Mo chroí i mo bhéal

Tar éis dom éirí gafa leis An Bronntanas bhí bearna le líonadh ar oíche Déardaoin nuair a tháinig sé sin chun deiridh. (Caithfidh mé admháil go n-oibríonn margaíocht Twitter ormsa, na rudaí atá feicthe agam ar TG4 le déanaí - agus is ag dul i bhfad atá an liosta - is scéalta ar Twitter a mheall chucu mé).

Bhí mé ag faire mar sin ar an gcéad gála de Corp agus Anam 2 mar sin. Bhí sé, caithfidh mé a rá, i bhfad níos scanrúla ná an Bronntanas - ainneoin, nó b'fhéidir toisc nár léiríodh an oiread foréigean ann, cé go raibh foréigean ag tarlú. Scéinséir den scoth, scríbhneoireacht thar a bheith láidir. Scéal thar a bheith inchreidte, tá a mhacasamhail d'eachtraí léite sna nuachtáin againn (ró mhinic).

Comhfhreagraí coiriúlachta teilifíse Cathal Mac Iarnáin (Diarmuid de Faoite) atá i lár na sraithe, agus a (easpa) chaidreamh lena theaghlach mar chúl scéal. Tá léirmheas i bhfad níos fearr ná mar atá ar mo chumas a thabhairt ar fáil ar Tuairisc.ie

San céad eachtra seo éiríonn sé gafa le cás fir atá foréigneach lena leannán agus é amuigh ar bhannaí, agus tuigeann go bhfuil casadh chun donais san scéal de bharr é a ladar a chuir ann. Agus go bhfuil sé tar éis é féin agus a leathbhádóir a chuir i mbaol....

Rith sé liom, ach scóip a thabhairt do roinnt do na carachtar eile san scéal go bhfeadfaí fadscannán iomlán a bhunú ar an scéal. Bhí léiriú thar a bheith cumhachtach ó na haisteoirí ar fad, an bithiúnach, an athair faoi bhrú, an bleachtaire, leannán an bhithiúnaigh is a deirfiúr, bean céile agus clann an iriseora - thar barr ar fad agus d'fhéadfaí cur lena bpáirteanna siúd ach an t-am a bheith ar fáil.

Is scríbhneoir cumasach é Darach Mac an Iomaire, agus tá fógartha aige go bhfuil sé i gceist san sraith seo na laigí sa chóras dlí abhus a iniúchadh agus fírinne a nochta tríd scéalaíocht. Is fónta, clise agus fiúntach an bheart sin.

Ó thaobh na Gaeilge de, is mar a labhair na carachtar anseo a bheadh an fuighle uirbeach dá mbeadh tar éis éirí leis an athbheochan. Bhí blas agus cruinneas ag chuile aisteoir, rud nach mbíonn i gcónaí. (Seachas na mionnaí móra agus dornán uaillbhreasa a bhí as Béarla. Deis caillte, seans, rud éigin dúchasach a chuir in áit an foc uileláithreach?)

Sílim go  bhfuil an baoite seo slogtha agam agus an duán greamaithe ionam, agus go mbeidh mé ag faire arís...

Bronntanas físiúl - (aire, sceitear rúin!)

Bhí drogall orm riamh éirí gafa le sraith teilifíse, mar nach mian liom go mbeadh sceideal ina mháistir orm. Ach ó tharla anois an córas teilifíse againn tríd an idirlíon agus bosca  cliste, tá smacht agam ar cathain is féidir liom faire ar clár, agus ní baol dom ceann a chailleadh de bharr coinne eile (chomh fada is nach dteipeann ar an idirlíon)

Spreag bolscaireacht Rosg ar Twitter m'fhiosracht agus d'éirigh mé thar a bheith gafa leis an scéinséir An Bronntanas. Ón tús bhí bá agam leis an laoch JJ (Dara Devaney). Ón tús bhí bá agam freisin le Jakub (Janusz Sheagall). Tá seans ann gur réamhchlaonadh a bhí ann - ainneoin a chorr is a bhí an cuma ar gníomhartha, níor mhian liom creideamh gur bithiúnach é. Bhíos sásta gur tháinig an scéal le m'instinn. Cé nach raibh bá dá laghad agam lena charachtar, MacDara, caithfidh mé a rá go ndearna Pól Ó Gríofa sár léiriú ar an cladhaire de dhruncaeir mí-éifeachtach a tharraingíonn mí ádh ar féin agus ar a chomhluadar. Táim ceanúil ar scéinséir mar seo i bhfoirm leabhair, ach is annamh mé ag féachaint ar rudaí fuilteacha, foréigneacha ar an dteilifís. Is maith liom an carachtar a thuigeann a dhorchacht féin, ach atá ar a dhícheall an ceart a dhéanamh - tréith a bhain le JJ agus Jakub araon, feictear dom.

Bhí laigí áirithe san scéal atá soiléir dom anois, ach nár chuir bac ar an taitneamh. Bhí daoine i láthair san áit ceart ag an am cheart ró éasca, abair. Bhí an scéal grá idir JJ agus Róisín (Michelle Beamish) rud beag tobann - bheadh feidhm le roinnt stair chun é dhéanamh níos inchreidte. Ach bhí radhairc cumhachtacha ann freisin. Mion léirithe thar barr, abair. JJ ag doirteadh leanna chun siúl ag leac a athair, ag tabhairt droim láimhe don mbealach éalaithe éasca sin.

Rinneadh leagan scannáin den sraith agus tá sé curtha isteach ar na hOscar mar scannán i dteanga eachtrannach. Go n-éirí leo!

Táimse gafa pé scéal é, agus beidh mé ag faire ar Chorp agus Anam 2 Déardaoin ...

Bean (agus scata fir) lán de stuaim

Fuair mé mé féin san Back Loft, i láthair ag léiriú den saothar idir lámha de chuid Guthanna Binne Síoraí - Má Thagann Tú. Faoi stiúir Tristan Rosenstock, táthar ag fí dánta agus amhráin grá i nGaeilge i dtaipéis drámaíochta, ag oscailt fuinneoga trí Bhéarla ar léann agus éigse ár sinsir. Tá cur síos i dTuairisc ag Tristan ar an coincheap anseo.

