Snáithe láidir eile i bhféiniúlacht Mhuraed is ea an seanchas a chloiseann sí cois teallaigh. Nasc a cheanglaíonn go dlúth lena hathar í, toisc go mbíonn sí in ann nodanna a thabhairt dó má théann sé ar strae sa dán fada atá aige (Seanchas na Sceiche, stair na hÉireann ó thús ama de réir Raiftearaí). Is maith léi freisin na scéalta gairide faoin Slánaitheoir ar a chosaint ó "Na Giúdaigh" agus créatúirí éagsúla ag teacht i gcabhair air, agus bua mar luach saothair acu. Cumas greamú de chloch ag an mbairneach abair. Scéalta a nascann leagan den gcreideamh le gnéithe áitiúla a bhfuil taithí ag an lucht éisteachta agus scéalaíochta orthu. Daonnú agus draíocht an chreidimh in éineacht.
Tríd carachtar éagsúla sa scéal faighimid léargas éagsúla ar an luach a chuirtear ar béaloideas, agus mar a chruthaítear scéalta nua.
Tá fear an bhéaloidis ó Bhaile Átha Cliath, cnuasaitheoir oifigiúil, a aithníonn luach seanchas Thómais agus atá iontach sásta ar ball nuair a sheolann Muraed scéalta agus ábhar chuige ar a conlán féin agus an scoil fágtha aici.
Bid, ar cuma sa tsioc léi seanchas a hathair, a bhfuil níos mó spéis aici i mBéarla agus an raidió d'fhonn í féin a réiteach do saol saor nua an imircigh sna Stáit. Agus a dhéanann aithris greannmhar le fonn don gcomhluadar ar Lord Haw Haw.
An Máistir Óg ar chúis scannail dó an Slánaitheoir a bheith i scéilín beag seanchas, agus nach n-aithníonn nach cumadóireacht maslach atá bun ag Muraed, agus a náiríonn os comhair an ranga í.
An tAthair Folan, sagart anonn sa bhlianta, fillte leathan aigeanta tuisceanach ó na misin san Afraic. Fear a chaitheann casóg tuata agus nach bhfuil tógtha leis an bearna idir chléir agus pobal. (Tá frídín amhrais orm go raibh a leithéid ann sna tríochaidí.) Agus a thagann ar Mhuraed bhocht náirithe ag an Máistir Óg agus a dhéanann rudaí a chur ina cheart go tuisceanach. Agus a thugann íde béil faoi luach na béaloideasa don Máistir Óg. A éilíonn gur aige féin a bheidh an focal scoir faoin méid a chuirtear i mBailiúchán na Scol.
Eascraíonn smaoineamh dom as sin. Bhí an Máistir Óg ag cinsireacht an méid a cnuasaíodh. Tuigimid go maith nach bhfuil an réimse iomlán de seanchas na mban bailithe. Fir ab ea na bailitheoirí, fir óga neamhphósta go minic. Caolseans go roinnfí, fiú go hindíreach, béaloideas a seachadadh ó máthair go hiníon (pósta) leo siúd.
Ach tá sé sochreidte freisin go mbeadh oidí ag scagadh. Agus seans maith go raibh féin chinsireacht ar bun ag scéalaithe, nach n-inseofaí scéalta áirithe do leanaí bunscoile.
Tá béaloideas na gcnuasach agus na leabhair teoranta mar sin, agus faoi anáil faisin agus creideamh agus meon aimsire a chnuasaithe.
Rud a thagann chun cinn arís i gcás Gearailt, atá ina aistritheoir san Aontas Eorpach, ach gurb é mian a chroí bheith ag plé le béaloideas. Ach go bhfuil a chomhscoláirí den tuairim go bhfuil a chuid spéiseanna "ró choimeádach" agus dul chun cinn ceilte air dá réir. (Tá an spochadh agus spídiúlacht sa cuideanna a phléann le seo iontach greannmhar. Gearailt bocht, á sracadh idir acadúlaigh atá ag iarraidh bheith freacnairceach, a mhuintir meánaicmeach D 4 nach dtuigeann dó beag nó mór, a ghrá geal ar amhránaí sean-nóis í, fáiscthe as an dúchas a shantaíonn seisean, ach i praiticiúil freisin maidir le riachtanais tógáil teaghlaigh. Aistriúcháin rogha an dá díogha do Ghearailt bocht - múinteoireacht meánscoile an rogha eile).
Ola ar chroí Ghearailt an béaloideas shaibhir a thagann ó Mhuraed agus a meabhair ag dul i laige agus cuimhní a bhí iata le fada ag scaoileadh. Deis a fheiceann sé filleadh ar an ngairm atá ina chroí.
Mheabhraíonn an leabhar dom an seanfhocal Zulu , ‘Umuntu ngumuntu ngabantu’ (tríd daoine eile is ea déantar duine de dhuine), ar scríobh an scoláire ón Aetóip Abeba Birhane aiste meabhrach ag léiriú an fhírinne úd.
Béaloideas ceann de na bealaí a imríonn ár gcomhluadar tionchar orainn. Agus ár sinsir.
Agus bíonn nósanna béaloidis tábhachtach ag ócáidí móra an tsaoil - breith agus bás go háirithe. Bíonn tionchar ag béaloideas ar chreideamh agus vice versa. (Tá blagmhír eile dlite don gcreideamh i Madame Lazare).
Faoi thionchar mianta a máthair agus í ag éag atá saol Levana agus a seantuismitheoirí dá réir - ach cé go bhfuil béaloideas i gceist is mó le réimse an chreidimh a bhaineann sin agus pléifidh mé sa chomhthéacs sin é.
