha amach. Scéal na mná níos caolchúisí. Taibhsí an scéal eile, fear ag smaoineamh siar ar chaidreamh a rinne sé praiseach iomlán de. Ó lúcháir an chéad splainc go domlas na ciontachta ag amharc siar. Ní raibh an cnuasach agam, cé go raibh sé molta ag Áine Ní Ghlinn. Tá anois...

Ní raibh cloiste agam in aon chor faoi Thaddeus Ó Buachalla sular cuireadh a úrscéal nua El faoi mo bhráid - beidh breis le rá agam faoi sin amach anseo. Ficsean samhlaíochta comhcheilge le sruth stairiúil agus comhaimseartha Corcaíoch ag treisiú a chéile. 

Ní sin a bhí romhainn áfach ach é ag reic dán fada nua scríofa Imram an phréacháin le tionlacan ceoil (má thuig mé i gceart, ceol a chum sé féin) ó Sam Uí Bhuachalla (cláirseach), Moze Jacobs (sax) agus Paul McMahon (giotáir). Bhí an dán lán de tagairtí claiseaceacha agus Corcaíocha. Caithfidh mé a admháil go raibh sé deacair orm scaití an ghuth a chlos tríd an ceoil, mar go raibh mé trasna an tseomra uaidh. Bheadh fonn orm áfach an saothar a léamh, ach a fhoilsítear é san athbhliain. Rinne IMRAM an ócáid a thaifid, agus beidh fáil air ar YouTube roimh deireadh na bliana. 

Pléisiúr is ea é go hiondúil éisteacht le húdar ag reic a shaothar, go háirithe más reacaire maith é, rud atá fíor faoi Thaddeus agus Colm araon. 

Tá El ainmnithe do dhuais Love Leabhar Gaeilge /An Post do leabhar Gaeilge na bliana. Gach rath air! 

Tráth na Tairsí - Peadar Ó hUallaigh

Ócáid de chuid IMRAM ón Díseart sa Daingin a chuir Peadar Ó hUallaigh in aithne dom. Thaithin an méid a bhí le reic aige liom, agus chuir mé fios ar leabhar leis ón leabharlann. De bharr na dianghlasála ní bhfuair mé an leabhar go dtí le déanaí.

Ar an gcéad léamh tá na dánta éadrom sothuigthe. Ach tá doimhneacht laistiar de. Baineann roinnt de na dánta le tírdhreacha - Iarthar Dhuibhneach mar a bhfuil cónaí ar an bhfile, nó áiteanna eile in Éirinn. Dán iontach faoi Gort na Tiobratan i Baile Bhúirne, mar shampla, a mhúscail cuimhní soiléire ionam. Is minic go raibh eolas agam ar na háiteanna, ach fiú nuair nach raibh nó nuair is tírdhreach anama a bhí i gceist, bhí pictiúr á mhúscailt i mo shamhlaíocht. 

Agus cuireadh roinnt síolta chun machnamh a dhéanamh arís orthu.

Tá dorchadas an tsaoil anseo freisin - bás athair, timpistí marfacha a chonaic an file agus é níos óige, streachailt leis an ailse. Ach ní thréigean diongbháil ná dóchas é.

Dánta áille. 

Feirm na nAinmhithe

Animal Farm le George Orwell, aistrithe go Gaeilge ag Aindrias Ó Cathasaigh

Tá ní hamháin aistriúchán, ach logánú go pointe, curtha ar fáil ag Aindrias Ó Cathasaigh ar fabhalscéal Orwell faoi theip na réabhlóide. Tá ainmneacha aistrithe go cuanna aige chomh maith leis an scéal.

Beithígh na hÉireann, Beithígh na hAlban,
Beithígh in ngach aon tír is reacht,
Tugaigí cluais don dea-scéala,
ar an aimsir óir le teacht.
 

Ar ndóigh tá stair réabhlóid na Rúise agus an streachailt idir Trotsky agus Stalin go háirithe le feiceáil go láidir sa leabhar. Tá an múineadh a theastaigh ó Orwell a thabhairt níos doimhne áfach – gur gá don pobal greim a choinneáil ar a réabhlóid; bheith aireach faoin gceannasaíocht.