Agus muid ag teacht isteach, seoladh fir ar dheis, mná ar chlé. (Bhí slua maith i láthair, ach sílim go raibh beirt ban in aghaidh an fhir ann! Agus gan ach dornán a d'aithin mé, deá theist)

Rinneadh ceiliúradh ceolmhar ar an ngrá in amhrán, ceol agus reacaireacht - na bun-amhráin Gaeilge scaití á reic in aistriúcháin Gabriel Rosenstock, scaití á mhíniú go cliste in athfhriotail - dochtúir ag iniúchadh an dream tinn le grá, litir grá á léamh, aisteoir ag léiriú focail amhráin, i bpearsa an mhealltóra. Bhí an bréagadh, an grá éagmaiseach, an grá comhlíonta, an ragairne ar fad ann. An seanduine dóite agus an maighdean soineanta. Miangas Leaba Shíoda agus geanmnaíocht ar éigean A Bhean lán de stuaim. Éadóchais an té meallta, bean i nDónall Óg, fear i Máirín de Barra.

Cuireadh críoch leis le comhairle ón 9ú aois Is é mo shámud re mnái.

Cuireadh an lucht féachana ag rince ansin - iadsan a bhí ar an imeall pé scéal. Mo thrua an ógbhean ar thit sé ar a crann rince leis an mbodach anásta seo!

Bhí plé spéisiúil dhá theangach  i ndiaidh an taibhe; agus ba léir go raibh an léiriú imithe i bhfeidhm orthu siúd ar bheagán Gaeilge. Sprioc aimsithe!

Táim ag súil go mór an saothar snasta a fheiceáil san samhraidh seo chugainn - tá an ghealladh faoi. Bígí ag faire amach, agus tapaígí an deis!

Tuairisc ar Thuairisc

Tá Tuairisc ann le traidhfil seachtainí anois. Tá gach cuma ar an scéal go ndearna an foireann tús maith; agus daoine ag tarraingt orthu de réir anailís Google ar úsáid an suímh.

Táimse breá sásta leis - bíonn ar mo chumas scata scéalta as Gaeilge a léamh ar m'fhón póca ag dul ar obair ar maidin. Tá meascán iontach colúnaithe acu - fáiltím ach go háirithe roimh deis rialta scéalta ó ar fud na cruinne le Alex Hijmans a léamh. Agus tá guth láidir Gaeltachta neamhspleách ann - Seosamh Ó Cuaig. Is aoibhinn liom an spíonadh a dhéanann Antain Mac Lochlainn ar chúrsaí teangain.

Tá freastal áirithe á dhéanamh ar chúrsaí litríochta freisin.

Agus is ola ar mo chroí go bhfuil Ar Son na Cúise againn arís, agus físeán ag dul leis. Dearbhú gur Boc Mór^(TM) in saol na Gaeilge tú aor a bheith déanta ort ag ASNC.
Ní mór dom a rá gur aontaigh mé leis an cáineadh a rinne Conchubhar Ó Liatháin (i bhfoirm grinn anseo) ar an bpobalbhreith a rinneadh fadscéal as le ceisteanna a fhoilsiú diaidh ar ndiaidh. Dá dheasca sin ní raibh na ceisteanna chomh tráthúil sin. Tá bunús freisin leis an méid a agraíonn sé faoi Tuairisc a bheith níos dírithe ar an ndlínse seo. Is trua sin, mar tá go leor rudaí suntasach ag tarlú i saol na Gaeilge ó Thuaidh. Tír Chonaill féin ní fhaigheann an oiread sin clúdach. Anois agus Goitse imithe is trua nach bhfuil Danny Brown ag scríobh do Thuairisc. Agus ba cheart go mbeadh iriseoirí atá lonnaithe san sé contae - agus tá go leor acu ann - ag soláthar ailt freisin.
Ba bhreá liom féin colún le dearcadh aontachtach Ian Malcolm a fheiceáil arís - ba láidreacht sin i Lá, sean agus nua.

Ach ar an mórgóir táim thar a bheith sásta le Tuairisc.

Is fíor go mbíonn a lán clúdach ar scéalta Gaeilge ann - ach tá sin riachtanach mar nach bhfuil siad á chlúdach sna mórmheán náisiúnta. Go deimhin, is Tuairisc.ie atá ag briseadh cuid de na scéalta faoin nGaeilge a foilsítear as Béarla ina dhiaidh. É seo mar shampla, faoi focloir.ie

Go raibh siad fada buan!

Innealtóirí agus Mná!

Tharraing an Dr Matt Taylor achrann ar féin mar gur chaith sé léine gáifeach le mná as anime air agus é ag caint leis an Domhan faoi éachtaí Philae. Bhí stoirm Twitter ann dá bharr, agus ghlac sé leithscéal le deora ina shúile dá bharr. Anois, ní chaithfinn féin léine clúdaithe le mangarsacha i leathair le gunnaí agus fuipeanna. Agus is dóigh liom gur botún suntasach, easpa gairmiúlachta, ba chionsiocair leis a bheith ag caitheamh léine mar é ar ardán mar sin.

Ach mar innealtóir tá léargas áirithe agam ar an gcultúr a d'fhág caoch é ar an botún a bhí á dhéanamh aige. 

Bhí - sílim - 300 mac léinn a thosaigh ar an gcúrsa innealtóireachta liomsa i COBÁC fadó, fadó. Bhí fiche bean ina measc, ar a mhéid. Mórchuid de na fir óga, mo dhála féin, is as scoileanna aon-inscne a tháinig siad. Bhí siad ciotach dá réir ina gcaidreamh le mná (agus mór chuid de na mná ciotach freisin, iad nua éalaithe ó scoileanna clochar). Bhí cultúr "fearúil" ragairne ann. Agus fimíneacht a chuir as dom an uair úd agus fós - stail agus bullaí fir an fear óg a mheall mórán ban; ach ró fhial lena cuid a bhí bean a raibh cúpla buachaill aici thar tréimhse bliana. 

Chaith mé deich mbliana sa Ghearmáin, áit a mhothaigh mé go raibh leatrom inscne buanaithe. Ní dóigh liom gur oibrigh mé le mná in aon chor go dtí i dtreo deireadh, agus ansin féin is Sualannaigh ab ea iad. Bhí bean nó beirt sa rannóga eile. Bhí mná ag obair sa rannóg pearsanra cinnte, agus mar rúnaithe. Is cuimhin liom teicneoir mná amháin a bheith ag obair do chomhlacht traenach nuair a bhí mé ag obair ar thraein nua. Bhog sí ar aghaidh go dtí post eile a raibh airgead níos fearr ag dul leis. Chomh luath agus a rinne sí sin chrochadh na pictiúr de mhná nochta san oifig arís. (Ba chuairteoir mise, ní raibh deis agam ach mo dhrogall a chuir in iúl. Sheachain mé an oifig sin).

Ar ais in Éirinn, le cúig bliana déag anuas, bhí comhghleacaithe baineann agam - cúig nó sé ar a mhéid. Bhí mná mar bhainisteoirí agam ar feadh tréimhsí gairide.

