Brighid .i. banfhile iníon an Dagda

 

Le Yaxu CC BY-SA 4.0, Nasc

Ó Sanas Chormaic - anseo Y.150

Brigit .i. banfile ingen in Dagdai. is eiside Brigit baneceas (ł be neicsi) .i. Brigit bandee noadradís filid. arba romor ⁊ baroán afri thgnam. is airesin ideo eam (deam) uocant poetarum hoc nomine cuius sorores erant Brigit be legis Brigit bé goibnechta .i. bandé .i. tri hingena in Dagdai insin. de quarum nominibus pene omnes Hibernenses dea Brigit uocabatur. Brigit din .i. breoaigit ł breoṡaigit.

Brighid .i. banfhile iníon an Dagda, is é sin Brighid banéigeas nó bé éigse, .i. Brighid an bhandia a adhraíodh filí, ór ba rómhór agus ba ró án a friochnamh. Is dá bhrí sin a ghlaotar Bandé na Filíochta uirthi leis an ainm seo arbh iad a deirfiúracha Brighid bé leighis agus Brighid bé gaibhneachta, .i. bandéithe .i. trí iníon an Dagda a thug gach Éireannach Brighid ar bhandia. Brighid mar sin breo-saighead.

Nua Ghaeilge liomsa bunaithe ar Bhéarla Whitley Stokes

Buanann

Brigantia ó Iarsmalann Albain

Búanand mumi na na fian .i. bé nAnand ar chosmaile diblinaib. amail robo mathair dea indi Anu, sic Buanand quasi mater erat na fian. ailiter Buanond .i. daghmathair, in buan is bon (.i. dondi as bonum, ut dicitur genithir buan o ambuan) .i. maith o ulc. in and fil isinni is Buanand, is ed fil isinni is Anand .i. mater deorum. Buanand .i. daghmathair ac foircetal gaiscid do fianuib.

Sanas Cormaic Y104

Buanann muime na fiann .i. bé Anainn de bharr na cosúlachta eatarthu, amhail go mba máthair déithe i Anu is mar sin a bhí Buanann mar a bheadh máthair na fiann, sin nó Buanond i. deámhathair; ionann buan is bon (i. ó bonum na laidine as sin a deirtear go ngintear buan ó neamhbhuan, i. maith ó olc. Is ionann an "ann" i Buanann is ionann agus máthair, is é sin atá i gceist le Anann, i máthair na ndéithe. Buanann, i. deámháthair ag teagasc gaiscíocht do fianna.

(Liomsa an Nua-Ghaeilge bunaithe ar Bhéarla O Donnabháin anseo. Ní raibh O Donnabháin tógtha le sanasaíocht Chormaic. Tá Minerva luaite léi. Iontráil DIL anseo. Nath ó Sengoidelc a cuir ag tochailt mé - Gainithir búan ó ambúan.)