Duine ar leith ab ea Orwell. Mac mionoifigigh impiriúil, a chaith seal é féin ina phóilín i mBurma. Duine de mheánaicme; nár éirigh leis riamh a dhoicheall lena aicme a chuir de. Aonarán, ach cairde dílse aige. Sóisialach daonlathach ach frith Stailíneach go smior. Bhlais sé an sochaí réabhlóideach i mBarcelona le linn an cogadh cathartha sa Spáinn – agus chonaic sé lámh iarainn stailín ag cuir deireadh leis.

Tá an saothar seo fáiscthe as na tuiscintí a d’eascair as an dtaithí sin. Tá comaoin curtha orainn ag Ó Cathasaigh ní hamháin lena haistriúchán ar an scéal atá soléite cuanna ach freisin toisc go bhfuil cnuasach de litreacha Orwell a bhaineann leis an saothar aistrithe aige freisin, agus iarfhocal léannta curtha aige féin leis an fabhalscéal.

Conas an múineadh a chuir i gcrích an cheist. Ní sóisialach mé féin. Is dóigh liom go bhfuil an anailís Marxach cruinn seachas nach ngéillim don ábharachas. Pápaire mé tar éis an tsaoil! An réiteach an cheist.
 

Tá sé follasach go bhfuil an creachlathas nua liobrálach reatha ag déanamh aimhleasa na cruinne agus an chine daonna. Tá gá le reacht nua. Is gá don reacht nua dhá rud a thabhairt slán – saoirse an duine, agus an chomhionannas.
 

Ina leabhar Demokratischen Aufbruch deir Daniela Dahn, a bhí gníomhach san freasúra daonlathach san DDR go raibh beirt clainne ag Ré na hEagnaíochta – an Caipitleachas agus an Sóisialachas. Gur bhronn an Caipitleachas saoirse; agus an Sóisialachas comhionannas. Ach go bhfuil an dá rud de dhíth. Tá imní uirthi – agus an fhianaise ann – go bhfuil teip na stáit ina raibh leagan truaillithe den sóisialachas i réim tar éis an iomaíocht don gCaipitleachas a thógáil chun siúil. Go bhfuil na srianta a bhí an gcaipitleachas i leith cearta oibrithe a shárú lagaithe dá réir.

 
Is deacair easaontú; feictear dom go bhfuil forbairt déanta ar cearta an duine aonair ó thaobh saoirse féiniúlachta – ach fós tá an éagothroime maoine ag fás – agus na bacanna praiticiúla ar foras agus forbairt an duine aonair dá réir.
 

Tá líon daoine atá ag laghdú ag éirí níos saibhre agus daoine eile níos daibhre – agus acmhainní an phláinéid, ar ceart iad a bheith roinnte go cothrom agus caomhnaithe á n-ídiú go mí-fhreagrach.
Tá réabhlóid de dhíth. Conas, mar sin, teacht roimh nós na réabhlóide a clann féin a ithe?
 

Tá lón machnaimh i fabhalscéal Orwell. Is gá bheith amhrasach faoi aos riaracháin. Na hApparatschniki a fónann don gceannasaíocht ar mhaithe lena gcompord féin. Na giollaí foréigin a roghnaítear as clann an pobail chun tromaíocht a dhéanamh ar a muintir.
 

Is dóigh liom féin gur prionsabal na coimhdeachta eochair an réitigh. Is gá gach fadhb a réiteach chomh gar agus is féidir do na daoine atá thíos leis. Cinnte, tá saincheisteanna a bhfuil dlíthe agus caighdeáin idirnáisúnta de dhíth chun dul i ngleic leo.
 

Ach caithfear na dlíthe céanna a chuir i bhfeidhm go háitiúil, an fhreagracht agus an cumhacht a bheith i lámha an dreama a gheobhaidh an tairbhe as cinneadh fónta agus an dochar as droch chinneadh.
Caithfear an réabhlóid a bhaint amach ar bhonn daonlathas an phobail. Díláraithe, áitiúl. An aos riaracháin a choinneáil beag. Leasa an duine a bheith in lámha féin.
 