Bheadh mo thaithí coiteann sa ghairm, shamhlóinn. Má tá rud neamh-choiteann faoi sé go raibh mé ag obair le agus faoi mhná!

Rud a fhágann cultúr fearúil go láidir i réim, agus gan deis ag fir caidreamh nádúrtha gairmiúil a chothú le mná. 

Fágann an easpa mná sa ghairm easpa eiseamláir do mhná óga. Na mná a bhíonn sa ghairm, caithfidh siad cuir suas le cultúr lofa. Fáinne fí. Fáinne fí nach gcabhraíonn seafóid fearacht an leabhar seo de chuid Barbie leis - a threisíonn an teachtaireacht go bhfuil rud éigin mí-bhanúil faoi innealtóireacht. Seafóid amach is amach atá ansin, ó tharla gurbh mná go leor de seanfhondúirí na gairme, ach a scéal ceilte mar gurbh i rith an chogaidh a shaothraigh siad (agus mar nach ndearna siad stocaireacht ar a son féin mar a níonn fir ró mhinic)

Lámh ar lámh le sin tá cultúr tocsaineach na cluichí agus na meáin a chuireann mangarsacha mealltacha  brollach ar leis romhainn ar gach deis - agus mura dhéanann, déanfaidh bean! éigin clamhsán mar a rinneadh an seo maidir le caidreamh ró ghairmiúil, saor ó dhrúis in Interstellar. Táím bréan bailithe de fhógraí ar leathanaigh idirlín a thaobhaím ag lorg eolas gairmiúil a chuireann mangarsach samhalta anime romham ag reic cluiche éigin. Sin nó mná Rúiseacha nó Áiseacha á reic liom.

Is gá do na fir fás suas, agus easpa aibíochta an chaithreachais a scaoileadh le sruth. Ní hacmhainn dúinn déanamh d'uireasa tallann, samhlaíocht agus scil na mban san innealtóireacht.

Níl mé cinnte conas is féidir an fáinne fí a réabadh, ach caithfear sin a dhéanamh.

Agus sin mo racht go n-uige seo!

Tríd Prios Éadaigh agus Idir Theangacha

Chaith mé an Satharn sa chathair ag ócáidí éagsúla liteartha. Thosaigh rudaí amach le caint mar chuid de Fhéile Leabhar Bhleá Cliath - Idir Theangacha/Between Languages Anna Heussaff agus Antain Mac Lochlainn faoi agallamh ag Cormac Ó hEadhra.

Aistriúchán idir Gaeilge agus teangacha eile, go háirithe Béarla a bhí faoi chaibidil, agus na dúshláin ar fad a bhaineann le haistriúchán - an méid a chailltear ach freisin an méid is féidir a bhaint. Traduttore, Traditore a deir na hIodálaigh. (Tá aiste spéisiúil den teideal úd anseo:)

Mar is dual dó, bhí a chuid taighde déanta ag Cormac, agus mheall sé smaointe spéisiúla ar an ábhar ó Antain agus Anna.

Tá saothar dá cuid aistrithe go Béarla ag Anna - Buille Marfach - Deadly Intent. An ndóigh, is crann os coill é Antain i measc aistritheoirí le fada. Ghluais an comhrá siar is aniar go spéisiúil, le corr smaoineamh ón urlár freisin; thug Antain léiriú ar a cheird tríd an file Fiona Bolger a bheith ag léamh dán léi féin, agus eisean ag léamh a leagan; agus iad á léamh ansin arís líne ar líne. Léiriú a bhí ann ar idir buntáistí, buanna agus caillteanais an aistriúchán. Thug Anna roinnt samplaí de na dúshláin a bhain le tiontú a saothar féin - friotal a bhí galánta as Gaeilge ach amscaí as Béarla, agus arbh gá é chuir i bhfoirm nua as Béarla chun an n-íomhá a bhreith slán. Thug sí samplaí freisin den deacracht ar leith a bhaineann le Gaeilge a chur ar saothar do pháistí - deacracht breise i gceist mar nach mbíonn cumas léitheoireachta as Gaeilge forbartha céim ar céim lena n-aois - ceal deiseanna léamh. (Tig liom sin a dhearbhú ó mo thaithí léanmhar féin, ana dheacair mo mhic a cur ag léamh Gaeilge cé gur shlog siad carraigeacha móra leabhair as Gaeilge agus Gearmáinis)

Caint thar a bheith suntasacha bhí ann, mórán gnéithe clúdaithe.

Seoladh cruthúnas eile ar scil Antain i ndiaidh na cainte - An Leon, an Bandraoi agus an Prios Éadaigh‏ - scéal cáiliúil C.S. Lewis do ghasúir. Thug Michael Cronin píosa bhreá cainte uaidh faoi Antain agus a shaothar - ainneoin é bheith imníoch faoi súile agus cluasa géara an eagarthóra! Dúirt Antain ar ball nach raibh sé ar dualgas, agus mar sin nár baol dó an rud a dúirt duine eile faoi - go dtagann "tensions" ina "declensions" ach a bhfeiceann sé Antain!

Anois duine mise atá tugtha le fada do shaothar C.S. Lewis, idir ficsean agus díonchruthaithe. Tá ionad buan ar mo leabhragán ag Croinicí Nairnia le fada, agus iad léite roinnt uaireanta agam ó chéad léigh mé iad agus mé i mo dhéagóir óg.

Tá áthas orm a dhearbhú go raibh pléisiúr ar leith a bheith ag léamh leagan Antain, ainneoin corr dris cosain Ultach a bhain tuisle as an deisceartach seo! Tá an tuin cuideachtúil scéalaíoch atá ag Lewis sa leagan Béarla tugtha slán trasna aige. Shamhlófá is tú ag léamh gur eachtraí atá ag suí taobh leat i suíochán compordach ag reic na himeachtaí corraitheacha duit. D'aimsigh sé an friotal agus fuigheall cuí do gach neach san scéal, agus ainmneacha oiriúnacha freisin. (Beidh dúshlán leis na hainmneacha sna leabhair eile, áfach - is beag ainm dílis san céad eachtra seo, téann siad i líonmhaire mar a théann na leabhair ar aghaidh)

Gheall Antain, ach é bheith saolach, an seacht leabhar a aistriú. Go raibh sé saolach, mar sin, agus cá bhfios nach gcromfadh sé ansin ar Gaeilge a chuir ar eachtraí Perelandra!

Tá an leabhar tiomnaithe ag Antain do Ghabriel Rosenstock, Ard draoi aistritheoirí Éireann, Más é Gabriel an ard draoi, m'anam ach gurbh é Antain an ard saoi.

