An gcothaíonn cíocha cíocras ceannaithe?

Bhí colún ag Jennifer O'Connell san Irish Times inniu maidir le húsáid bhéithe brollach ar leis chun gan rud faoin speir a dhíol.  Ansin tharraing duine m'aird ar fhógra eile de chuid Club Orange ar youtube. Nílim chun nascadh leis, aimseodh sibh é más mian libh.

Níl fhios agam an bhfuil sé íorónta nó truamhéalach go raibh scata mná i mbicíní ar chlúdach an Irish Times ag díriú aird ar alt Jennifer - agus pictiúr de irisí phornagrafacha laistigh agus ar an alt ar líne mar thionlacan leis.

Anois is fear meánaosta heitrighnéasach mise, mar sin admhaím go dtarraingíonn na pictiúr seo mo shúile agus músclaíonn miangas ionam scaití. Ní dóigh liom áfach gur spreag siad spéis san táirge atá in ainm is a bheith á dhíol acu ionam riamh. Agus caithfidh mé a rá go bhfuil rud éigin áioféiseach faoi na pics poiblíochta de seanfhear éigin i gculaith liath - aire rialtas nó boc mór gnó - timpeallaithe ag béithe arda leath-ghléasta.

Is cosúil áfach go bhfuil lucht fógraíochta meáite go ndíolann collaíocht. Agus - ó tharla gurbh iad mná sprioc nó comhsprioc cuid maith de na táirgí seo caithfidh sé go gcreideann siad go dtéann na híomhánna i bhfeidhm ar mhná freisin.

N'fheadar an é go gcreideann siad gur fiú an raic len iad a chuir i mbéal an phobail?

(Nath a chonaic inniu « Qu'on parle de moi en bien ou en mal, peu importe. L'essentiel, c'est qu'on parle de moi ! » Zitrone )

Tá an spás poiblí agus na meáin ar maos sna híomhánna miangasacha seo; agus na meáin cumarsáide freisin.

Má cheistíonn aon duine (aon bhean ach go háirithe) an nós cuirtear ina leith gurbh cancráin gan acmhainn grinn iad.

Níl fhios agam cén dóigh is fearr dul i ngleic leis an nós. Is fána sleamhain cinsireacht. Agus táim amhrasach faoi cé chomh héifeachtach is atá sé in aois an idirlíon - tharraingeodh an chinsireacht caint agus gleo agus bheadh an táirge i mbéal an phobail arís.  

Baghcat is dócha an modh is éifeachtaí. Ach cinnte ní cabhraíonn an stuif seo le meas a chothú do mhná!

Agus sin mo racht go n-uige seo.

An Milléanach léirithe!

Le tamall anuas tá cóir an ádh liom ag buachan leabhair ón raidió agus araile agus is mar sin a fuair mé cóip den Béal Bocht grafach.

Tá an bunsaothar léite agus athléite agam - agus leath leabhragán lán de shaothar eile Myles agam gan trácht ar Amaidí a dheartháir!

Tá's ag an saol gur scigaithris atá in ainm is a bheith an seo ar an tOileánach leabhar a raibh ardmheas ag Myles air:

"One of the finest books I have read in any language is An tOileánach by a Blasket islander, now dead ... every page is a lesson how to write, it is all moving and magnificent" "Cruiskeen Lawn"  (17 January 1955)

Cé gur léir na tagairtí don Oileánach measaim féin gur géire an aoir nuair atá sé ag plé le "Gaeilgeoirí" (i. an dream  a thagann ag foghlaim na Gaeilge gan tuiscint don bpobal) agus dar ndóigh do na deá leabhair Conallacha. Is mó go mór an sult a bhainfidh an té a bhfuil slám leabhair le Máire léite aige as, fágaim. 

Tá sár obair déanta ag cló Maigh Eo agus a gcomhghleacaithe ag cuir an leabhar san cló nua grafach. Tá na mór eachtraí ar fad ann, léirithe i stíl a fheileann go paiteanta don ngreann dorcha. Tá nod sna nótaí go raibh - nó go bhfuil - scannán beartaithe agus go bhfuil an leabhar bunaithe ar ullmhúchán don scannán céanna. Shamhlóinn go bhfeidhmeoidh sin chomh maith.