Ní féidir glacadh le sochaí ina ndearbhaítear go bhfuil neacha áirithe níos comhionainne ná a chéile.
 

Tá comaoin curtha arís orainn ag Aindrias Ó Cathasaigh tríd an saothar seo a chuir leis an gcarn leabhair atá curtha ar fáil aige, idir eagarthóireacht, taighde agus bunábhar ar an sóisialachas in Éirinn agus ar fud na cruinne.
 

Ainneoin nach bhfuil géilleadh agam don dteagasc, creidim go bhfuil go leor le foghlaim as; agus dá mhéid den foghlaim sin a déantar inár dteanga féin, ag forbairt smaointe nua inti, sea is fearr.

https://www.siopaleabhar.com/tairge/feirm-na-nainmhithe-animal-farm/

Seraphina

Tá easpa mór úrscéalta ficsean samhlaíochta sa Ghaeilge. Cúis áthais mar sin go bhfuil Gaeilge curtha ag Scott Oser ar úrscéal mór ráchairte a mhnaoi Rachel Hartmann. Scéal ina bhfuil daoine i sochaí amhail na meánaoiseanna i ngleic le dragain a bhfuil ar a gcumas cruth daonna a chur orthu féin - ach nach dtuigeann ná nach ngéilleann do na mothúcháin a eascraíonn as an gcolainn céanna. Tá teicneolaíocht agus cumhachtaí intinne diamhara ag na dragain freisin. 

Tá síocháin - nó sos cogaidh ar a laghad - i réim idir an dá chine.

Insítear an scéal tríd dearcadh Seraphina, ceoltóir i gcúirt na Banríona. Tá mac leis an mbanríon maraithe agus é i mbun seilg, agus comharthaí sóirt modh oibre dragain leis an marú. Tá Taoiseach na nDragan le teacht go luath chun 40 bliain de Chonradh Síochána a cheiliúradh, mar sin tá fadhbanna taidhleoireachta agus slándála le plé ag an Prionsa (mac gréine iníon na Banríona) Lucian Kiggs. Tá dream i measc na daoine ag stocaireacht agus ag gríosadh i gcoinne na ndragan agus cine gaolmhar leo nach bhfuil cuma daonna orthu - na quigutl, ceardaithe diamhair atá lonnaithe go líonmhar i ngeiteo sa chathair.

Diaidh ar ndiaidh, mar a thagann Seraphina ar an dtuiscint í féin ar a dúchas súitear isteach níos doimhne sa chomhcheilg muid. Faigheann muid léargas ar an uile chineál grá - idir athair agus iníon, idir lánúnacha, idir gaolta - agus an neamhaird a dhéanann grá ar teorainn aicme nó fiú cine. Faighimid léargas freisin ar fhearg agus fuath, ar díogras baoth agus dílseacht.

Tá castaí agus corranna sa scéal, agus páirtithe éagsúla le leasanna éagsúla ag gníomhú. Ina measc Cinsirí na nDragan atá beag beann ar pholaitíocht ach a ghlanann - le lámh láidir - inchinn dragan ar bith a shíleann siad a bheith gafa le mothúcháin.

Thaithin an scéal go mór liom, domhan sochreidte cé go bhfuil sé an éagsúil. Tá ceol agus ceoltóirí i lár an aonaigh, agus a gcumas dul i bhfeidhm ar na mothúcháin. 

Mar atá i scéal bleachtaireachta maith ar bith, tá amhras againn ar na daoine míchearta, corr agus castaí sa scéal go dtí buaicphointe spleodrach - a leagan síos bunús scéal leantach. 

Le cúnamh Dé agus na Naomh Uile beidh Scott - nó duine éigin eile - sásta é sin freisin a chuir faoinár mbráid san teanga is ansa linn. 