An Leon, an Bandraoi agus an Prios Éadaigh‏
C.S. Lewis a scríobh.
Antain Mac Lochlainn a chuir Gaeilge air.
An Gúm 2014
ISBN 9781857918885

Rosenstrasse 1943

Mionsonra de dhealbh Ingeborg Hunzinger

Lá deiridh na Feabhra 1943. Beirlín le bheith glan ó Giúdaigh. An SS ag scuabadh daoine isteach i leoraithe. Stoc gunnaí len iad a bhrostú. Ceann cúrsa: aineoil. Seachtain dar gcionn. Sciar fillte. Lucht pribhléid. Arischversippt. I gcleamhnas le bean Gearmánach. Bhíodar in áit faoi leith. Tháinig a mná. D'éiligh a bhfear. Scread. Thóg gleo. Balla mná diongbháilte. Drogall ar an SS meaisínghunnaí a imirt orthu. Ghéill.

Aon eachtra i stair. Daonnacht ag baint a chreach den Tríú Reich. Sampla uaigneach. Sampla ar bheag eolas air.

Murach gur sheas mo nuachar mar chuspa don dealbh cuimhneacháin ...

Breis eolais:

Makaronik: good good

Chaith mé an lá inné ag imeachtaí éagsúla Gaeilge; ag críochnú mo lá san Project chun dráma Dave Duggan Makaronik a fheiceáil.

Bhaineas an shult as agus mé tumtha ann agus an díchreideamh ar fionraí. Anois i solas fuar an lae tá deacrachtaí agam cur síos cén fáth - is sceitse seachas pictiúr ola iomlán atá sa dráma gairid seo, smaointe á spreagadh sa lucht féachana seachas  scéal lán forbartha.

Diostóipe atá ann. Sa bhliain 2084 tá feidhmeannach sóisear - Makaronik - baineann, ach ladrann neodraithe i mbéarlagair na hImpireachta - i bhfothracha Béal Feirste, é de dhualgas uirthi taifid iomlán a dhéanamh den nGaeilge, na hiarsmaí a scrios agus na taifid a sheoladh chuig an Lár, mar a bhfuil Uaisle na hImpireachta. Tá na teangach á scrios, ag tosú leis na mór theangacha, mar go mhothaíonn an Impireacht faoi síor bhagairt uathu. Teanga nua atá ag lucht na hImpireachta - Empirish - nuachaint i stíl 1984 Orwell, foclóir laghdaithe agus comhréir íosta aige.
Sin is mó a labhraíonn an bheirt oifigeach - giota beag níos sinsearaí - Diarmaid agus Gráinne atá tagtha chun bailchríoch a fheiceáil curtha ar shaothar Makaronik. Braitheann Diarmaid ach go háirithe, ós é is sinsearaí, faoi bhrú mór. Tá botún éigin déanta ag an dís sa mhisean deireanach i Dacár.

Tá dóchas agam go mbeidh an dráma seo ar chamchuairt arís, mar sin tá rún agam iarracht a dhéanamh gan aon nod a mhillfeadh an phlota a sceitheadh.

Bíonn teannas idir an triúr de bharr mhí shocracht Dhiarmada, agus a amhras faoi an bhfuil Makaronik chomh simplí is a ligeann sí uirthi. (Níl). Cuireann sé as go mór dó go bhfuil amhráin mhacarónacha á canadh ag Makaronik. Laidin agus Béarla fite fuaite trína cuid Gaeilge.

Baintear  feidhm as an creatlach seo chun ceisteanna maidir le cumhacht, foréigean, grá, dílseacht, dualgas agus seachas rud ar bith eile, feidhm teangacha agus an féidir iad a mharú.

Bhí an seit deartha go samhlaíoch, mar a bheadh  bolg fothrach spás árthaigh, scáileán anseo agus ansiúd. Baineadh feidhm as na scáileáin chun fortheidil a léiriú a thug achoimre as Béarla ar an méid a bhí ag tarlú trí Ghaeilge - mórchuid den forbairt, as Gaeilge a tharla.

Tá lón machnamh sa dhráma. Tréaslaím a saothar le Bríd Ó Gallchóir agus Aisling Ghéar. Is trua gur chuir fadhbanna cumarsáide bac ar stocaireacht don dráma - bhí lucht féachana níos mó tuilte aige.

Makaronik: good good

Má bhíonn deis agaibh é fheiceáil, tapaigh é. (Tá an chamchuairt reatha thart)

Krauts Mháirtín

Phioc mé suas an leabhar seo le Máirtín Ó Muilleoir sa leabharlann inné. Eachtraí triúir mic léinn Feirsteach  ar obair agus ar an ndrabhlás i mBeirlín na 1980í. Greannmhar, garbh, graosta. (Tráthúil go leor táim féin fillte le gairid ó seachtain gar do Bheirlín. Bhí cónaí orm ann ar feadh na 1990í, agus bhíos ar cuaird ann cúpla uair sna 1980í).

Tosaíonn an scéal amach an-mhaith ar fad agus mheall sé cúpla sean scairt gáire asam le nathaíocht chliste ag cur síos ar útamáil agus fantaisíocht na mic léinn, agus a gcaidreamh le chéile agus an dream thart orthu. Tá an cur síos ar aicmeachas agus céimleathas i measc lucht oibre Bheirlín an-chruinn de réir mo thaithí féin.  Ach tá an bogadh ag Gearmánaigh san scéal idir Beirlín Thoir agus Thiar mí-stairiúil; ní raibh sé éasca ag saoránaigh na cathrach bogadh siar agus aniar, agus caolseans go mbeadh daoine ón Oirthear ag obair Thiar ach i gcásanna fíor eisceachtúla. I dtreo deireadh tá an cuma air gur chaill Máirtín inspioráid agus plota - tá deireadh an scéil áiféiseach. 

Bheadh eagarthóir liteartha in ann, sílim, cabhrú leis an údar bailchríoch níos sásúla a chuir ar an scéal, mar tá cnámha scéil maith ann. Agus tá tabhairt faoi dearadh cruinn ann. 

Mholfainn an leabhar mar sin féin mar léitheoireacht éadrom (seachas do phiúratánaigh, ach ní thuigeann siadsan léitheoireacht éadrom pé scéal)

Krauts
Máirtín Ó Muilleoir
Coiscéim 1992

Cráite ag turscar

Tá maidhm tráchtanna turscair ag teacht isteach, mar sin tá tráchtanna múchta agam go fóill.

Tionscadal Bob Marley - Pictúirí

Le caoinchead Jim Berkeley agus IMRAM. Gliogáil le méadú.

Nuachtseirbhís mar a tuairisc?

