| Bríatharthecosc Con Culaind inso. | Briathartheagasc Chon Chulainn anseo |
| ‘Nírbat taerrechtach debtha déne dóergairce.’ | Ná bí i do ghríosaitheoir deafa déine daorga! |
| ‘Nírbat díscir doichlech díummasach.’ | Ná bí díscir doicheallach díomasach! |
| ‘Níbbát ecal ocal opond esamain.’ | Ná bí eaglach tógálach obann dásachtach! |
| ‘Nípát tairne ó main mandartha mesctha.’ | Ná baintear tuisle asat ag milleadh meisceach! |
| ‘Níbat dergnat cholla coirme h-i tig rurech.’ | Ná bí i do dreancaid chollaí choirme i dtigh ruirí! |
| ‘Níbat ilfhurig im írad n-echtrand.’ | Ná fuirigh um ionradh eachtrannaigh! |
| ‘Ní sáis daíne dochla díchumaing.’ | Ná tóraigh daoine díchlúiteacha díchumhachtacha! |
| ‘Ní íadat iubaili for étechti ail.’ | Ná bunaítear tréimhsí dlí ar aindlí! |
| ‘Airliter cumni cóich comarbai cré.’ | Céadaítear cuimhní chun comharba cré a chinntiú! |
| ‘Cuibsigter senchaid sin co fírinne fíu h-it fhíadnaisi.’ | Ceistítear seanchaithe le fiúntas fírinne i'd fhianaise! |
| ‘Finnatar brethamain bráthir scéo m-broga.’ | Fiosraíodh breithúna ceisteanna gaoil agus maoine! |
| ‘Mrogatar genelaigi gésci úa genither gein.’ | Leathnaítear na ginealaigh nuair a rugtar leanaí! |
| ‘Gairter bí, béoaigter fri óethu airm irro trebsat mairb .’ | Gairtear na beo, agus athbheoigh na mairbh de bhithín móide san áit ina raibh cónaí orthu! |
| ‘Maínigter comarbai fora théchtu thoich.’ | Maoinítear comharbaí de réir a n-oidhreacht cuí! |
| ‘Tochomlúat anfini coa nemthe nert.’ | Cuiridís siúd nach den bhfine iad a pribhléid in iúil! |
| ‘Ní fresnesea co labur.’ | Ná freagair go foclach! |
| ‘Ní aisnéisea co glórach.’ | Ná fiafraigh go glórach! |
| ‘Ní fuirse. Ní chuitbe. Ní faithchither senóri.’ | Ná déan fonóid ná ná bí ag fáireach ná ag imeaglú seanóirí! |
| ‘Nípá míthomtinach ó neoch.’ | Ná bí faoi drochmheas ag aon neach! |
| ‘Ní géis co ansa.’ | Ná héiligh go dian! |
| ‘Ní ettis nech cena domanches.’ | Ná heitigh neach seachas más neamhfhóinteach é! |
| ‘Caín-ois. Caín-éra . Caín-airlice.’ | Bí caoin i do thairisicint, is do bhronnadh agus i dtabhairt iasachtaí! |
| ‘Bát umal múnta ó gáethaib.’ | Bí umhal do mhúineadh ó ghaoithe! |
| ‘Bat cumnech coisc ó t-senaib.’ | Bí cuimhneach ar choisc ó sheanóirí! |
| ‘Bát seichmech ríagla athardai.’ | Bí airdeallach ar rialacha aithreacha! |
| ‘Nípat úarchraidech im chardiu.’ | Ná bí fuarchroíoch le cairde! |
| ‘Bat gusmar im náimtiu.’ | Bí gusmhar le naimhde! |
| ‘Nípa frithenech debtha h-i tilchomraicib.’ | Ná cuir i gcoinne díospóireacht i dtionóil! |
| ‘Nírbat scélach athchossánach.’ | Ná bí scéalach achasánach! |
| ‘Ní fáisce. ‘Ní thaisce inní ba torba’ | Ná fáisc is ná taiscigh, ní bheidh tairbhe ann! |
| ‘Consecha do chúrsachad i n-gnímaib antechtai.’ | Coinnigh guaim ar do chasaoid i leith gníomhartha atá cuí! |
| ‘Ní chomainse th' írinne ar thoil daíne.’ | Ná satail d'fhírinne ar thoil daoine eile! |
| ‘Níba tathboingid ar nárbat aithrech.’ | Ná buail gan gá chun ná beadh aithríochas ort! |
| ‘Níbat comromach ar nábat miscnech.’ | Ná bí comhlannach chun ná beadh tú miscneach! |
| ‘Nírbat lesc ar nárbat meirb.’ | Ná bí leisciúil chun ná beadh tú marbh! |
| ‘Nírbat róescid arnábat dóescair.’ | Ná bí tobann chun ná beadh cuma daoscair ort! |
| ‘Ardotchuibdig fri sechem na m-bríathar sin, a meic!’ | Glac le seicheamh na briathra seo, a mhic! |
Comhrá idir Dennis King agus Eoin Ó Cróinín ar Twitter a sheol mé ag lorg an chnuasach seo, atá leabaithe san scéal Serglige Con Culainn. Fuair mé an páipéar eolgaiseach seo le Maxim Fomin - Bríatharthecosc Con Culainn in the Context of Early Irish Wisdom-Literature agus is le cabhair a aistriúchán Béarla siúd a rinne mé na leagnacha garbha Nua Ghaeilge. Mar atá pléite in alt Mhaxim, is treoir do rí atá sna nathanna seo, agus baineann cuid acu leis an dóigh ceart cás cúirte a bhaineann le maoin a riaradh. Ach tá sciar acu a d'fhéadfaí feidhm a bhaint astu fós.
Táim buíoch de Maxim as a chead a thabhairt teacht i dtír ar a aistriúchán; is liomsa aon míthuiscint sna leaganacha Nua Ghaeilge. Mar is iondúil, rinne mé iarracht cloí leis na focail céanna má bhí fáil orthu i FGB agus ag baint taca as DIL.ie
Bríatharthecosc Con Culainn in the Context of Early Irish Wisdom-Literature. / Fomin, Maxim. In: Ulidia 2: Proceedings of the Second International Conference on the Ulster Cycle of Tales, Maynooth 24-27 June 2005, Vol. 2, 05.04.2009, p. 140-172.