Beidh mé ag filleadh ar an leagan seo chomh maith leis an mbunleagan, agus tá súil agam spéis mo chlann mhic (agus ar ball m'iníon) a spreagadh ann!

An Béal Bocht

Údar / Author: Myles na gCopaleen
Maisitheoir / Illustrator: John McCloskey
Eagarthóir: Breandán Ó Conaire
Bog/Paperback - ISBN: 978-1-899922-87-1 €12.00
Crua/Hardback - ISBN: 978-1-899922-88-8 €20.00

Litríocht na Gaeilge ag Hay Festival Kells

Beidh lá breá Gaelach i gCeanannas Mór na Mí (Kells) an mhí seo chugainn, tráth go mbeidh an fhéile litríochta idirnáisiúnta an Hay Festival ar siúl sa bhaile ón 28-30 Meitheamh.
 

Is cúis áthais dúinn a fhógairt go mbeidh An Siopa Leabhar i láthair i gcaitheamh na féile agus go bhfuil Gabriel Rosenstock, Tadhg Mac Dhonnagáin, Manchán Magan, Alan Titley, Sharon Ní Bheoláin agus Maidhc Dainín Ó Sé i measc na rannpháirtithe atá deimhnithe le bheith páirteach cheanna féin.
 

Beidh leithéidí DBC Pierre, John Banville, Germaine Greer, John Boyne, Peter Sheridan, lucht léirithe The Secret of Kells agus tuilleadh nach iad i láthair i gcaitheamh an deireadh seachtaine chomh maith. Mar sin bí cinnte go mbeidh neart ann d’óg agus aosta.

Is Dé Sathairn 29ú Meitheamh a bheas na himeachtaí dírithe ar litríocht agus scríbhneoireacht na Gaeilge ar siúl:

• 12.00: Cuirfidh an t-údar agus an t-aistritheoir Gabriel Rosenstock tús le cúrsaí le ceardlann Haiku dátheangach.
• 2.30: Beidh an ceoltóir agus an scríbhneoir Tadhg Mac Dhonnagáin agus a iníon Róise i láthair le haghaidh dreas ceoil, rannta, gáire agus spraoi.
• 5.00: Beidh an scoláire, úrscéalaí, gearrscéalaí, fabhalscéalaí, staraí liteartha, craoltóir, drámadóir agus colúnaí le The Irish Times Alan Titley ar stáitse, in éineacht leis an bhfile clúiteach ón mBreatain Bheag Eurig Salisbury. Déanfaidh Sharon Ní Bheoláin cathaoirleacht ar an ócáid seo, tráth go mbeidh siad beirt ag léamh as a gcuid saothair agus ag plé saibhreas teanga.
• 7.00: Óna chéad leabhar, A Thig ná Tit Orm, i leith, tá cáil agus tarraingt i bhfad is i gcéin ar Mhaidhc Dainín Ó Sé. Foilsíodh a shaothar is déanaí Punt Isló i mbliana. Labhróidh sé linn, i gcomhrá, faoi seo agus tuilleadh.

Cuirfear clabhsúr leis an lá le ceol agus tuilleadh plé óna 9.00in ar aghaidh!!

Tá an clár ina iomláine ar fáil ag an nasc seo:

Is iad an chraobh áitiúil de Chonradh na Gaeilge, le tacaíocht ó Fhoras na Gaeilge agus le comhoibriú ón gcoiste áitiúil den Hay Festival atá ag obair go dian chun an clár seo a chur le chéile.

Tiarnán De Hál
Cathaoirleach, Chraobh Cholmcille de Chonradh na Gaeilge
Ceanannas Mór
087 0533600
tdeh ag eircom ponc net

Reacaireacht Kerouacach

Rinne mé féin agus mo mhac freastal ar seoladh an leabhar seo de haiku Jack Kerouac aistrithe ag Gabriel Rosenstock oíche Déardaoin. Bhí sé ar bun san Workmans Club ar na céanna.