Faoi dheireadh thiar thall seoladh Tuairisc.ie an tseachtain seo. Bhí go leor cainte roimh ré faoi "dhá seirbhís ar aon uair" mar go bhfuil seirbhís ag RTÉ. Bhíothas ag maíomh go mbeadh dúbláil i gceist. Ní fheicim gurbh amhlaidh sin; ar an gcéad dul síos is scéalta beaga nuachta amháin a bhíonn ag RTÉ. Ní mór dom a rá go bhfuil an díomá orm féin leis an seirbhís sin, agus is beag feidhm a bhainim as. Ar maidin ar na slí chun na hoibre a bheadh fonn orm nuacht a léamh, ach ní bhíonn aon scéal nua as Gaeilge acu. Seirbhís 12/5 seachas 24/7 atá ann. Ní thuigim sin mar go mbíonn feasacháin nuachta ag RTÉ RnaG um a 7 ar maidin, agus Nuacht as Gaeilge ar RTÉ Raidió 1 um a deich istoíche; réimse i bhfad níos leithne ama ná mar atá ar an suíomh. Ní fiú dom  bheith ag léamh rudaí ar an suíomh atá cloiste agam ar an raidió. (Meas sibh an bhfuil réiteach mo cheiste, nó nod faoi san alt seo ar Tuairisc.ie?)

Maidir le Tuairisc.ie, léigh mé sciar mhaith de ar mo fón póca Déardaoin díreach i ndiaidh a sheolta.

Bhí mé ar an mbus abhaile, agus fíor sásta go raibh sé soléite go maith ar mo scáileáin bheag agus go raibh cnaipe ann le scéalta a scaipeadh le Twitter! 

Is deacair breith meáite a thabhairt an fiúntas an togra bunaithe ar an gcéad eagrán amháin. Bhí faill ag foireann Tuairisc snas a chuir ar sa chúlra agus iad ag ullmhú don seoladh. Bheinn ag súil le sár céad eagrán mar sin, agus ar an mórgóir táim sásta gurbh sin a fuair mé. Tá cuid de na scéalta nuachta pas beag gearr, sílim. Níl aon lucht ar na haltanna anailíse áfach agus ardaíonn sé mo chroí leithéidí Alex Hijmans a bheith ag tuairisciú arís do foilseachán nuachta Gaeilge. Tá daoine fónta ó laethanta Foinse ag  colúnaíocht ann freisin.

Tá mós sásta freisin go bhfuil spás á chuir ar fáil do scríbhneoirí Gaeltachta fearacht Joe Steve Ó Neachtain.

Ana smaoineamh is ea úrscéal a fhoilsiú ina ghiotaí, agus léite, i Rannóg na bhFoghlaimeoirí.

Agus tá físeáin Ar Son na Cúise iontach ar fad.

Tá Conchubhar sách géar ina léirmheas féin orthu ach tá bunús lena ghearáin maidir leis na sé contae. Maith go leor, tá saineolas ar leith ag Póilin Ní Chiaráin ar chúrsaí ó thuaidh - ach sílim gur amharc aneas atá i gceist, ag míniú "iad siúd" dúinne ó dheas. Tá gá leis sin cinnte. Ach tá cainteoirí laethúla i mBéal Feirste, Doire agus an Srath Bán, agus go deimhin fud fad na sé contae. Is fíor go bhfuil cúpla scéal "Gaeilge" ag Robert McMillen ann freisin. Ba mhaith liomsa áfach léargas ó leithéidí Ian Malcolm agus Eoin Ó Néill a fheiceáil freisin - daoine atá fáiscthe as an saol ó thuaidh.

Tá bunús freisin le pointe Conchubhar faoin easpa nascanna  - peaca marfach sin ar suíomh ar líne! Tá beagán imní orm go bhfuil deighilt idir an fhoireann theicniúil agus na hiriseoirí. Ba cheart go mbeadh iriseoirí ar suíomh ar líne in ann nascanna agus araile a chuir lena n-ailt féin gan stró.

Tá cúpla mion ghearáin theicniúil agam féin - Is cosúil go bhfuil fotha RSS nasctha leis an suíomh Tuairisc.ie ach theip orm é a chuir le mo léitheoir netvibes - níl an fotha ag freagairt. Níl logánú iomlán ceart déanta ar an suíomh ach oiread - cur nath fágtha i mBéarla. (Sheachnóinn an focal "úrnua" freisin nuair is "is déanaí" atá i gceist. I saol an idirlín, níl scéal ó inné - ná ó dhá uair a chloig ó shin - "úrnua"). Bhí moladh fiúntach ag Caoimhe Ní Laighin ar Cormac ag a 5: go mbeadh foghlaimeoir in ann feidhm a bhaint as a luch chun ciall focail a aimsiú; le Foclóir Uí Dhomhnaill & De Bhaldraithe  ar líne, ba cheart go mbeadh sin sodhéanta le roinnt Javascript.

Tríd is tríd, feictear dom go bhfuil tús maith curtha leis an dtogra atá muid uilig ag feitheamh go mífhoighneach air. An cheist anois ná an mbeidh siad in ann, mar a dúirt Cathal Goan le Adhmhaidin, an craos deamhan a choinneáil sásta.

Guím gach rath orthu san iarracht, agus beidh mé ag tacú leo sa mhéid is gur féidir liom!

IMRAM: Amhráin na Saoirse

Buanchuid de'm saol faoin dtráth seo imeachtaí blianta IMRAM agus na tionscadail ceoil ach go háirithe. Fágann siad go mblaisim de cheolta nach nós liom a bhlaiseadh. Reggae, mar shampla!

Bhí mé rud beag imníoch nuair a chonaic mé Liam Ó Maonlaí faoi hata ard olna i ndathanna Rasta, Léine bán oscailte go himleacán air, é costarnacht. An mbeadh scigaithris i gceist? Leithghabháil chultúrtha?

Tar éis an tsaoil fáisceadh Liam Ó Maonlaí as an gcúlra céanna liom féin, mórán, meánaicme sócúil dheisceart Bhaile Átha Cliath. Ainneoin é bheith báite san cheol, ina shaoránach le fada de phoblacht uilíoch ilnáisiúnta an cheoil - an raibh sé cuí?

Seo ceol na ndaoine gorma, faoi chois ag an gcine geal.Amhráin na streachailte i gcoinne éagóir is Ár. Grá is buairt an fhir faoi chois.

Mhaolaigh sé m'imní beagán nuair a chrom Caoimhín Mac Giolla Catháin ar canadh; fáisceadh eisean as Iarthar Bhéal Feirste, fuineadh a Ghaeilge as an streachailt cultúrtha ansiúd - is tá faobhar uirthi. Agus tá sé féin tumtha san Reggae le fada fíorach an lá, lena ghrúpa Bréag.