Tá an bunleagan dírithe ar dhéagóirí. Ar an ndrochuair, níl déagóirí le Gaeilge cleachtaithe ar léamh faoi na hábhair seo agus mar sin measaim go mbeadh an teanga ann, cé go bhfuil sé soiléir glan dúshlánach. Tá gluais (Gaeilge) ag dul leis an leabhar ina bhfuil saintearmaí an chruinne mínithe chomh maith le roinnt focail neamhghnácha - úras, mar shampla, ainmhí mór fearacht bó nach maireann níos mó sa saol seo. 

Seraphina

Rachel Hartman 

Aistrithe ag Scott Oser 

Coiscéim

ISBN 13: 6660012210114

Punt isló

I ndiaidh dó a bheathaisnéis a fhoilsiú is éachtach an líon leabhair a chur Maidhc Dainín Ó Sé i gcló. Níl siad uilig léite agam cé go bhfuil sciar maith agam. Bíonn caint chraicneach Duibhneach iontu ar fad, nathaíocht agus greann. Bíonn sé ar bharr a chumais ag trácht ar eachtraí áitiúla. Ach níl aon eagla air tabhairt faoi eachtraí an domhain mhóir. 

Sa scéal seo gabhann a bhanlaoch ó bheith ina leathdhílleachta, a máthair caillte tar éis í bhreith, go Meiriceá mar chailín aimsire. 

Ansin gabhann sí féin agus fear óg Éireannach chun iníon an tí thall a shábháil ón dTreas Reich. 

Mheas mé go raibh an smaoineamh go maith agus inchreidte - ach gur chun a leasa a rachadh breis taighde agus eagarthóireacht níos déine. Bhí barraíocht eachtra agus roinnt sleamchúis sna sonraí a pholl an díchreideamh ar fionraí ró mhinic.

Sin ráite táim sásta gur phioc mé suas an léitheoireacht taitneamhach saoire seo i Músaem Baile an Fheirtéaraigh! 

Jiohad ar Árainn Mhór!

Ní túisce Tairngreacht alptha siar agam gur fógraíodh úrscéal eile ó Phroinsias Mac a Bháird. B'ait liom i dtosach gur Coiscéim a d'fhoilsigh seachas Leabhar Comhar, foilsitheoirí Rún an Bhonnáin agus Tairngreacht. Ach cé go bhfuil gnéithe scéinséara ag baint le Fatwa is cineál eile leabhair atá ann. Úrscéalaí Gaeilge an laoch, cineál frustrachas air le saol na litríochta Gaeilge agus an bhearna idir an saol sin agus saol an oileán Ghaeltachta a bhfuil sé fáiscthe as agus ina chónaí ann.

Bhain na slaiseanna agus ciútaí faoi saol na Gaeilge agus dearcadh na meáin Béarla roinnt mhaith gáire croíúil asam.

Scríobhann sé úrscéal samhlaíochta faoin fáidh Mahamad - dúshlán saoirse cainte, más féidir é sin a rá faoi saothar ceilte Gaeilge. 

Ansin a thagann an dara carachtar isteach sa scéal, fear óg le athair (neamhláithreach don mórchuid) Éireannach agus máthair ón Libia a tógadh in Éirinn. Drabhlásaí macnasach. Ach a aimsíonn foilmhe ina shaol agus faoi thionchar a ghaolta déanann iarracht é líonadh le dian Ioslam. Scéal measartha coitianta in Iarthar na hEorpa. 

Cloiseann sé faoin úrscéal agus feiceann deis clú a bhaint amach agus leorghníomh a dhéanamh i saol a shíleann sé bheith peacúil ach ar deacair leis scaradh léi. 

Fíonn Proinsias scéal atá éadrom greannmhar ach fós féin nach múchann dáiríreacht na ceisteanna. Tá sleachta den úrscéal faoin fáidh sa leabhar freisin. 

Léitheoireacht siamsúil ach tairbheach. 

Éire an lae inniu atá ag claochlú - Tá ról tábhachtach sa scéal ag daoine aeracha freisin. 

Molaim an leabhar!

https://www.siopaleabhar.com/tairge/fatwa/

Fatwa 

Proinsias Mac a Bháird 

Coiscéim 

ISBN 13: 6660012190607 

Titeann Rudaí as a Chéile

Thart ar cúig bliana ó shin léigh mé dornán úrscéal le Chinua Achebe, "Things fall apart" ina measc. Thaithin sind liom. Ó shin tá scata saothair le Nnedi Okorafor léite agam, scéalta a bhfuil dúshraith láidir de draíocht agus déithe na hAfraice, na hIgbo ach go háirithe leo. 