Bhí an seoladh leabhar san Vintage Room thuas staighre, dornán beag de aos liteartha na Gaeilge i láthair um a seacht. Cineál seomra suí ó na 1960í, agus é feiliúnach don ócáid. Rinne Liam Carson an leabhar a chuir is láthair ag trácht ar an spás a chruthaigh haiku do Jack Kerouac chun éalú ó bheith ina Jack Kerouac.  Thug sé ardmholadh d'aistriúcháin Ghabriel agus freisin do shaothar an fhoilsitheora Alan Hayes ó Arlen House.

Is cinnte go mbaineann tábhacht le leabhar ar bith bheith ina earra fiúntach agus an cuma agus an caighdeán ar aon dul leis 

Labhair Gabriel ansin ar an gcaoi gur bhain Kerouac amach céim haijin- máistir - ar an haiku, tríd staidéir a dhéanamh ar na máistrí Seapánacha. 

Léigh sé sampla as an leabhar, agus b'shin sin don chéim sin! 

Bhí deis againn roinnt comhráite spéisiúla a bheith againn sular bog  muid síos a staighre go dtí an príomh seomra  do ócáid fite fuaite as fhilíocht Kerouac agus freagraí dó ó Gearóid Mac Lochlainn agus Gabriel Rosenstock.

Bhí íomhánna le Margaret Lonergan agus ceol ón Dirty Jazz Band mar thionlacan ag an bhfilíocht. Faraor, bhí sé a naoi a chlog sular thosaigh an ócáid agus bhí orainne teitheadh chun breith ar bhus a deich mar sin ní bhfuair muid ach blaiseadh den ócáid - ach ba bhlaiseadh de ócáid den scoth é.

Ba an an gclapsholas i gcúil an seomra a léigh Gabriel a rogha de Haiku Kerouac - líon a ghuth díchollaithe an seomra agus an snagcheol agus na híomhánna - leis an téacs Gaeilge (a léigh sé) agus Béarla (nár léigh)  - ag  treisiú an méid a chan sé. Sampla:

ghlaos ar Hanshan
sna sléibhte –
freagra níor tháinig

ghlaos ar Hanshan
sa cheo,
ciúnas! an freagra

 [Hanshan, “Sliabh Fuar”, file Síneach ón 9ú haois]:

Lean Gearóid Mac Lochlainn le reacaireacht rithimeach dá shaothar féin ag agallamh le saothar Keroauc agus a shaol agus fite fuaite le tagairtí (d'aithin mé tagairt do Méara friochanta na fearthainne Uí Thuarisc - glacaim leis go raibh an dúrud tagairt eile ann ceal eolais!) D'fheil an snagcheol do stíl rithimeach reacaireachta Ghearóid - ba gheall le cuid den cheol a ghuth agus é ag suí ar imeall an stáitse leis na hoirfidigh. Faraor is le linn a chuid siúd den léiriú a bhí orainn sleamhnú amch go ciúin le rith chun breith ar bhus!

Ba bhreá liom dá bhfeadfainn fanacht, ach...

Cuirfidh mé críoch leis an sliocht seo leis an nath is ansa le Liam Carson: "Ceannaigh an leabhar! Ceannaigh dhá leabhair!"  

An Mac Drabhlásach

N'fheadar cén seanrá lena  mbaineann an úrscéal seo de chuid Breandán Uí Eithir - tá gnéithe a phléann le teacht in inmhe, le ragairne, le polaitíocht cúiseanna - na Gaeilge agus na Poblachta - le grá agus le collaíocht. Is reacaire den scoth é Breandán Ó hEithir agus cé gur leabhair mór groí atá ann, níor mhothaigh mé fada ná fadálach é.

Bhí máistreacht ag Ó hEithir ar an dteanga gan amhras, agus scéal maith le reic aige.
Is aisteach an scéal é go bhfuil gaol gairid idir Gaelachas agus gealtachas - ó Bhuile Shuibhne anall - agus is i dTeach na nGealt, a féachaint siar ar saol drúiseach drabhlásach atá laoch an scéil seo don gcuid is mó den insint.
Cineál scéinséir atá ann freisin, sa mhéid is go nochtar codanna den scéal diaidh ar ndiaidh dúinn, agus tá greann thar na bearta sna heachtraí áiféiseacha a bhain don laoch.
Sílim go bhfuil gnéithe de dhírbheathaisnéis i gceist ach iad tugtha chun áiféise ag an údar - ar máistir ar ghreann é chomh maith.