Agus má bhí ball de grúpa Bob Marley, Natty Wailer, sásta glacadh leis, mheas mé, bheadh sé ceart.

Scaipeadh m'imní go hiomlán áfach nuair a chrom triúr béithe gorma de bunadh na hAfraice ar chanadh. Justine Nantale, Esosa Ighodaro, Zeenat Sarumi ag luascadh go meidhreach agus ag canadh - as Gaeilge! Gaeilge bhinn blasta. Ní leithghabháil a bhí anseo ach pósadh cultúrtha. Imeascadh dhearfach.
Leaganacha trascruthaithe Gabriel Rosenstock  ag freagairt go hiontach don gceoil. Bréag ag seinm drumaí, trumpa, sax, giotár - draoi eile Giotár ag tionlacan freisin - Steve Cooney. Natty Wailer ag fuineadh ceoil meidhreach meallatach ar an méarchlár. Liam, Caoimhín is na mná ag canadh go fuinniúil.
An slua féin meallta chun canadh le leithéidí Rac, a bháibín.
Bhí fuinneamh dochreidte san Pavilion, tonnta ceol ag briseadh thar an slua, á scuabadh leo go dtí go raibh gach a raibh ann ar a gcosa don amhrán Éirigh, Seas Suas.
Ansin cuireadh clabhsúr le sár oíche ceoil leis an amhrán Eacsadas - Liam Ó Maonlaí sealbhaithe ag spiorad an cheoil ag rince mar a bheadh deirbhíseach.
Mar tionlacan feadh na hoíche bhí filíocht físe Margaret Lonergan - íomhánna de Bhob Marley féin, ach freisin go leor íomhánna roghnaithe go cúramach le dul leis na hamhráin - sluaite ag agóid, sclábhaithe á fhuadach, lorg an Áir ar chathracha, laochra is ceannasaithe Rastafárach. Leoin beo agus siombail - Féach! bhí an bua ag an leon de threibh Iúdá, fréamh Dháiví.

Jah obair, ó thús deireadh.

Mar fhocal scoir, mír nuachta ó TG4 aréir (taifeadta roimh an gceolchoirm):

Taisce nochta ag Leabhar Breac

Is cuimhin liom leabhar Stevenson a léamh agus mé i mo ghlas-stócach, níos óige fós ná laoch an scéil Jim Hawkins. Is cuimhin liom leabhair Stevenson a bheith foclach fadálach in áiteanna. Tá an bhlonag uilig gearrtha amach ag Darach Ó Scolaí san leagan bhreá seo aige den scéal.

Fágtar muid le heachtra spleodrach chorraitheach a ghluaiseann le cóir gaoithe go hOileán an Órchiste agus ann streachailt ann. É ar fad trascruthaithe i nGaeilge ghlé soiléir, le nathaíocht cuí. (Ní fear mara mé, mar sin bhí dornán focal a raibh orm an foclóir a ransú dóibh - liagóir abair)

Léigh mé le faobhar agus le fonn an scéal, agus tá mac liom leath bhealach tríd - trua nach raibh a leithéide ann agus é cúpla bliain níos óige!

Bíonn díospóireacht ann go minic faoin tairbhe leabhair a aistriú ón mBéarla (Tuarascáil ag Anna Heusaff anseo a chíorann an cheist). Bímse go hiondúil amhrasach faoi, mar go mbíonn amhras orm an léifear an leagan tiontaithe má tá fáil ar an mbunleagan. Théis an leagan seo a léamh, táim ag athmhachnamh. Seans gur fíre nath Ghabriel Rosenstock faoi litríocht a bheith traschruthaithe seachas aistrithe. Is cinnte go bhfuil rud sa bhreis an seo le haois an bunleabhar - fuighle is friotal nach mblaisfinn murach é.

Ní mór a admháil freisin gur earra álainn ann féin an leabhar - maisithe leis na bun-léaráidí a rinne N.C. Wyeth agus a bhunaigh a cháil siúd. Cló agus leathanaigh soiléir, snasta.

Gura fada buan Leabhar Breac i mbun saothair mar seo!

Oileán an Órchiste
Robert Louis Stevenson

€15.00 (crua);
176 lch;
ISBN 978-1-909907-40-9

Scéalta, déithe agus deamhain

Mar thoradh ar chomhrá ar Twitter a chuir mé fios ar an leabhar seo de chuid Neil Gaiman, Bhí cúpla rud leis léite agam cheana, agus ar ndóigh Good Omens (a scríobh sé le Terry Pratchett) na cianta cairbreacha ó shin.

Casadh nua ar an gceist atá ann "Cad d'imigh ar carachtar béaloidis na n-imircigh ach a ndeachaigh siad go SAM?"

Bhí cineál ionadh orm a laghad de déithe na hÉireann a bhí ann; tá ról suntasach ag Suibhne Gealt agus tagair don Mór Ríon ach dáiríre is casadh eile ar scéal na hAesir atá i gceist, le ról láidir tánaisteach ag déithe na Slavach, na hÉigipte is Anansi na hAfraice. Ragnarok i Meiriceá.

Thaitin na hintriachtaí do mór liom, mion scéalta a d'inis dán duine nó beirt ba chúis le plandáil a ndéithe thall.

Tá samhlaíocht sách dorcha ag Neil Gaiman ach mothaím go mbíonn áit ann fós don dóchas, agus cinnte is ar tóir na córa, ainneoin a chostas atá laoch an scéil seo.

Is geal le seánra é feictear dom "Déithe i Meiriceá" - tráth dá raibh mé ag iarraidh fanacht bord ar bhord leis an méid a bhí mo mhic ag léamh do bhí mé ag léamh leabhar dá leithéid le Mike Scott - Eachtraí Nicholas Flamel (i bhfad níos mó Gael ansin mar a bheith-feá ag súil leis). Tá cúpla sraith ag Rick Riordan freisin, ag plé dán leanaí déithe na Gréige, na Róimhe agus na hÉigipte.

Gan amhras scéal i bhfad níos soineanta iad sin, agus iad dírithe ar dhéagóirí. Ach ar an mórgcóir na téamaí céanna - an duine ag iomrascáil lena dhéithe.

Sílim go spreagann siad fiosracht i leith an bhéaloidis freisin (cé go raibh mé féin riamh tugtha don miotaseolaíocht)

Tá scéalta breátha ag na Gael - ní an Ruraíocht agus an Fhiannaíocht amháin, ach pearsan fearacht Macha Mongrua, nó fiú Mac Coinglinne a  mbeadh leagan don fichiú haonú aois dá n-eachtraí spéisiúil.

