Gaisceoireacht thaitneamhach

Pictiúr den gclúdach seo a scaip Micheál Ó Meachair ar Twitter a phrioc mo shuim agus chuir mé fios tríd BorrowBooks ar an leabhar seo le Deasún Breatnach.

(Tá breis saothair leis an maisitheoir, Máirtín De Fuireastal, le feiceáil anseo).

Saothar de chuid na 1960í atá ann, tréimhse dorcha an chogadh fhuair agus deireadh an domhain ag barr a méire ag uachtaráin an Aontais Soibhéideach agus na Stáit Aontaithe araon.

Ach scéal sách dóchasach atá ann; múnla an scéinséara ina shleamhnaíonn fear gnó soineanta isteach in eachtra sceimhlitheoireachta dhomhanda agus an mála mícheart á chrochadh leis aige ó Éireann go SAM.

Na bithiúnaigh agus fórsaí an Stáit araon sa tóir air, spéis ghrá ann freisin agus gníomhaire dathúil de bhunadh na hÉireann san FBI ag cuidiú leis. Na Rúisigh agus lucht SAM ag obair le chéile chun drong craiceáilte de chreideamh nach sonraítear ag iarraidh deireadh na Cruinne a bhrostú de bharr an cine a bheith chomh lofa san. Brathadóirí laistigh d'fhórsaí an stáit ach an foirmle rúnda a scaoilfidh Armageddon ag ár laoch ar feadh seal agus ansin as radharc. Troid go bás le gunnaí, taobh na maitheasa san uachtar agus pósadh geanmnaí lena ghrá gheal mar luach saothar ag ár laoch.

Píosa deas éadrom spraoi; ach seans go bhfuil lorg a ré ró láidir air do dhéagóirí na linne seo; talamh slán déanta de Chaitliceachas cráifeach nach dtuigfí anois, abair.

Mé sásta áfach gur léigh mé é. Is mór an feall leabhair mar seo a bheith ceilte i gcúl-seomraí leabharlainne i ngan fhios do phobal léitheoireachta na Gaeilge!

An Buama Deiridh
Deasún Breatnach.
Baile Átha Cliath : Foilseacháin Náisiúnta Teo., 1962.

Cuir aithne ar an Haiku!

Ainneoin an lámh atá agam i scaipeadh saothar Ghabriel Rosenstock, is beag scil agam i bhfilíocht agus is annamh mé á léamh (cé go n-éistim leis sách minic). Is lú fós mo scil san Haiku - is innealtóir mé agus an anailís mar dlúthchuid de throscán m'intinn - deacair mar sin ligeann don uaim tarlú agus é a cheapadh mar a dhéanann lucht haiku.

Bhí mé i láthair áfach ag ócáid seolta Haiku, más é do thoil é,  agus chroch mé liom cóip.
Leabhar teagaisc atá anseo , is dócha, ina ceithre chuid. I dtosach, cabhraíonn Gabriel linn glór an Máistir Haiku Issa a chlos, trína haiku seisean, iad fite fuaite tríd bréidín reacaireachta.

Ansin tugann léargas dúinn ar Chúig Shéasúir an Haiku - na ráithí a bhfuil cleachtadh againn orthu, móide an Bhliain Nua, Lá Caille. Bíonn an íonú a spreagann haiku fite fuaite leis an dúlra go hiondúil, agus faoi réim ag na séasúir dá réir.

Ní gá an séasúir a rá amach - chuige sin na Kigo, eochairfhocail a scaoileann an nod. Cuid acu, síon ar leith. Cuid acu ainmhí nó planda áfach.

Leo sin a phléann cuid a trí, le samplaí iomadúla ó na máistrí. Cuirtear an sméar mullaigh ar an leabhar tríd cuid a phléann le saothar haiku Ghabriel féin. Stíl comhrá atá tríd síos san leabhar, agus é ag cuir thar maois le samplaí breátha de haiku. Ní leasc leis labhairt díreach leis an léitheoir, moladh blaiseadh de fhocail ar leith a bhaineann leis an nós; na dánta féin a léamh ós ard.

Ní leabhair leanbaí atá anseo, ná baol air, ach bheadh tairbhe le baint ag léitheoir neamhspléach, déagóir nó duine fásta as.

Cuireann léaráidí ghleoite Brian Fitzgerald go mór le pléisiúr na léitheoireachta. Fillfear air arís!

Haiku, más é do thoil é!
Gabriel Rosenstock
Maisithe ag Brian Fitzgerald
An Gúm
ISBN 978-1-85791-822-9
96 lch

Camchuairt cois cósta

Deirtear gurbh meánaois an tráth a bhabhtálann aigne leathan agus coim seang a n-ionad. Baol dá réir do mo leithéidí nach mbíonn sách aclaí titim chun feola. Thapaigh mé an deis inniu mar sin nuair a bhí gnó ag mo bhean i gCuan Bhlóic chun tabhairt faoi siúlóid cois chósta. 

Thosaigh mé amach ag súil sráideanna rachmasacha Deilginis agus Chill Iníon Léinín, áit a mbíonn na radhairc áille ceilte laistiar de bhallaí arda dúnárasacha na mboic móra, lena geataí doicheallacha faoi chód rúnda. Ainmneacha bréag-ghalánta iodálacha nó impiriúla ar na sráideanna agus ar mór chuid na

dtithe, cé go bhfaca ainm Gaeilge anois is arís - Teach Muire, Tobar agus araile - agus ceann amháin Rarc-an-Inis.

Ach is áit poiblí Cuan na Coille Móire agus sa bhreis ar sin tá páirc beag poiblí píosa siar uaidh, a théann síos chun na farraige. Bhí mé in ann lán mo dhá shúil a bhaint as Deilginis mar sin, a bhí lonrach faoi ngrian.

Lean mé orm suas Bóthar na Coille Móire go Bóthar Vico, na tithe ag dul i rachmais fán mbealach. Ach taobh na trá poiblí - cúpla áit snámh ann - Aill an tSeabhaic agus Trá na Carraige Báine. Is ansin a chonaic mé an fógra thall - a léiríonn an dóigh a ghlacann Comhairle Contae Dhún Laoghaire-Ráth an Dúin a ndualgais faoin Acht Teanga dáiríre. Cód Thrá iomlán as Gaeilge ar thaobh amháin den fhógra, agus as Béarla ar an dtaobh eile. Comhéid, comhchló.