Sionnach ar mo Dhuán
Breandán Ó hEithir
Sáirséal Ó Marcaigh 1988
ISBN 0862890632

Cruach cheisteanna, athuair.

Is fada ó scríobh mé aon bhlas athrógseanchais anseo.

Baineann an eachtra atá mé chun roinnt libh leis an gcuimhne sealadach a phléigh mé cheana, an cruach. Má bhíonn athróg in úsáid laistigh de fheidhm, ní bhíonn ionad buan sa chuimhne aige go hiondúil. Is lú cuimhne san iomláine atá de dhíth don ríomhchlár mar sin. Ach tá baoil ag baint leis. De bhrí go mbaintear athúsáid as an cuimhne, d'fheadfadh luach ar bith ann. Mura ndéantar luath cinnte a thabhairt don athróg roimh a úsáide, is féidir le iarmhairtí aisteacha bheith ar an gclár. Sa bhreis ar sin, ní minic go dtarlódh an rud céanna - fágann sin go mbíonn fabhtanna ann atá fíor dheacair a aimsiú.

Rud a tharla do le déanaí.

Bhí feidhm á scríobh agam chun píosaí ar leith a bhaint as teachtaireacht. Ach ní raibh sé cinnte go mbeadh na píosaí sa teachtaireacht. An riail a bhí ann ná go mbeadh carachtar ar leith - deighilteoir - ag scaradh na píosaí san teachtaireacht - agus má bhí píosa ar leith ann roimh an carachtar cuí i dtreo deireadh an teachtaireacht, go mbeadh gach deighilteoir roimhe sin ann.

B'é an rud is simplí a dhéanamh mar sin ná féachaint tríd an teachtaireacht ar fad agus ionad na ndeighilteoir a bhreacadh síos. Bhí na hionad  stóráilte in eagar ar an cruach. (Eagar: grúpa de luachanna). Bhí líon na ndeighilteoir i dtaisce freisin.

Bhí an algartam sách éasca mar sin:

Más mó líon na ndeighilteoir ná an uimhir an deighilteoir atá á lorg móide 1

agus

má tá ionad an deighilteora ina dhiadh lúide ionad an  deighilteora níos mó ná 1

tá an píosa ann.

I siombail, do deighilteoir n: 

n < líon

fad = pos[n+1] - pos[n] > 1

Rinne mé dhá bhotún áfach; i gás amháin ba n <= líon a scríobh mé, agus níor chuir mé luach cinnte san eagar roimh ré.

D'éalaigh an bhotúin seo tríd mo chuid promhadh féin, agus tríd an rannóg promhaidh. Ach ansin amuigh sa ghort bhí ag teip ar an gclár le teachtaireacht áirithe. 

Ar ámharaí an tsaoil, nuair a rinne mise promhadh leis an dteachtaireacht céanna, ba léir an fabht. An rud a bhí ag tarlú ná go raibh n cothrom leis an líon; sé sin, ní raibh an deighilteoir ann in aon chor. De bharr an botúin, áfach, bhí an clár ag ríomh faid thar a bheith fada - toisc go raibh luach fós i pos[n+1].

Bhí lúb eile ina dhiaidh a bhí ar lorg eolas áirithe i "fad" ó ionad - de bharr an fad a bheith ann mhór, bhí an cód ag iarraidh cuimhne lasmuigh den réimse ceadaithe ag stop an córas oibriúcháin an clár.

Leasaigh mé an cód, ag ceartú an dá botún a rinne mé, agus sheol an clár go dtí an rannóg promhadh. Mar chuid dá bpromhadh siúd, theastaigh uathu an fabht a dhearbhú sna leagan roimhe sin. Ach níor éirigh leo - ní raibh an clár ag teip! 

Bhí cúis leis sin - de bharr rudaí beaga a bheith éagsúil, ní raibh uimhir mhór ag pos[n+1] = mar sin, ní raibh fad mór á ríomh, agus níor sáraigh an clár an cuimhne ceadaithe!