Tarraingíonn scéal scéal ...

An curadh mhír

Is cosúil de réir tuairiscí ar Twitter gurbh an blag seo a bhain an duais don mBlag Gaeilge is fearr ag an deireadh seachtaine. Táim buíoch de pé duine a d'ainmnigh mé don duais. Tá an blagsféar Gaeilge éirithe ciúin thar mar a bhíodh; mothaím gurbh craobh an fear inste scéil atá bainte agam seachas an curadh mhír! Tá súil agam go mbeidh iomaíocht ghéar ann an bhliain seo chugainn! (Ach dáiríre níl mé cinnte conas gur bhfeadfaí an éagsúlacht blaganna i nGaeilge a chuir i gcomparáid le chéile go cóir pé scéal é- níl i gcoiteann againn ach an teanga go hiondúil)

Ollnóva Réiltín

Bhí sár oíche agam ar an Déardaoin ag Réiltín - rac opera Fíbín. Tá scéal ilsrathach cumtha anseo ag Paul Mercier, scéal atá fáiscthe as an nGaeilge uirbeach. Beidh, mar a dúirt Darach tar éis an taibhiú, a léamh féin ag gach duine ar an scéal seo faoi bhean óg ag streachailt lena cinniúint; leis a coimhthíos a bhaineann le bheith tógtha le Gaeilge san Ardchathair, idir dhá saol; le tobscéal grá nárbh grá ach bréagnú é; le ceisteanna faoi tallann amhránaí; le smionagar an tsaoil a d'fhág éagadh an tíogar cheiltigh; le himirce.
Cé nach bhfuil ach aisteoir amháin ar an stáitse, Clíona Ní Chiosáin baintear feidhm éifeachtach as físeán a mbíonn sí ag idirghníomhú leis chun an scéal a chanann sí (i nguth binn) a léiriú. Ceol rac soláthraithe ag Simon Noble. Chan Clíona na hamhráin chomh glé sin gur thuig mé mórán gach focal, rud is annamh domsa agus gan cleachtadh agam ar cheol chomh fuinniúil! (Agus chomh hard!)
Mheas mé gur ndeachaigh an soilsiú thar fóir scaití, ach bhí gluaiseachtaí Clíona ar an stáitse thar a bheith éifeachtach, ag léiriú na mothúcháin agus bristeacht an charachtar - scaití réidh, sleamhain; scaití briste mar a bheadh téada máireoigín imithe in aimhréidh.
Bhí na híomhánna san físeán cumhachtach freisin, an-úsáid bainte as radharcanna éagsúla de Bhaile Átha Cliath agus Londain; an coimhthíos lena muintir léirithe trí úsáid dealbha; agallamh idir an Réiltín ar an Stáitse agus Réiltín ar an bhfíseán, ag léiriú an dá taobh dá streachailt.

Tá téagar ag baint le léirithe Fíbín; agus beidh súil in airde agam don CD!

Aighneacht maidir le hAthbhreithniú an Chaighdeáin

Seo leanas an aighneacht atá seolta isteach agam:

Is ar bhonn pearsanta atá an aighneacht seo á dhéanamh agam.

Cainteoir athdhúchais Gaeilge atá ionam, sé sin le rá, tógadh le Gaeilge mé ach ag tuismitheoirí nach ón nGaeltacht iad. Níl aon oiliúint foirmiúil sa Ghaeilge agam seachas an méid a bhain mé amach i bhfad ó shin don Ardteist. Agus is eol dom nach mbeidh gach rud a scríobhaim anseo ceart de réir an Chaighdeáin Oifigiúil, fiú an chinn athbhreithnithe. Ach ormsa seachas ar an gcaighdeán an locht faoi sin.

Creidim gur feidhm tuairisciúil atá ag aon Ghraiméir agus go gcloíonn an ChO leis sin don gcuid is mó. Ainneoin go raibh sé ráite san gcéad eagrán go

“[d]Tugann an caighdeán seo aitheantas ar leith d’fhoirmeacha agus do rialacha áirithe ach ní chuireann sé ceartfhoirmeacha eile ó bhail ná teir ná toirmeasc ar a n-úsáid.”

baineadh mí úsáid as an gCO le dearbhú go raibh leaganacha áirithe Gaeltachta  “mícheart”. Feictear dom go dtéann an leagan athbhreithnithe go sásúil i ngleic leis an tosca sin. Ainneoin mo leithéidí de chainteoir Athbheochana agus an scaipeadh atá ar nuachainteoirí lasmuigh de na ceantair traidisiúnta Gaeltachta feictear dom fós gur ar scoth na cainteoirí agus scríbhneoirí Gaeltachta ba cheart aon chaighdeán a bhunú.

Cloisim caint go minic ar an ngá an teanga a “shimpliú” ar mhaithe le cainteoirí neamhthraidisiúnta agus foghlaimeoirí. Ní dóigh liom go mba beartas stuama a bheadh ansin. Ní chreidim go gcuirfí dáiríre le líon na gcainteoirí líofa, agus feictear dom go leathnófaí an bhearna suntasach atá ann cheana féin idir chainteoirí Gaeltachta agus foghlaimeoirí agus nuachainteoirí áirithe uirbeacha. Tá áiseanna iomadúla ar fáil chun cabhrú le daoine snas a chuir ar a gcuid Gaeilge scríofa; faoi láthair tá Gramadóir á fhorbairt do LibreOffice, mar shampla http://www.scriobh.ie/Page.aspx?id=78&l=1.
Chomh maith leis sin tá na háiseanna http://acmhainn.ie/, https://www.aistear.ie/ agus http://www.gaois.ie/ga/paradocs/ ar fáil, gan trácht ar an corpas a forbraíodh don foclóir nua http://corpas.focloir.ie/ .

Baineann sciar eile de na deacrachtaí leis an borradh faoi aistriúchán a tháinig de bharr Acht na dTeangacha Oifigiúla. Feictear dom áfach nach gá gur bearnaí sa Chaighdeán Oifigiúil bunús na ndeacrachtaí seo, ach an deacracht a bhaineann le meamraiméis tur a thiontú faoi bhrú ama a fhágann aistritheoirí i ngleic le carn mór ainmfhocail sa Bhéarla agus iad éiginnte conas córas gramadaí na Gaeilge a chuir i bhfeidhm ar an gcnap. Creidim go mba mhaith an rud treoir stíle do na leithéid a fhoilsiú, ach nach athrú ar an ngramadach atá de dhíth ach bealach le teacht timpeall ar an bhfadhb seo a eascraíonn as nósmhaireacht an Bhéarla. Baineann mórán an cheist céanna leis na holl-uimhreacha nach bhfuil sa ghnáthchaint ach a mbíonn trácht orthu i gcúrsaí airgeadais agus polaitíochta. Is féidir go bhfuil gá le gníomh anseo, ó tharla uimhreacha na Gaeilge sách casta. (Tá léargas maith tugtha anseo ag Michal Boleslav Měchura http://lexiconista.com/Uimhreacha.pdf )

Ceal foras eile teangain, is dócha gurbh ar chrann Rannóg an Aistriúcháin a thiteann sé a leithéidí de threoir stíle a fhoilsiú. Ainneoin gur i réimse cinnte agus sách cúng na reachtaíocht a luíonn bhur obair, agus ceangal oraibh fasaigh a leanadh feictear dom gur dócha go bhfuil modhanna forbartha agaibh le ceisteanna gnáis mar seo a réiteach agus go mb'fhiú a leithéid a fhoilsiú.