Lean mé orm suas bóthar Vico chomh fada le teach Bono - atá ceilte go maith laistiar de bhallaí arda ach a bhfuil a suíomh nochtaí ag scríbhinní lucht adhartha leasdia seo an cheoil agus na carthanachta poiblí - tá na fógraí bóthair agus go háirithe na cláir admhaid laistigh dá gheata clúdaithe le impí, adhradh agus moladh!

Ag imeall a fhearann siúd tá lána chrochta síos chun an chladaigh, agus is cois cladaigh a shúil mé as sin amach.

Trá Chill Iníon Léinín i dtosach, trá a bhfuil gannchuid gainimh is mórchuid duirlinge air, ach a bhíonn tarraingt mhór air agus gardaí tarrthála ann. Tá sé feicthe i bhfad níos plódaithe ná mar a bhí inniu agam! De réir mar a leanann an chladach ar aghaidh ó dheas is i ngairbhe a théann sé.
Clocha móra duirlinge, agus aillte cré ag an imeall - iad síoraí á gcreimeadh ag an bóchna. Ní dócha gurbh aon chabhair iad poill na gabhláin gainimhe sna haillte céanna!
Anseo is ansiúd feictear cnap mór stroighin agus clocha tríd - iarrachtaí teipthe an chreimeadh a chosc, creimeadh atá ina shíor bhagairt don bóthar iarainn atá cois cladaigh, agus an líne bogtha cúpla uair cheana.
Sna 1980í is cuimhin liom an cladach ag Seanchill a shúil le mo sheanmháthair, a dheis lámh Dé go raibh a hanam. Bhí cónaí uirthi i Seanchill i trian de seanteach mhór. I ndiaidh do mo sheanathair bás a fháil i 1980 chaith mé tréimhsí fada san teach léi, agus ba mhinic ag siúl muid.

Is cuimhin liom na céadta blúire gloine, snasta ag an bhfarraige a bhailiú. Rinne na samhlaíocht na hóige seoda astu, na clocha beaga lonracha bána, donna, oráiste, uaine agus níos ainimhe, gorma. Ní raibh siad fairsing inniu ar chor ar bith - le forleathnú an phlaisteach tá athrú ar an dturscar agus gloine gann san bruth faoi thír!

Bhí an cladach ag éirí níos gairbhe, na clocha níos mó, agus an trá níos caoile. Bhí mé sásta Brí Chualann a bhaint amach faoi dheireadh, tar éis siúlóide 2 1/2 san iomlán. Bhí, dar ndóigh, mo bhus imithe. Ach thug sin deis dom caife sioctha a ól ag an stáisiún. Ba mhithid.

Comhluadar

Níor thuig mé riamh cad chuige nach raibh tógáil clainne lárnach i scéim agus straitéis an Fhoras don earnáil deonach. Shíl mé ar feadh scaitheamh go raibh sé i gceist ar a laghad taithí agus eolas Comhluadar a chaomhnú laistigh de Ghlór na nGael. Bhí breall orm.  Anseo thíos litir a sheol mé tamall siar ag an Aire Stáit; níl faighte agam ach admháil.

A Aire a chara

Cúis mór imní dom a bhfuil i ndán do Chomhluadar, an eagraíocht a thugann tacaíocht de  na teaghlaigh atá ag Tógáil clainne le Gaeilge.

Bhí ann ionadh orm nach raibh an réimse seo luaite go sonrach in atheagar na hearnála a rinne Foras na Gaeilge. B'é an tuiscint a bhí agam áfach go mbeadh taithí agus obair Chomhluadar caomhnaithe faoi cheann-eagraíocht.

Is cosúil anois nach amhlaidh a bheidh.

Tá baint agam le Comhluadar le níos mó na deich bliana, tarlaíonn sé go bhfuil beirt mhac agam atá anois beagnach fásta ach iníon óg freisin. D'fhág seo go raibh mé i dteagmháil le Chomhluadar ag dhá thréimhse saoil agus go deimhin chaith mé tréimhse ar Bhord na hEagraíochta.

Tugann Comhluadar tacaíocht agus eolas do theaghlaigh ag tréimhse an chinniúnach maidir le hiompar teanga. Tréimhse atá ann freisin ina mbíonn na teaghlaigh iad féin fíor ghnóthach - mar sin tá an tacaíocht a thugann foireann buan riachtanach.

Luíonn sé le nádúr teaghlaigh freisin gur tréimhse teoranta atá i gceist do aon teaghlach ar leith.  Arís, tá an foireann buan riachtanach ansin chun taithí teaghlaigh a scaipeadh - trí teaghlaigh a chuir i dteagmháil le chéile agus tríd an taithí a chuir ar fáil i gceardlanna agus foilseacháin.

Má chailltear an taithí seo beidh thiar ar iarrachtaí níos mó teaghlaigh a spreagadh chun clann a thógáil le Gaeilge agus le dul i ngleic leis na deacrachtaí a eascraíonn as sin.

Fiú má tá dream eile i mbun an chúraim, beidh caillteanas ann mar beidh eolas agus teagmhálacha caillte.

Is cuid de phatrún níos leithne é seo san atheagar amscaí atá ar bun ag Foras na Gaeilge. Is cosúil gurbh é modh oibre an Fhorais a bhfuil ann roimhe a scrios agus tosú go hiomlán as an nua. Tá seo feicthe roinnt uaireanta againn maidir le nuachtáin agus irisí. Tá an sár áis Gaelport caillte freisin de bharr an cur chuige seo.

Má tharlaíonn a leithéid i gcás Chomhluadar beidh poll suntasach i straitéis an Rialtais i leith caomhnú na Gaeilge. Gan teaghlaigh, ní bheidh cainteoirí!

Iarraim ort gníomhú go práinneach chun an scéal seo a chur ina cheart.

Gráinne Mhaol

 Bhí Gráinne Mhaol luaite ag a múinteoir le'm iníon (atá i Rang a I) tamall siar agus luaigh sise liomsa é. Nuair a bhí mé san siopa leabhar ina dhiaidh sin bhí leabhar á lorg orm fúithi. Bhí fhios agam go raibh táirge den scoth curtha ar fáil ag Cló Mhaigh Eo - duais-leabhar leoga - ach bhí amhras orm an mbeadh sé iomlán feiliúnach do chailín óg!

Ní toisc gur bean thar a bheith mealltach atá i léaráidí Bruno Büll ach toisc gur saol sách fuilteach fiáin a chaith Gráinne Mhaol, agus tá sin reicthe go soiléir ag Gisela Pizatto.