Bhí an t-ádh ormsa gur éirigh liom an fabht a aimsiú - mar bheadh sé deacair dhéanamh amach cá raibh an botún gan sin. (Ach ní dodhéanta, bhí eolas ann faoin bun locht - cuireann Linux eolas faoi chuimhne an cláir i dtaisce nuair a bhíonn drochfhabht ann, agus is féidir sin a iniúchadh)

Céard is duine ann?

Artikel 1 GG. (1) Die Würde des Menschen ist unantastbar. Sie zu achten und zu schützen ist Verpflichtung aller staatlichen Gewalt.

Ní ceadmhach baint le dínit an duine. Is dualgas gach cumhacht de chuid an Stáit ómós a bheith acu uirthi agus í a chosaint. 

Is mar sin, faoi anáil uafáis an Tríú Reich, a chuirtear tús le Bunreacht Phoblacht Cónaidhmeach na Gearmáine. Is beag duine a easaontódh leis sin.

Ach cad is duine ann? Cathain a bhfuil tús agus deireadh leis? Cad as a nádúr? Cad iad a bhuan-tréithe; cad atá athraitheach? Ansin atá an achrann!

Is beag cabhair dúinn an eolaíocht nuair atá dínit faoi chaibidil. Tá neach nua daonna ann ag coimpeart - foireann géine dá chuid féin. Sin, dar liomsa, tús na beatha daonna. Uaidh sin mo dhiúltú do ghinmhilleadh. Ach tuigim nach féidir leis na heolaíochtaí nádúrtha ceisteanna morálta a fhreagairt, cé gur féidir leo  bunús a thabhairt dóibh.

Maítear go minic gur athraigh an Eaglais CR - nó ar a laghad diagaithe dá chuid - a seasamh ar tús na beatha. Níl sin cruinn. Buan-phrionsabal atá ann, nach ceadmhach beatha saonta a thógáil. An rud a athraigh ná an eolaíocht - an tuiscint ar choimpeart.

Sin gné eile den scéal. Is furasta prionsabal dubh agus bán a leagan amach. Níl an saol dubh agus bán. Faraor, is minic fuilteach é.

Seasaim leis an bprionsabal nach ceadmhach deireadh a chuir d'aon-ghnó le beatha duine - ó coimpeart go bás nádúrtha.

Tuigim go bhfuil pian, strus agus trioblóid ag baint le toirchis agus breith, fiú nuair atá an bhean nó lánúin ag thnúth le leanbh. Tá taithí phearsanta agam ar an fhulaingt a bhaineann le breith anabaí.

Glacaim leis nach mbíonn ginmhilleadh ag bean mura mhothaíonn sí sáinnithe. Ach feictear dom, sna tíortha go bhfuil ginmhilleadh ar fáil, go gcruthaíonn sé brú breise ar mhná fáil réidh leis an "bhfadhb". Agus baineann sé den mbrú ar an bpobal dul i ngleic leis na tosca a fhágann gur míbhuntáiste do bhean leanbh.

Tá rudaí sách bunoscionn san saol san Iarthar faoi láthair - lánúin ag cur coimpeart pháistí ar an méar fhada, agus ansin nuair a mhothaíonn siad "réidh" is minic fadhbanna ann de bharr na blianta is folláine do thoirchis agus coimpeart bheith imithe  (gan trácht ar an stró bhreise a bhaineann le tógáil clainne agus tú níos sine). Fágtar ansin iad le crá agus briseadh croí, agus uaireanta costas mór do míochaine torthúlachta. (Agus cuid na na míochaine sin atá iad féin dochrach don dínit daonna, ag déanamh earra tráchtála as duine)

Ní ceart go mbeadh páiste ina bhac ar oideachas ná dul chun cinn sa ghairm. Go deimhin, sílim go bhfuil gá le hathstruchtúrú ar an saol gairmiúil chun go mbeadh deis ag daoine clann a thosú ag aois feiliúnach ach fós saol fiúntach a bheith acu agus ag a dteaghlach.
 

Aithním go mbíonn ndochtúirí faoi bhrú, agus go ndéanann siad botúin. Is gá don dlí sin a chuir san áireamh - ba mhaith liom córas reachtaíochta a fheiceáil a spreagann lucht leighis chun botún a admháil go luath, ar mhaithe leis an dochar a laghdú agus é a sheachaint amach anseo.