Clár IMRAM 2014

Déardaoin 9 Deireadh Fómhair	7.00pm	UCD Belfield (Léachtlann M, Áras Newman)	‘CUIMHNE AGUS DÍCHUIMHNE’: LÉACHT UÍ CHADHAIN le Darach Ó Scolaí
Dé hAoine 10 Deireadh Fómhair	8.00pm	Pavilion Theatre	AMHRÁIN NA SAOIRSE: TIONSCADAL BOB MARLEY
Dé Sathairn 11 Deireadh Fómhair	6.30pm	Gaelchultúr	Simon Ó Faoláin & Mícheál Ó Ruairc: MÓRSHEOLADH LEABHAR
Dé Sathairn 11 Deireadh Fómhair	8.30pm	McGrattan’s	The Other Tongues: MÓRLÉAMH ⁊ COIRM CHEOIL
Dé Luain 13 Deireadh Fómhair	7.00pm	The Grand Social	CLÓ DRAíOCHTA 4: Taispeántas Clóghrafaíochta
Déardaoin 9 – Déardaoin 16 Deireadh Fómhair		SEACHT SCÉAL le DIARMUID DE FAOITE
Dé Máirt 14 Deireadh Fómhair	6.00pm	Helen Roe Theatre	PÁDRAIC BREATHNACH: AGALLAMH POIBLÍ
Dé Máirt 14 Deireadh Fómhair	8.30pm	Smock Alley Theatre	THE WHEELCHAIR MONOLOGUES
Dé Céadaoin 15 Deireadh Fómhair	6.00pm	Helen Roe Theatre	LÉACHT IMRAM le Liam Mac Mathúna
Dé Céadaoin 15 Deireadh Fómhair	8.30pm	The Grand Social	Port a’ tSaoil: TIONSCADAL KATE BUSH
Déardaoin 16 ⁊ Dé Céadaoin 22 Deireadh Fómhair	5.30pm	Áras na Scríbhneoirí	IDIR NA CLÚDAIGH: Books review radio programme
Déardaoin 16 Deireadh Fómhair	8.30pm	Smock Alley Theatre	Mo Pheann ag Rince: TIONSCADAL AN RÍORDÁNAIGH
Dé hAoine 17 Deireadh Fómhair	6.00pm	An Siopa Leabhar	Foilsitheoireacht don Óige: cur agus cúiteamh
Dé hAoine 17 Deireadh Fómhair	8.30pm	Smock Alley Theatre	Blas-Bhinn na Cathrach: Ceiliúradh ar Bhaile Átha Cliath
Dé Sathairn 18 Deireadh Fómhair		Áras na Scríbhneoirí	CEARDLANN NÁISIÚNTA DO GHEARRSCÉALAITHE GAEILGE: CLÓ IAR-CHONNACHT
Dé Sathairn 18 Deireadh Fómhair	6.30pm	Royal Society of Antiquaries of Ireland	SEOLADH LEABHAR: AN BHEAN FEASA le Alan Titley
Dé Sathairn 18 Deireadh Fómhair	8.30pm	McGrattan’s	OÍCHE ÓMÓIS DO SHEÁN MAC MATHÚNA
Déardaoin 18 – Dé hAoine 24 Deireadh Fómhair		Axis Theatre	AN CHÉAD CHÉAD
Céadaoin 5 – Céadaoin 26 Samhain	7.30pm	Irish Writers Centre	THE DISCOVERY LECTURES: 5 Samhain ALAN TITLEY 12 Samhain  DOIREANN Ní GHRÍOFA 19 Samhain LIAM Ó MUIRTHILE 26 Samhain  MÁIRÍN NIC EOIN

CLAR IOMLÁN NA FÉILE
Féach www.imram.ie 
Nó cuir r-phost chuig: liamog62@mac.com 

FIOSRÚCHÁIN PHOIBLÍOCHTA
Na meáin Bhéarla: déan teagmháil le do thoil le Kate Bowe
kate@katebowepr.ie
Fón: 01 652 0143 or 086 267 5018 

Na meáin Ghaeilge: déan teagmháil le do thoil le Julianne Ní Chonchobhair julianichonchobhair@gmail.com
Fón: 087 174 6189 

FIOSRÚCHÁIN GHINEARÁLTA IMRAM: Déan teagmháil le do thoil le Liam Carson liamog62@mac.com 
Fón: 087-2912797

Bis orat qui bene cantat

(c) JP, athúsáid ceadaithe faoi CCC Foinse: geograph.ie:

Ar chúiseanna stairiúla, níl an nósmhaireacht canadh le linn an Aifrinn fairsing in Éirinn, mar atá ar an mór roinn, sa Ghearmáin mar shampla. Bíonn cór thall is abhus, scaití, ach go minic ceal traidisiún claisceadail bíonn siad go hainnis. Níl guth agam féin, mór an trua, ach cuireann ceol maith go mór leis an tairbhe a bhainim as liotúirge. Bis orat qui cantum bonum audat,¹ mar a déarfá (agus mura bhfuil Laidin na meánteiste tar éis teip go hiomlán orm, rud is dóichí ná a mhalairt)

Ní minic an deis sár cheoil a chlos. Ach tarlaíonn sé gurbh i Baile Mhic Thorcail a d'éist mé Aifreann Domhnaigh, séipéal bheag i nGleann Crí. Tá cáil ar an gcór ann, agus sin tuilte acu. Chan siad go binn don slua bheag a bhí ann, agus d'fhág mé le croí ard théis an Aifreann.

Tá cáil ar leith ar Máiréad Déiseach, ball den gcór atá ina hamhránaí as a stuaim féin freisin. 

---

¹Leagtar an nath Bis orat qui bene cantat ar Aibhistín, ach is cosúil nach sin baileach a dúirt sé. Nath fiúntach mar sin féin, sílim.