Tá sé spéisiúil gurbh aniar ón Bhrasaíl a thagann an insint seo chugainn ar shaol bhean láidir spleodrach. Iarla Mac Aodha Bhuí a chuir Gaeilge ar an téacs, agus is scéal spleodrach atá ann, ó óige Ghráinne go dtí a seanaois, scéal foghlaíochta, streachailt, cumainn le fir agus cath le fir eile - na Sasanaigh ach go háirithe; agus a cuaird cáiliúil ar bhean láidir eile, Eilís I Shasana.

 Léigh mé in éineacht le'm iníon é - bheadh an téacs rud beag ró dheacair di - agus bhaineamar araon taitneamh as. Mar sin féin shamhlóinn gurbh d'aois ghrúpa rud beag níos sine a d'fheilfeadh sé ó cheart.
Sílim go gcloínn idir téacs agus léaráidí dlúth go maith don fíor stair gan dul chun leadráin - seachas botún bheag amháin - bratach na Ríochta Aontaithe mar sheol ar long Sasanach, i bhfad sular ceapadh an bhratach céanna!
Scéal a chuirfidh na cuislí ag coipeadh - eachtraíocht agus teannas.

Gráinne Mhaol:
Údar: Gisela Pizzatto
Maisitheoir: Bruno Büll
Aistriúchán: Iarla Mac Aodha Bhuí
Bog ISBN: 978-1-899922-90-1
Foilsithe: 2013
Praghas: €11.00

Táinrith

Sa leabhar seo tá léamh Biddy Jenkinson ar Tháin Bhó Cuailgne; neadaithe i scéal osréalaíoch a chuireann bean - Mae Meidbhín Méabha - sa tóir ar an fíor scéal seachas an leagan fíreann-aithe a reic scáil Feargus Mac Roigh do Muirgean mac Seanchán Toirpéist.

Reacaireacht thaitneamhach atá ann agus tá pléisiúir le baint as an léamh, ainneoin nach n-éiríonn léi go hiomlán an chuilceach úd Cú Chulainn a a bhrú as lár an scéil!

Tá ganntanas leabhair sa nua Ghaeilge a tharraingíonn as tobar na seanscéalta ach casadh nua a chuir orthu. Deá shampla anseo den méid is féidir a dhéanamh.

Táinrith
Biddy Jenkinson
Coiscéim 2013
ISBN 6-660012-130467

Díoltas na Cuimhne

Ar oíche Aoine seo chaite bhí mé i Scoil na mBuachaillí, ceann den trí spás amharclainne atá ag Amharclann Smock Alley.

Bhí oíche d'fhilíocht Marina Tsvetaeva eagraithe ag IMRAM mar chuid d'Fhéile Scríbhneoirí Bhaile Átha Cliath. Léadh na dánta in aistriúcháin Béarla agus Gaeilge. (Bhí beagán díomá orm nach bhfuair muid blaiseadh ar a laghad de cheol na bun dánta Rúisise, cé nach dtuigfinn focal) Is í Elaine Feinstein a léigh a cuid aistriúcháin Béarla, agus bhí dánta eile ag Dairena Ní Chinnéide. (Má thuigim i gceart is trí bhíthin leaganacha Feinstein a chuir sí aithne ar Marina Tsvetaeva). Is iad leaganacha Dairena is mó a chuaigh i bhfeidhm orm féin, an paisean agus miangas níos soiléire ina reacaireacht siúd le hais sibhialtacht Elaine Feinstein. An teanga níos gaire do mo chroí gan amhras!  Ach reacairí den scoth iad araon agus bhí fuinneamh agus paisean le braith ar na dánta. Spás spéisiúil atá i Scoil na Buachaillí, spás thar folamh na scoile gann ann ach binsí agus é chomh hard le dhá urlár. Fallaí bríce dearg. (Mholfainn áfach cúisín a bhreith leat ann - tá na binsí crua!) Bhí ceol tionlacan ann ó Steve Cooney agus Seán Mac Erlain . Cuireann an cheol go minic leis na hócáidí seo, ach dáiríre bhí an bheirt bhanfile breá in ann an spás a líonadh iad féin lena nguthanna! Níor bhain an ceol ón bpléisiúr, áfach. Agus, dar ndóigh bhí íomhánna an fhile físe, Margaret Lonergan ann. Ócáid thaitneamhach agus fonn orm breis a chlos agus a léamh futhu ar fad! Tá blaiseadh de reacaireacht Elaine Feinstein, agus dán le Marina á léamh aici, le clos anseo.

Tarraingíonn Scéal scéal, athuair

Ní raibh sé de nós agam faire ar theilifís mórán ach ag tús na bliana fuair muid córas nua lena dtagann an teilifís leis an leathanbhanda idirlíon. Tá bosca nasctha leis an dteilifís i gceist agus é ar chumas an bhosca sin taifid a dhéanamh ar chláir.

Fágann sin gur ar mo chaoithiúlacht a bhím ag blaiseadh den teilifís, agus dá réir i bhfad níos mó de shaothar TG4 feicthe agam ó shin - cé nach mórán fós atá i gceist. An Nuacht, Garraí Glas agus rudaí eile thall is abhus.

Ina measc an sraith gearrscannáin Scéal a bhí faoi chúram Rosg.

Mheabhraigh sé an méid a bhí le rá ag Pádhraic Ó Ciardha faoi scéalaíocht ag Éigse Loch Lao dom. Baineadh feidhm ana éifeachtach as an meáin chun scéalta éagsúla a reic. Mar shampla, rinneadh athinsint ealaíonta ar dhá cheann de ghearrscéalta Pádraig Mac Piarais, An Gadaí agus Eoghainín na nÉan.

Tá na bun-scéalta sin an-dubh agus bán, lámh trom an morálaí orthu. Iad maoithneach. Ní hamhlaidh don athinsint, cé go dtéann siad i bhfeidhm ar na mothúcháin. Lonnaítear na scéalta san lá atá inniu ann go cliste, nádúrtha. Léirítear iontu castacht an saoil, ainneoin go bhfanann siad dílis go maith don bun-téama. Bhí siad inchreidte.

Go deimhin, bhí na tréithe sin ag baint leis na scéalta ar fad, agus bhí máistreacht ag a lucht déanta ar an "Ná habair liom, taispeáin dom".

Ba an scannán is mó i chuaigh i bhfeidhm orm ná Sínte - scéal bunaithe ar iarmhairtí timpiste faoi thionchar an óil, ina maraítear  a leannán ar an tiománaí, teaghlaigh na beirte agus an pobal tré chéile.

