Naomh Brighid ógh, banab Chill Dara d'éag

 

Brighid ó Séipeal Non, Tyddewi, Cymru.
Le Wolfgang Sauber, CC BY-SA 3.0

Aois Criost, cuig céd fiche a cuicc.

S. Brighit ogh, banab Chille Dara d'écc. As di-sidhe cetus ro h-iodhbradh Cill Dara, & ba lé con-rodacht. As í Brighit tra ná tucc a meanmain ná a h-inntheifimh as in coimdheadh eadh n-aonuaire riamh acht a siorluadh, & a siorsmuaineadh do grés ina cridhe & menmain, amhail as errderc ina bethaidh fein, & i m-bethaidh naoimh Brenainn, espucc Cluana Ferta. Ro thochaith imorro a h-aimsir acc foghnamh go diochra don coimdhe, ag denomh fert & miorbhal, ag slánucchadh gach galair & gach tedhma archena, amhail aisnéidhes a betha, go ro faoidh a spirat do chum nimhe, an céd lá do mí Febhru, & ro h-adhnacht a corp i n-Dún i n-aon-tumba la Patraicc, co n-onoir & co n-airmidin.

Aois Chríost cúig chéad déag fiche cúig.

Naomh Brighid ógh, banab Chill Dara d'éag. Is uirthi a bronnadh Cill Dara agus is í a bhunaigh. Is í Brighid nár bhain a meanma ná a rinnfheitheamh den gCoimdhe ar feadh oiread agus uaire riamh ach í ag síorlua agus ag síorsmaoineamh air ina croí agus a meanma mar is léir óna beatha féin agus i mbeatha naoimh Bhréanainn, Easpag Cluain Fhearta. Thug sí a saol iomlán ag fónamh go díochrach don gCoimdhe, ag déanamh fearta agus miorúiltí, ag leigheas gach galar agus teidhm, amhail a fhaisnéiseann a beatha, go dtí gur ghéill sí a spiorad do neamh an chéad lá de Mí Feabhra, agus adhlacadh a corp i nDún in aon tuama le Pádraig, le honóir agus le hoirmhidin.

Annála Ríochta Éireann

Tabhair aird ar ara seancharbaid

Athchruthú ar charbad ó Musaém Hallein
Wolfgang Sauber, CC BY-SA 3.0 , via Wikimedia Commons

Aranécath arid sencharpait. 

Ar nícon chotli are senḟonnith. 

Remi déci, íarmo déci, tair sceo desiul sceo túaithbiul. 

Deéci, imdích, imdídnathar, arna bó

co foill na forráin fonnath fodrethat. 

Tugadh sé aird ar ara seancharbaid

Óir ní chodlaíonn ara seanfheadháin

Féachann roimhe, féachann ina dhiaidh, 

agus ar aghaidh agus deiseal agus tuathal

Féachann, imdheaghlann, díonann, chun ná briseadh sé

trí faillí ná foréigean na feadháin a ritheann faoi

Sliocht as Audacht Morainn, aimsithe anseo ó ollscoil Texas.

Buanann

Brigantia ó Iarsmalann Albain

Búanand mumi na na fian .i. bé nAnand ar chosmaile diblinaib. amail robo mathair dea indi Anu, sic Buanand quasi mater erat na fian. ailiter Buanond .i. daghmathair, in buan is bon (.i. dondi as bonum, ut dicitur genithir buan o ambuan) .i. maith o ulc. in and fil isinni is Buanand, is ed fil isinni is Anand .i. mater deorum. Buanand .i. daghmathair ac foircetal gaiscid do fianuib.

Sanas Cormaic Y104

Buanann muime na fiann .i. bé Anainn de bharr na cosúlachta eatarthu, amhail go mba máthair déithe i Anu is mar sin a bhí Buanann mar a bheadh máthair na fiann, sin nó Buanond i. deámhathair; ionann buan is bon (i. ó bonum na laidine as sin a deirtear go ngintear buan ó neamhbhuan, i. maith ó olc. Is ionann an "ann" i Buanann is ionann agus máthair, is é sin atá i gceist le Anann, i máthair na ndéithe. Buanann, i. deámháthair ag teagasc gaiscíocht do fianna.

(Liomsa an Nua-Ghaeilge bunaithe ar Bhéarla O Donnabháin anseo. Ní raibh O Donnabháin tógtha le sanasaíocht Chormaic. Tá Minerva luaite léi. Iontráil DIL anseo. Nath ó Sengoidelc a cuir ag tochailt mé - Gainithir búan ó ambúan.)