Bíonn amhras orm faoi aistriúchán nuair atá ar mo chumas an bunsaothair a léamh. Bhí mé fiosrach faoin leagan seo áfach. Agus nuair a chonaic mé cóip tí m'athair thapaigh mé an deis é bhlaiseadh. 

Tá an t-aistriúchán molta ag Breandán Ó Doibhlin ar an mblurba. Ós máistir ar an gceird é féin is dea theist sin. 

Anois agus an scéal léite agam is dóigh liom go ndeachaigh dán Okonkwo i bhfeidhm orm níos doimhne as Gaeilge ná sa bhunleagan Béarla. Tá baint ag an scéal agus a chinniúint deiridh go háirithe le teacht lucht an Bhéarla agus a gcultúr, a bhain an bonn de thuiscint agus gradam Okonkwo agus a rath. Ní hé seo tús agus deireadh a thubaiste dar ndóigh, agus mór chuid acu fréamhaithe ina dhuáilce féin, a fhearg ach go háirithe. Fearg atá fréamhaithe in eagla - go mbeadh toradh éagumas a athair féin le hiompar aige nó le feiceáil ina mhac. 

Tugtar léargas iontach sa leabhar ar dheasghnátha na treibhe agus na fáthanna atá leo. Cuid acu dorcha fuilteach ónar dtuiscint agus léan i gceist leo. Ach córas a dhlúthaigh pobal agus a raibh cóir agus cothrom áirithe leo. 

Mar a deirim measaim go bhfuil an scéal níos láidre as Gaeilge, cultúr agus teanga eile atá faoi bhrú an Béarla. Más buan mo chuimhne bhí blas an pidgin ar an mbunsaothar. Anseo tá na focail igbo fite fuaite i nGaeilge créúil uasal ar fearrde a oireann sé (ar mo chluasa inmheánacha) d'oineach an laoch treibhe i ngleic leis an gcinniúint agus an casadh taoide a tháinig leis na Sasanaigh agus a rialtas agus creideamh nua. Agus a ndímheas aineolach ar a bhfuil ann rompu, ainneoin eisceacht nó dhó ina measc. 

Iad spléach cibé ar dream ó threibh eile chun idir teangaireacht a dhéanamh - dream áfach nach bhfuil ionraic agus a chuireann leis an éagóir ar síol foréigin é. 

Scéal chráite a bhfuil na méirscrí le feiceáil fiú blianta fada i ndiaidh deireadh le coilíneachas. 

Is maith go bhfuil an saothar seo ar fáil dúinn, inár dteanga féin a tháinig slán ar éigean ón gcoilíneachas céanna agus atá fós ag streachailt! 

Ní raibh an dá úrscéal eile atá luaite mar chuid de thriológ leis seo léite agam. Spreagadh mé fios a chur orthu ón leabharlann. 

Titeann Rudaí as a Chéile
Chinua Achebe
Irene Duffy Lynch a d'aistrigh
= 2018.34 =

Pádraig Ó Snodaigh

Bhí An Siopa Leabhar plódaithe tráthnóna Sathairn. Slua cruinnithe chun ómós a léiriú do Phádraig Ó Snodaigh. Bhí moill bheag ar an bhfear é féin, de bharr go raibh leabhar á sheoladh sa Chultúrlann aige níos luaithe san lá!

Íte Ní Chionnaith a mheabhraigh ina cuid cainte dúinn gur fairsinge go mór comaoin Phádraig ar na Gaeil ná an míle trí chéad caoga leabhar atá foilsithe ag Coiscéim. Go raibh sé ina uachtarán i dtréimhse cinniúnach ar Chonradh na Gaeilge. Gur mheall sé daoine nua, óga, fuinniúla isteach sa Chonradh. Gur chuir sé Bille Cearta á dhréachtadh. I 1976! Síol a raibh toradh air in Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003. Gur faoina uachtaránacht a bunaíodh an siopa leabhar. Gur staraí é a throid go fíochmhar agus go cumasach, ag tarraingt as na foinsí le droim láimhe a thabhairt d'athscríobh na staire.