Píosa chumhachtach scannánaíochta a bhí ann.

Mholfainn áfach ceann ar bith acu den méid a bhí feicthe agam.

An Eoraip agus an Ghaeilge

Tá feachtas ann le linn na toghcháin ag Conradh na Gaeilge iarraidh ar na hiarratasóirí don bParlaimint Eorpach fógairt 

"go ndéanfaí an maolú ar stádas na Gaeilge san Aontas Eorpach a chur ar ceal ag deireadh na bliana 2016."

Ciallaíonn an maolú seo nach bhfuil de dhualgas ar forais an Aontas Eorpach caitheamh leis an nGaeilge mar a chaitear le gach teanga oifigiúil eile de chuid an Aontais (tá 23 acu ann). Deonaíodh an maolú de bharr easpa daoine leis na hardscileanna teanga - aistriúchán agus ateangaireacht - atá riachtanach chun an obair a chuir i gcrích. Bhí sé i gceist go dtapódh an Rialtas abhus an deis chun na cúrsaí oideachas cuí a chur ar fáil, rud atá tarlaithe go pointe.

Ní mó ná sásta atá Donncha Ó hÉallaithe faoi, agus in alt i Beo deir sé:

"Ní féidir cur amú airgid poiblí agus cur amú cumais daoine a chosaint, agus sin a bheadh ann, dá bhfíorófaí mianta an Chonartha."

Bhí claonadh orm aontú leis, agus aontaím go fóill maidir le ráiteas eile dá chuid:

"Is anseo sa mbaile a theastaíonn na aistritheoirí maithe le scoth na Gaeilge, ní sa mBruiséil ag cur a gcuid cumais agus a gcuid scileanna amú."

Ach seo an rud: tá an buiséid don gcóras aistriúcháin agus ateangaireachta leagtha amach ar bhonn Eorpach. Ní chaithfear pingin rua sa bhreis ar an nGaeilge abhus fiú mura dtagann deireadh leis an maolú. Bhí plé spéisiúil idir Daithí Mac Carthaigh agus Donncha ar Cormac ag a Cúig faoin ábhar, ag éirí as an alt. Ceann de na pointí suntasacha a rinne Daithí ná nach raibh an oiliúint cuí á chuir ar aos léinn sa Ghaeilge roimh an céim teanga oifigiúil a dhéanamh den nGaeilge agus go raibh cúrsaí ar ardchaighdeán curtha ar fáil ó shin. Agus go mbeadh sciar de na céimithe sin ar fáil don Státseirbhís abhus má bhíonn an Rialtas ag earcú arís chun na bearnaí follasacha atá ann a líonadh.

Maidir le moltaí eile Dhonncha, go háirithe an ceann seo:

(iii) an dtacóidís le hiarratas ar an AE ciste speisialta tacaíochta a chur ar bun le caitheamh ar scéimeanna agus ar thionscnaimh chaomhnaithe teanga sa chuid bheag den Ghaeltacht oifigiúil ina bhfuil an Ghaeilge fós in úsáid.

Ní dóigh liom go bhfuil an Eoraip curtha san áireamh i gceart ag Donncha. Ar an gcéad dul síos, baineann prionsabal na coimhdeachta le cúrsaí cultúrtha ach go háirithe san Eoraip - caolseans go gcuirfeadh an Bhruiséil a ladar isteach sa cheist. Ar an dara dul síos, níl an Ghaeltacht chomh uathúil sin san Aontas, agus bheadh ar aon treoir ón Eoraip a bheith oiriúnach do gach tír inti. Tá's ag an saol go bhfuil na teangacha mionlaithe faoi bhrú san Spáinn agus sa Fhrainc agus caolseans go mbeadh a Rialtais siúd i bhfách le haon bheartas chun mionteanga a neartú. Sa mhullach ar sin, tá ceist na teangach an-íogair i lár na hEorpa. D'fhág titim as a chéile an Impireacht Ostra-Ungárach tar éis an Céad Cogadh Domhanda a lán pobail ar an taobh "mícheart" de theorainn éigin. Tá aighnis teanga agus cultúr forleathan dá bharr san Eoraip. Fiú sa Ghearmáin tá mionlaigh Slavacha san Oirthear agus mionlach a labhraíonn Danmhairgis san Tuaisceart. Bheadh scéimeanna mar a mholann Donncha achrannach mar sin, agus caolseans go mbeadh aontú fúthu.

Creidim mar sin go bhfuil Realpolitik ag baint leis an moladh ón gConradh. Agus ba cheart dúinn tógáil air, agus mar shampla an scoth seirbhís atá ar fáil ón bParlaimint a úsáid mar shlat tomhais do Forais abhus chun léiriú dóibh cad is féidir a bhaint amach! (Spéisiúil go leor is mar thoradh ar ghearáin chuig Ombudsman na hEorpa atá an seirbhís chuimsitheach á chuir ar fáil ón bParlaimint)

Imbolc 2014: Victoria White "Níl mé freagrach as an bpláinéid, mar is eol don teachta"

Íomhá Duncan Palmer & Sinéad Corish

Mheabhraigh Victoria White dúinn ag tús a cainte go ndúirt Bertie Ahern le Trevor Sargent tráth "Níl mé freagrach as an bpláinéid, mar is eol don teachta"
Ach is gá dúinn ar fad maireachtáil uirthi; agus mar is léir ón anfa a scrios cósta an iarthair i ndúluachair na bliana seo, éilíonn sin cúram.  (Go deimhin bhí moill ar Imbolc tosú de bharr teip cumhachta de bharr na stoirme!)
Rinne sí cás láidir ar son cumhacht na gaoithe, agus an gá dá réir glacadh leis na piolóin chonspóideacha. Bhí sé tráthúil go dtáinig a cuid cainte sna sála ar an méid a bhí le rá ag Meadhbh roimpi.
D'aithin sí fiú go bhfuil athrú intinne ag teacht ar lucht comhshaoil faoi chumhacht eitneach, ainneoin na fadhbanna a bhaineann leis, de bharr na hastúcháin. Ach ní réiteach d'Éireann atá ann, de bhrí go bhfuil an stáit ró bheag don ghnáth méid cumhachta atá ar fáil ó phlanda dá leithéid.  Táimid, dar ndóigh, ag baint feidhm as cumhacht eitneach ó thíortha eile tríd an idirnasc cumhachta.
Tá polaitíocht agus oideachas pobail i gceist le réiteach fadhbanna cumhachta, agus is mithid na ceisteanna seo a phlé go sibhialta agus go hoscailte - mar a rinneadh in ndiaidh na cainte! Bíonn lón machnaimh ar fáil ó Imbolc - Inspioráid na bliana dáiríre!
Tá ar gcion féin den fhreagracht orainn ar fad don bpláinéid. Is mithid sin a ghlacadh.