Tá gá a aithint freisin go bhfaigheann mná ginmhilleadh - lasmuigh den dlínse, nó ag baint feidhm as drugaí ó lasmuigh den dlínse. Tá gá cosaint san dlí chun go mbeadh na mná seo in ann teacht ar aon cúram míochaine nó meabhairshláinte gan bheith imníoch faoi iomlán an fhírinne a insint dá dochtúir. (Léirigh iniúchadh abhus go raibh clinicí áirithe atá ar son ginmhilleadh níos forleathana ag moladh dó mhná gan rá le dochtúir go raibh ginmhilleadh acu).

Níl éigniú luaite agam. Seo an toisc is deacra - coir táir foréigneach i gcoinne bean. Is uafásach an rud é go bhfeadfaí toirchis eascairt as gníomh táir mar sin - ach ní ar an ghin an locht, agus ó tá saol nua ann, tá ceart ag an saol sin.

Tuigim go maith go mbeidh daoine ann a easaontódh go fíochmhar liom, agus a chreidfidh gur barbartha an gníomh éileamh ar bhean leanbh a iompar go breith i gcoinne a tola. Tuigim dóibh go pointe - ach sáraíonn an cheart chun beatha gach ceart eile. Agus cuimsíonn an cheart chun beatha an dualgas gach beatha a chosaint san méid is féidir.

Is túisce scéal ná gnó!

Tá tranglam comhdhálacha ar bun faoi láthair in Éirinn de bharr go bhfuil Cathaoirleacht Comhairle Airí an Aontais Eorpaigh i seilbh na tíre seo. (Faoi thionchar na Fraincise, Uachtaránacht a thugtar air). Tá seasamh láidir i bpolasaithe an Aontais ag teangacha neamhfhorleathana nó teangacha mionlaigh¹ agus dá bhrí sin tá an Chomhdháil Voces in Artes á reáchtáil ag Foras na Gaeilge an deireadh seachtaine seo. (Níor éirigh liom teacht ar nasc fhiúntach don comhdháil - ní hiad an Fhoras an dream is fearr ag fónamh ar an Idirlíon is eagal liom).

Bhí an oscailt oifigiúil aréir i Halla na Cathrach - agus mheall an t-aoichainteoir Alan Titley ann mé. B'fhiú an praghas a bhí len íoc - éisteacht le óráid bheirt pholaiteora - a chuid cainte siúd!

De bhrí gur comhdháil idirnáisiúnta a bhí i gceist agus nach raibh ateangaireacht chomhuaineach ar fáil is go dhátheangach a labhair sé. Tig liom a dhearbhú mar sin go bhfuil sé chomh deisbhéalach, grinn, greannmhar glic sa Sacs-Bhéarla agus atá sa Ghaeilge! Ach níorbh ionann a chuid cainte sa dhá theanga - shnámh sé go gasta eatarthu.

Teangacha agus cultúir na hEorpa agus a suíomh san saol a bhí á phlé aige agus é a chuir i gcoinne an tuairim a chloistear go minic faoi gan iad a bheith "úsáideach" cionn is nach dtig pingin a dhéanamh go díreach as an chultúir agus na teangacha céanna; tuairim a chloistear go minic go deimhin ag lucht gaimbín agus atá, shílfeá "ciallmhar", "stuama", fiú "praiticiúil". Tuairim mar sin féin, mar a léirigh sé ina aitheasc nach bhfuil ag dul i bhfeidhm ar an bpobal, mar leoga scéalta agus ealaín is mó a bhíonn i gceist le hoideachas bunscoile! Scéalta eochair foghlama - agus ní scéal go scéal áitiúil i dteanga logánta - scéal a bhfuil gaois agus gustal ár sinsir le fáil ann! 

Mhaígh sé - agus samplaí mar fhianaise aige - gur doimhne agus fairsinge an stór scéalta, amhráin agus cultúir atá ar fáil sna ceantair Gaeltachta ná in aon cheantar dá mhéid sa tír a bhfuil an Ghaeilge imithe as.