Ar Phádraig Mac Fhearghusa a leagadh an chúram leabhar filíochta Phádraig 'Ag druidim le 80' a sheoladh. (Tá cóip ceannaithe agam ach ní raibh deis agam féachaint air fós).

Labhair Pádraig féin go borb soiléir: ag maíomh gur don eagraíocht CnaG agus dá chomrádaithe ba cheart an chreidiúint a thabhairt. Gur eagraíocht lán spiorad a bhaineann rudaí amach  - ach iad teacht slán ó lámh marbh an maorlathais, atá trom ainneoin feabhas na ndaoine aonair sna hoifigí stáit.

Gníomh grá is ea foilsitheoireacht sa Ghaeilge. Cuirtear i leith Coiscéim go minic go mbíonn tús áite ag cainníocht seachas cáilíocht. Tá cosaint láidir déanta ag Pádraig ar ócáidí eile ar a chuir chuige. Ní mór do a rá go raibh díomá orm scaití le leabhair Coiscéim, le blianta beaga anuas ach go háirithe. Sleamchúis eagarthóireachta.

Mar sin féin tá údair mhóra curtha faoinár bhráid ag Coiscéim - leithéidí Pádraig Ó Cíobháin, Tomás Mac Síomóin, Breandán Ó Doibhlin. Úrscéalta riachtanacha. Paimfléidí staire is cúise. Saothair eolaíochta Matt Hussey.

An an mórgóir mar sin, is fathach fir a bhí ag fáil ómós agus is maith nach tar éis a thórraimh a bhí an ómós á thabhairt.

Gura fada buan i mbun spairne é!

Fan Inti

Bhí Danny Sheehy ag reachtáil Ciorcal Comhrá le linn Scoil Cheoil an Earraigh agus chaith mé go leor ama ina chuideachta mar sin. Ana reacaire is ea é, eolgaiseach deisbhéalach. Thug an taithí sin an spreagadh breise a bhí de dhíth orm le fios a chuir ar an leabhar Fan Inti ón leabharlann.

Roinnt blianta ó shin, bhí Danny páirteach i dtogra ealaíona i mBaile Átha Cliath chun naomhóg a thógáil; bhí daoine ón gceantar páirteach san iarracht freisin.

Dialann na tógála droimlorga an leabhair. Ní raibh a leithéidí déanta cheana aige, cé go raibh scileanna siúinéireachta aige, é ina oide adhmadóireachta.

Is fearr an cur síos a thugann printíseach ná máistir ar shaothair cheirde, agus is amhlaidh anseo - bóithre caocha agus botúin san áireamh.

Ach tá níos mó ná dialann i gceist. Tugann sé lear mór seanchais dúinn ó Iarthar Dhuibhneach. Stair agus ginealach teaghlaigh a raibh baint acu le tógáil naomhóga; scéalta iascaireachta, báis tragóideach ina measc. Lán sonraí - fhios aige cén maoin a bhí ag comhluadar ar leith. Féar dhá bhó anseo, féar ocht mbó ansiúd. Siopadóirí gustalacha is sclábhaithe feirme gan phingin.

Codanna den leabhar iontach faoistineach - chuir roinnt den gcuir síos ar a bhabhtaí óil is ragairne imní orm!

Tá nathaíocht agus saibhreas cainte nádúrtha tríd síos, agus is mór an pléisiúr atá le baint as an léamh.

Tá caibidil ar leith ag deireadh an leabhair ag déanamh mion chuir síos ar uirlisí na ceirde.

Is trua nár déanadh beagán eagarthóireachta ar an leabhar - tá roinnt athrá gan gá ann,  agus corr sleacht as áit.

Ach is léitheoireacht fiúntach atá ann, lán eolais is éirim.

(Nath is ea Fan Inti a chiallaíonn 'fan socair')

Fan Inti
Domhnall Mac Síthigh
Coiscéim
2008.50