Imbolc 2014: Meadhbh Ní Chléirigh: Fuinneamh & Fiosracht

Íomhá Duncan Palmer & Sinéad Corish

Níl fhios agam an d'aon ghnó é nó arbh comhtharlú é, ach bhí baint ag fuinneamh le roinnt de na cainteanna ag Imbolc i mbliana.

I ré seo an forthéamh domhanda (pé acu an daoine is cúis leis nó nach ea) agus an brú daonra agus acmhainní tá tábhacht le fuinneamh in-athnuaite agus freisin le húsáid agus scaipeadh tíosach fuinnimh.

Ag an am céanna, go háirithe san tír seo, tá amhras ag fás faoi línte tharchuir agus faoi muilte gaoithe. Tá bunús le cuid den amhras seo, ach tá go leor de bunaithe ar aineolas agus nua phiseogacht faoi theicneolaíocht - ainneoin gur mian le cách tairbhe a bhaint as teicneolaíocht, tá amhras ann faoi na modhanna é chuir ar fáil.

Bhí spéis ar leith agam mar sin sa chaint a thug Meadhbh Ní Chléirigh dúinn mar sin. Ábhar innealtóra is ea Meadhbh, agus le linn a cuid staidéir in Coláiste na hOllscoile Baile Átha Cliath tá sí freisin ag déanamh taighde le "Energy Needs Ireland".

Baineann an taighde seo le cad iad riachtanais an phobail agus na tionsclaíochta abhus; agus conas an fuinneamh atá de dhíth a chuir ar fáil ach freisin an pobal a thabhairt leis.

Tá gá le hoideachas poiblí ar an ábhar, mar níl aon amhras ach go bhfuil méid áirithe cur isteach ar an pobal i gceist de bhrí go bhfuil an acmhainn - gaoth nó taoide, abair - ar fáil in áiteanna iargúlta atá i bhfad ón áit go bhfuil gá leis. Sa mhullach ar sin, chun tairbhe mar is ceart a bhaint as acmhainn na gaoithe - nach séideann go seasta - caithfear mogalra tharchuir na hÉireann an nascadh leis an mogalra Eorpach chun foinse fuinnimh a bheith ann nuair atá easpa gaoithe ann, agus chun seasmhacht minicíochta agus voltais a chinntiú.

Ba léir go ndeachaigh siad i ngleic leis na ceisteanna seo, agus go bhfuil anois leithéidí Meadhbh ann a thuigeann na ceisteanna agus buaireamh an phobail - agus go bhfuil taighde ann chun tacú le hoiliúint pholaiteoirí agus an phobail!

Ardú croí ab ea é duine óg, féinmhuiníneach a fheiscint agus í breá ábalta ní hamháin caint a thabhairt ach plé go stuama le ceisteanna ón lucht féachana.

Cúis dóchais, má tá a leithéid de thallann ag dul le hinnealtóireacht - gan innealtóirí fuinniúla, spreagtha, is bocht an dul chun cinn a dhéanfar abhus.

Tá súil agam go n-éiríonn linn na daoine óga seo a choinneáil abhus, agus obair don tír!

An stuif as a fáisctear Ceol Baile ...

Bhí mé i láthair tráthnóna Lá Bealtaine nuair a chuir Colm Ó Snodaigh Marcus Mac Conghail faoi agallamh san Siopa Leabhar do Raidió na Life.

Tá seanaithne ag Colm ar Mharcus agus an cúlra céanna acu beirt - rud a  d'fhág ar a chumas ceisteanna a chuir a mheall as Marcus na cúiseanna a spreag é le scríobh agus le ceol.

Agallóir chumasach é Colm dar liom - é ag cuir ceisteanna oscailte a thug deis do Mharcus an stuif - focal atá sé ceanúil air - a spreag é a nochtadh. 

Bhí níos mó ná agallamh i gceist, áfach - reic Marcus roinnt dá dhánta, agus rinne an dís ceol agus canadh le chéile.

Bhí dán nua ag Marcus dúinn, Union Jack, dán a d'eascair as a iarracht dul i ngleic leis an col a bhraith sé in a phutóga do Bhratach na Ríochta Aontaithe. Smaoineamh thar a bheith samhlaíoch a bhí ann miangas agus macnas a nascadh leis an ngiobal, d'fhonn an deamhan díbirt a dhéanamh ar an gcol.

Sílim gurbh aréir a craoladh an t-agallamh, ach tá sé le bheith ar SoundCloud amach anseo.

Aguisín 2014-0507: Ar fáil ar soundcloud anois

agus píosa físe ón ócáid:

IMRAM ag Féile Scríbhneoirí Átha Cliath

CEOL AGUS FILÍOCHT GO MAIDIN

Móroiche ceoil is filíochta

Anocht cuirfidh IMRAM mórléiriú filíochta agus ceoil ar fáil, cuid den tallann úr ó ghort síorbhláfar na Gaeilge! Tá cur chuige éadrom fuinniúil ag an ngrúpa spleodrach MO HAT MO GHEANSAÍ agus dalbacht pop sa chur i láthair aige cé go dtarraingíonn sé as foinsí traidisiúnta agus clasaiceacha araon. Tá a chéad bhailiúchán díreach eisithe ag Marcus Mac Conghail, file abgus amhránaí. Ceol Baile is teideal dó. Tá leochaileacht mhealltach i ndéantús an fhile Doireann Ní Ghriofa, croí leochaileach ag cuimilt leis an ngnáthshaol agus déanfar comóradh ar shaothar nua an fhile óig seo anocht. Sheasfá sa sneachta ag éisteacht leis an bhfile rap Séamus Barra Ó Súilleabháin. Tá cáil dhomhanda ar Bhiddy Jenkinson ar ndóigh, na dánta léi ar maos le paisean is le greann. Leabhar nuafhoilsithe le Áine Ní Ghlinn is ea An Guth Baineann a bhfuil an-chaint cheana mar gheall air. Is é Liam Carson, Stiúrthóir IMRAM, coimeádaí an tionscadail áirithe seo.