Rinne sé scigmhagadh éifeachtacht faoin bhfaisin atá forleathan maíomh go mba cheart teanga "an todhchaí" a chuir in áit na Gaeilge san scolaíocht - ag léiriú gurbh maíodh le fiche bliain anuas ar a sheal gurbh Seapáinis/Gearmáinis/Rúisis/Sínis a bhí de dhíth leis an bó a dhíol. D'imigh sin, is tháinig seo!

Caint spreagúil glic greannmhar mar is dual dó a thug sé, ag cur sméar mullaigh air le rann, agus casadh bainte as:

Do threascair an saol is shéid an ghaoth mar smál,
Alastar, Saesar, is an méid úd a bhíodh ina bpáirt.
Tá an Teamhair ina féar is féach an Traoi mar atá,
Is na Sasanaigh féin go mb'fhéidir go bhfaighidís bás.

Do threascair an saol is shéid an ghaoth mar smál,
Alastar, Saesar, is an méid úd a bhíodh ina bpáirt.
Tá an Teamhair ina féar is féach an Traoi mar atá,
Is ár dteangacha féin cá bhfios nach ndéanfaidís fás

Gurab amhlaidh a bhéas!

---

¹ Is iomaí mórtheanga de chuid stáit amháin san Eoraip - go háirithe i lár na hEorpa - atá ina theanga mionlaigh i Stáit eile. Ach tá teangacha gan Stáit ann freisin.

Na laochra is lú!

Fuair mé cóip den leabhar seo mar duais ó chlár Cormac ag a 5 ar Ghearrliosta Ghradam Leabhar Pháistí Éireann.

Scéal eachraíochta sí atá ann, ag tarraing as an mbéaloideas ach ag baint casadh nua as. Tá na bun nithe ann; beirt laoch óg; an turas timpeall na tíre, cabhair ó neacha cuiditheacha agus baol ó neacha mhíofara. Gluaiseann an reacaireacht ar aghaidh go gasta go buaicphointe pléascach. 

Thaitin an scéal go mór liomsa agus tá m'iníon (6) sásta éisteacht leis cúpla uair, mar sin is léir go bhfuil sise sásta go maith freisin.

Níl locht agam ar an scéal - tá dhá locht agam ar an leabhar áfach!

Úsáidtear cló éagsúla do roinnt do na carachtar. Bhí cló amháin acu uaithne agus beag, rud a chuir stró nach beag orm á leamh.

An locht eile atá agam air ná gur géilleadh arís eile do galar na Gluaise - liosta logainmneacha agus focail le míniú as Béarla. B'fhearr go mór léarscáil a chuir leis - agus más gá focail a mhíniú, is ceart iad a mhíniú as Gaeilge. Tugann an nós seo gluais i mBéarla a chuir ar fáil le fios do leanaí gur teanga tánaisteach í an Ghaeilge. Botún tromchúiseach, dar liom.

Na Laochra is Lú
Laoise Ní Chléirigh
Steve Simpson a mhaisigh.
ISBN: 9781857910988
An Gúm 2012
48 lth.

Branar ó bhranair!

Táim fiosrach le fada faoin gcomhlacht drámaíochta Branar, ach go dtí seo níor éirigh liom freastal ar aon taibhe dá gcuid. Bhí áthas orm mar sin deis a fháil freastal ar a leagan siúd de Chlann Lir  a bhí ar siúl san Ark an Satharn seo chaite.
(Faraor bhí mé múchta le slaghdán ar an lá, ach mar sin féin chuaigh mé ann le'm iníon)
Athinsint spéisiúil a bhí ann - gan ach beirt mar chúram ar Lir seachas ceathrar - agus casadh bainte as eireball an scéil. Deireadh sona curtha leis, an geis réabtha.  Bhí beirt taibheoirí ar an stáitse ag insint an scéil, ag baint feidhm as léiriú le scáthphuipéid agus le gnáth puipéid agus le dearadh simplí stáitse - péire dréimire agus clár eatarthu a bhí scaití ina chaisleáin do Lir, scaití ina raon sléibhte.
Bhí an scéalaíocht draíochtach ar fad, le ceol cumtha ag léiriú an scéil agus ag tacú leis na bhfocal san insint. Bhí na puipéid gleoite - ach shíl mé féin iad a bheith rud beag ró bheag.
Thug an athinsint croí an scéil slán - grá Lir agus éad Aoife - grá na leanaí dá chéile agus dá athair - agus an caoi go sáraíonn grá geis.
Tá blaiseadh den taibhe ar fáil ag an nasc thuas. Mholfainn Branar cinnte, agus beidh súil in airde agam do dheiseanna eile freastal ar a gcuid léirithe.