Domhnach 18 Bealtaine 8 pm
Smock Alley Theatre (Boys School)
Ticéid 8€/10€

DÍOLTAS NA CUIMHNE: TIONSCADAL MARINA TSVETAEVA

Ba i Ré Airgid litríocht na Rúise a bhláthaigh Marina Tsvetaeva (!922-1941).Le linn Réabhlóid na Rúise a mhair sí agus a scríobh sí agus ina dhiaidh sin le linn Ghorta Mhoscó, an gorta ba thrúig bháis dá hiníon, Irina. Chuaigh sí féin agus a fear céile Sergei Efron ar deoraíocht agus nuair a d'fhill siad ar an Aontas Sóivéadach, cuireadh tréas i leith Sergei agus cuireadh chun báis é; cuireadh a n-iníon Alya chuig campa oibre éigeantais. Sa bhliain 1941 agus arm na Gearmáine ag réabadh rompu sa Rúis, chroch sí í féin.

Tá paisean fíochmhar go smior ina cuid filíochta agus patrúin cheoil phreabarnacha. Léifidh Elaine Feinstein, duine de na sáraistritheoirí atá aici, leaganacha Béarla anocht agus cloisfear leaganacha Gaeilge ón Duibhneach dílis, Dairena Ní Chinnéide, draoithe ceoil á dtionclacan, Steve Cooney (giotár), Seán Mac Erlaine (sacsafón, cláirnéid,leictreonaic) móide íomhánna is grianghraif chartlainne ar scáilean le Margaret Lonergan a bhainfidh an anáil dínn. Stiúrthóir IMRAM, Liam Carson, coiméadaí an tionscadail seo.

Aoine 23rd Bealtaine 8 pm
Smock Alley Theatre (Boys School)
Ticéid 8€/10€ 
 

CEARDLANN GREANNÁN LE AIDAN COURTNEY

Is é Aidan Courtney atá laistiar den ghreannán Gaeilge RíRá. An misean aige: greannáin Ghaeilge a chur ar fáil le healaíontóirí den chéad scoth. Tá RíRá faoi anáil na ngreannán seanbhunaithe The Beano agus The Dandy chomh maith le cnuasaigh Eorpacha ar nós Spirou. Tá RíRá lan de rírá, gan amhras, gan trácht ar ruaille buaille, é lán de ghreann is de shamhlaíocht agus ní nach ionadh is aoibhinn le páistí é. Léireoidh Aidan do rannpháirtithe na ceardlainne seo conas greannán a scríobh agus a mhaisiú agus beidh béim ar conas scéal a insint. Tionscadal speisialta de chuid IMRAM. Cuir áit in áirithint go luath!


Máirt 20 Bealtaine 10:30 - 12:00
The Ark

Joe Steve Ó Neachtain: Ó An-dána go hAos Dána!

Chuala mé inniu - mar is dual ar na saolta seo, ar Twitter ó Cormac ag a 5 - go raibh Joe Steve Ó Neachtain tofa ina bhall d'Aos Dána. Is maith atá sin tuillte aige.

Tá tóir agam le fada ar shaothair ficsean Joe Steve; agus meas agam ar a thuairimí agus ar a iarrachtaí ó aimsir Cearta Sibhialta na Gaeltachta anall feabhas a chuir ar dhán pobal na Gaeltachta, a bhfuil dán na Gaeilge, dar liom, fite fuaite leis. 

Ba phribhléid dom mar sin cúpla focal a mhalartú leis agus mé thiar ag agóid Slán le Seán.

Agus bhí mé ar bís chun an leabhar seo - cnuasach cainteanna a thug Joe Steve thar na blianta - a léamh. (Tá ar a laghad ceann de na léachta le clos ar líne, anseo - 30 nóiméad isteach)

Is don cluas a scríobh sé na cainteanna, mar a dúirt sé féin san réamhrá, agus is ina ghuth a chuala mé iad agus mé ag léamh.

Smaointe fáiscthe as taithí fhada ag obair ar son a phobal, ag léamh, ag scríobh agus ag cuir siamsaíocht ar fáil dóibh.

Tá an leabhar lán de phéarlaí gaoise, an ceann seo abair (Teaspach scríbhneoireachta, lch 100):

"Sílim go mbíonn a seacht ndícheall cúraim ar seanriadairí in amanta a bheith ag cur an tsaoil in oiriúint don aos óg ... Cén chaoi san deabhal ar féidir leo cinneadh a dhéanamh i dtaobh a gcultúir mura gcloisfidh siad é?"

Nó (lch 126)

Ba cheart go dtuigfeadh Gaeil an bhaile mhóir, mar shampla, an bóthar a théann soir chomh fada leo go dtagann sé anoir chomh fada linne freisin.

Tá na nathanna ón gcultúir le clos ag an gcluas inmheánach anseo, agus feidhm ealaíonta bainte astu chun smaointe spreagúla a chur in iúl. Rachaidh sé chun tairbhe éinne ar cás leo Gaeilge agus Gaeltacht blaiseadh de na smaointe sin. Tá sé de rún agam filleadh orthu, agus táim ag dréim leis go mbeidh Joe Steve féin ag cuir leo, amach anseo - ag Aos Dána agus in áiteanna eile.

Mar a deir sé, i dteanna a chéile is fearr sinn, agus is mithid dúinn aithne a chur ar smaointe a chéile!

(Sciob mé teideal an mhír seo ó rud a dúirt Joe Steve féin le Cormac ar ball - go raibh sé luaite seal le dream "an-dána" Cearta Sibhialta agus é anois i measc Aos Dána. Gura fada buan ann é!)

Tá Ag Caint linn fhéin foilsithe ag Cló Iar Chonnacht.

Imbolc 2014 Abaigeal Ní Ógáin: Bitheolaíocht Baile!

Íomhá Sinéad Corish

Táim ana cheanúil ar an nDánlann Eolaíochta mar sin bhí an spéis san caint a bhí Abaigeal Ní Ógáin le tabhairt. Tá oideachas eolaíochta níos tábhachtaí ná riamh, agus amhras agus piseoga ag scaipeadh faoin eolaíocht agus teicneolaíocht. Bhain caint Abaí lena taithí leis an Saotharlann Poiblí a bhí mar chuid den taispeántas Grow Your Own (ceann nár éirigh liom freastal air). San taispeántas agus sna saotharlann a bhain leis bhí deis ag an bpobal triail a bhaint as na féidearthachtaí bhaineann le bitheolaíocht baile, ag le géineolaíocht fiú - chun bia a sholáthar agus rudaí ar nós dúch.
Is réimse thar a bheith tábhachtach atá anseo, agus gá againn le tuiscint níos fearr ar na deiseanna agus na priacail a bhaineann lena leithéid - agus is gá an t-eolas sin a bheith fairsing sa phobal seachas i dtúr eabhar na hacadamh.
Agus is breá liom an modh oibre atá i gceist leis an saotharlann pobal - deis a thabhairt do dhaoine taithí a fháil ar an eolaíocht iad féin. Ag deireadh an lae, cineál eile cócaireachta atá i gceist!

Íomhá Sinéad Corish

Ach ba mhaith an rud é dá mbeadh a leithéidí níos coitianta. Is ar dhéagóirí agus daoine fásta óga is mó atá iarrachtaí na Dánlainne Eolaíochta dírithe, ach tá sé spreagúil do leanaí chomh maith. (Bheir an ghrianghrafadóir orm agus díospóireacht theasaí idir mé agus Abaí ar an gceist airithe sin - ba mhaith liomsa go mbeadh níos mó ar bun acu do leanaí agus caithfidh mé géilleadh don méid a dúirt sí maidir le leanaí a bheith ag cur an sprioc aois ghrúpa ó dhoras! Is deacair don ghobadán an dá thrá a fhreastal)

Ba spreagúil an chaint a bhí inti, agus gúim gach rath ar na hiarrachtaí aici agus ag an dánlann le tuiscint is bá don eolaíocht a scaipeadh sa phobal. Réimse atá ann ina bhfuil, feictear dom, géarchéim faoi láthair - neamhlitearthacht eolaíochta fairsing, agus bladar á scaipeadh ag potrálaithe.

Ar thréig mo leithéidí muintir na sé contae?

Bhí mé i mBéal Feirste ar an Lá Dearg. B'shin, seachas turas gairid ar IKEA, an dara uair ann dom.

Agus ní raibh mé sna sé contae ach cúpla uair thairis sin, deireadh seachtaine amháin i bhfochair mo mhnaoi, agus cúpla geábh le Gaelphobal i nGoirtín.

An tseachtain roimh na hagóide bhí muid á phlé ó dheas agus duine as Béal Feirste inár gcomhluadar. Duine a thuig go maith, ainneoin na sluaite a tháinig aduaidh go Baile Átha Cliath, nach mbeadh an oiread ag teacht aneas chuig agóid s'acu. (Níor tháinig an tuar faoin tairngire sin go hiomlán, bhí slua bhreá ann agus Duibhlinnigh agus fiú toscaireacht ó Chroca Dhuibhne ina measc)

Mar sin féin, is deacair a shéanadh gur tír aineoil - coimhthíoch fiú - na sé contae domsa; agus nár bhraith mé go hiomlán ar mo chompord ann riamh.

Baineann cuid mhaith de sin leis na híomhánna a chonaic mé ag fás aníos agus a mhúnlaigh mo dhearcadh. Thrasnaigh muid na sé contae uair nó dhó ar ár slí mar theaghlach go Dhún na nGall; ní cuimhin liom aon taithí teorainn mar é ach nuair a bhí an Cuirtín Iarainn á thrasnú againn roimh 1989. Daingin cruach, saighdiúirí armtha go trom agus amhras ina súile.

Cuid eile den doicheall - i mBéal Feirste ach go háirithe - baineann sé leis an mbuailim sciath féiniúlachta ann, bratacha, múr-phictiúir, manaí.  Tá, ní mór dom a admháil, gné aicmeach ag baint leis sin. Bíonn doicheall sna putóga ag mo leithéidí ón íseal meán aicme roimh ceantair lucht oibre, bíodh is nach bhfuil, i bhfocail George Orwell, le cailleadh agam ach mo "h"-anna.

Is deacair na mothúcháin neamh-chomhfhiosacha sin a dhíbirt. Agus formhór an ama, sna meáin ó dheas, is mar fhadhb ar gá í a leigheas a fhéachtar ar phobail na sé contae, seachas mar cuid dínn fhéin.

Go dtí le fíor ghairid freisin bhí détente sách compordach - ró chompordach is dócha - idir Ghaeilgeoirí ó dheas agus an Stáit. Rud nach raibh riamh ó thuaidh, rud a d'fhág pobal na Gaeilge ó thuaidh crua, misniúil, mórtasach, glórach fiú. Tréithe a chuireann amhras, scaoill scaití, ar mo leithéide de phetit bourgeouis.

Is dócha, mar sin, gur fíor go pointe an maíomh nach bhfuil mo leithéide ag léiriú an dlúthpháirtíocht is gá le pobal na Gaeilge sna sé contae. Rud is mithid dom a athrú. San sáinn ina bhfuil muid anois is mithid pobal na Gaeltachta, pobal Gaeilge na Sé Contae agus nua chainteoirí sna fiche sé contae a thabhairt le céile. Ní ag déanamh neamhaird ar na difríochtaí, ach ag cur na buanna agus tréithe atá againn ar fad le chéile d'fhonn an teanga a bhfuil muid ar fad doirte di a chur chun cinn.

Agus sin mo racht go n-uige seo.

Anois teacht an Charghais...

...Beadsa i'm thost.

Mar is iondúil, beidh mé ag staonadh don gcuid is mó ó úsáid an idirlín seachas do chúrsaí oibre.

Slán go Cáisc!

Teip níos fearr

Is breá liom an Dánlann Eolaíochta.

Is iontach an lón machnaimh a chuireann siad ar fáil, agus ní taise don taispeántas reatha - Teip níos fearr - teideal a thagann ó gearrscéal de chuid Beckett, Worstward Ho:

All of old. Nothing else ever. Ever tried. Ever failed. No matter. Try again. Fail again. Fail better.

Marana ar an dteip, nó ar an rud a tugtar teip air atá ann, i ngach gné. Ach, mar a deir mana amháin atá ar an mballa acu:

Níl a leithéid de rud ann agus turgnamh ar theip air. Níl ann ach turgnaimh a raibh toradh gan choinne orthu.

Léiríonn samplaí áirithe de teipeanna san taispeántas "teip" ar tháinig bua as, mar shampla an dath  sintéiseach liathchorcra a d'eascair as sraith turgnamh chun rud eile ar fad a chuir ar fáil.

Taispeántas a chuaigh i bhfeidhm go mór orm féin ná an goradán a dearadh le páirteanna saora agus éifeachtacha don domhan i mbéal forbartha - ach nach nglacadh aos leighis leis mar nár fhéach sé i gceart. Meabhrú nach leor go n-oibreodh aireagán, caithfear glacadh a bheith leis ag na húsáideoirí!

Tugadh cuireadh do Jane Ní Dhulchaointí, tionscnóir sugru bheith ina coimeádaí don taispeántas, mar go bhfuil a aireagán sise bunaithe ar an bhfíric go dteipeann ar rudaí, ach nach sin deireadh an scéil.

Agus, mar shampla - an teip é nuair a leánn fiús? Cinnte, gan fabht áit éigin, ní theipfeadh ar an ngléas cosanta sin - ach is an teip a fheidhm, d'fhonn teip níos measa a sheachaint!

Ag deireadh an lae, níl aon duine nach dteipeann air ach an duine nach ndéanann aon iarracht!

Nó mar a deir leabhar na seanfhocal:

Óir titeann an fíréan faoi seacht, ach éiríonn arís;  (Sea 24:16)

Éirí arís, sin an eochair! Éiríonn go maith leis an taispeántais seo, agus go ghíceanna na litríochta ní hamháin go bhfuil lámhscríbhinn Beckett ann, móide a leasaithe  ach tá Fedora Bhrain Ó Nualláin ann, i gcomóradh ar a leabhar An Treas Phéas, a raibh gach cuma air gur teip a bhí ann, sa dóigh is gur lig Myles air go raibh sé caillte - ach atá anois ina bhunchloch i gcanóin a shaothar!

Má bhíonn deis agaibh, buail isteach! (Tá caifé deas ann freisin!)

Ní Ceadmhach Neamhshuim

Níl cuil, níl leamhan, níl beach
Dar chruthaigh Dia, níl fear,
Nach dualgas dúinn a leas,
Níl bean; ní ceadmhach neamhshuim
A dhéanamh dá n-imní;
Níl gealt i ngleann na ngealt,
Nár chuí dhúinn suí lena ais,
Á thionlacan an fhaid
A iompraíonn thar ár gceann
Ár dtinneas-ne ‘na mheabhair.

Níl alt, níl sruth, níl sceach,
Dá iargúlta iad, níl leac,
Bídís thuaidh, thoir, thiar nó theas,
Nár cheart dúinn machnamh ar a suíomh
Le gean is le báidhíocht;
Dá fhaid uainn Afraic Theas,
Dá airde í gealach,
Is cuid dínn iad ó cheart:
Níl áit ar fuaid na cruinne
Nach ann a saolaíodh sinne.

Seán Ó Riordáin

Nuacht an lae faoi chúrsaí suaite na hÚcráine, nach dtuigim agus go bhfuilim amhrasach faoin iontaofacht na nuachta, ach a chuireann imní mar sin féin orm, a mheabhraigh an dán seo dom.

Forbairt gan Béarla?

I dtrácht ar an mhír deireanach agam dúirt Lawrence

D'fhéadfá a rá go bhfuil an Ghaeltacht tearc-fhorbartha, ar nós thuath na hÉireann ar fad. Ach le 30 bliain anuas, is í an fhorbairt a mheall an Béarla isteach arís agus arís eile; cuir i gcás na Forbacha. An crua-cheist: cén chaoi leis an nGaeltacht a fhorbairt gan comaitéirí ar bheagán Gaeilge a tharraingt isteach?

Is fíor dó ar ndóigh, agus uaireanta chuidigh Údarás na Gaeltachta leis an mealladh sin. Anois agus cúraimí pleanála teanga ar an Údarás freisin tá dóchas éigin ann go gcuirfear cúinsí teanga san áireamh i bhforbairt tionsclaíoch.  

Níl aon amhras orm ach go meallfaidh bóithre níos fearr breis Béarlóirí isteach sa Ghaeltacht, agus níl réiteach an Chadhnaigh - iad a chrochadh ar an sceach is giorra inmholta. Níl aon amhras orm go leanfaidh breis Béarla an banda leathan freisin, le leithéid na meáin sóisialta agus ach go háirithe an t-ábhar ar fad a bheidh ar fáil tríd seirbhísí fearacht  Netflix.

Ní mór a aithint go bhfuil an lámh in uachtar ag an Béarla san tionsclaíocht agus san teicneolaíocht faisnéise ach go háirithe.

Ní sin iomlán an scéil áfach. Féach gurbh as an mionlach a labhraíonn Sualainnis sa bhFionlainn Linus Thorvalds, ceannródaí Linux. Ísiltíreach - Guido van Rossum a d'fhorbair Python. Seapánach Yukihiro “Matz” Matsumoto, a d'fhorbair Ruby. 

Ní bac teanga eile ar mháistreacht ar an mBéarla. An dúshlán ná an Ghaeilge a fhorbairt ag cainteoirí dúchais sa Ghaeltacht agus lasmuigh, i mo leithéidí de chainteoirí athdhúchais, agus i measc cainteoirí líofa eile freisin.

Tá ról ag an gcóras oideachas ansin - is gá aithint go bhfuil cúrsaí art leith sa Ghaeilge de dhíth don gcainteoir dúchas agus líofa le hais an ghlan foghlaimeoir. Cúrsaí a ligfidh do Ghaeilgeoirí óga iad féin a thumadh san gcuid is fearr den litríocht agus a thabharfaidh dúshláin dóibh.

Is gá freisin dlús a chuir le hobair COGG chun go mbeidh na háiseanna teagasc cuí ar fáil as Gaeilge dóibh siúd atá ag fáil a gcuid meánscolaíochta inti - agus go mbeidh na háiseanna céanna ar ardchaighdeán seachas ina leaganacha bacacha den bunleabhar Béarla. (Bíonn na leabhair Béarla in úsáid go coitianta sna scoileanna ó mo thaithí féin)

Tá deiseanna eile ann áfach mar a léiríonn an sár cnuasach áiseanna atá á chnuasach ag Ciarán ⁊ a chomhghleacaithe ar an suíomh Nascanna.

Tá na dána digiteacha ag cuir leis na foinsí chun tochailt sa Ghaeilge freisin - mar shampla na suímh Logainm agus Dúchas. Tá ábhar do scoláirí Gaeilge ar fáil níos fusa anois a bhuí le leithéidí Celt nó Corpas an Acadamh Ríoga.

Mar sin, ainneoin go leanfaidh rabharta an Béarla, agus do dtreiseoidh an forbairt ar an rabharta tá dóchas agamsa go bhfuil deiseanna ann do curach na Gaeilge (agus naomhóg na Gaelainne) barr a bhaint as an rabharta eolais!

An Ríomhlóid abú!