Hóng

Bhí píosa ag Cormac ag 5 faoi na leabhair atá ainmnithe ar ghearrliosta CBI. Mar chuid den mhír, bhí siad ag dáileadh cóipeanna de na leabhar, agus is mar sin a fuair mise seilbh ar an leabhar bhreá seo le Anna Heussaff - ní bheadh leithscéal agam é a cheannach murach sin mar tá mo mhic ró aosta anois dó (léigh siad Vortex) agus m'iníon ró-óg!

Buachaill atá lárnach san scéal seo, Evan, agus é tugtha, mar a bhíonn déagóirí na linne seo, (nó mar bhí roimh Facebook) do chluichí ríomhaireachta.

Cluiche ról-imirt ina mbíonn daoine páirteach le chéile thar an idirlíon is ea Hóng - focal ilbhríoch Síneach, ach tá dearg mar chiall amháin leis. Bíonn sé fhéin agus a chara Rio (a labhraíonn go macarónach!) gafa leis an cluiche - beatha i gcathair mór san tSín agus gá airgead a thuilleamh - nó a ghoid! - le dul chun cinn a dhéanamh san cluiche. Rud a fhágann go gcaitheann siad a lán, lán ama - fiú nuair ba cheart dóibh bheith sa leaba! - san cluiche.

Ach ansin téann duine san cluiche i dteagmháil le hEvan agus músclaíonn a spéis i mistéir ar lic an dorais aige ...

Eachtra taitneamhach atá ann, cérinnechán maith le castaí agus lúba, agus eascraíonn ceisteanna faoi tomhaltas, dramhaíl, inimirce dleathach agus mídhleathach ... ach is tríd an scéal a músclaítear spéis sna ceisteanna seachas trí "léachtóireacht" - leanann Anna Heussaff an mana "taispeáin, na hinis"  go paiteanta.

Tá an leabhar féin snasta, agus cé go bhfuil foclóirín leis is i ndeireadh an leabhar atá sé, agus níl aon chuir isteach ar an scéal mar a bhíonn ró mhinic i leabhair mar é, le cló trom ná fonótaí. 

Sílim go bhfuil an scéal oiriúnach agus fiúntach do dhéagóirí óga.

---

Hóng 
Anna Heussaff
Praghas: €8.00
Formáid: Bog / pb
Tagairt: 9781909367616

Foghlaí fiúntach Futa Fata!

Bhuaigh mé cóip den leabhar seo, atá ag cur tús le sraith nua de chuid Futa Fata ó Chomhluadar. Bhí orm an scéal taitneamhach a léamh fá thrí do m'iníon, agus táim measartha cinnte go mbeidh muid ag filleadh arís air!

Scéal faoi foghlaí mara óg (baineann!) atá ann a bhfuil uirthi freastal ar scoil. Deir a tuismitheoirí léi gur d'fhonn breis foghlaithe mara a earcú atá sí ann - ach síleann sí féin go bhfuil na páistí san scoil i bhfad ró "deas" chuige sin. Tarlaíonn eachtraí greannmhara spreagúla di ann.  Scéilín greannmhar glic.

Tá an leabhar féin ana dheas léaráidí Joëlle Dreidemy ag teacht go paiteanta le téacs Patricia Forde. De bhrí gur bunsaothar atá ann tá Gaeilge sna léaráidí chomh maith.

B'fhiú é cheannach má ta leanaí san aois ghrúpa sin i gceist; agus beidh súil in airde agam don gcuid eile den sraith.

---

Lísín-Scoil na bPáistí Deasa
Údar Patricia Forde
Maisitheoir Joëlle Dreidemy
Lándaite Clúdach Bog, 15mm x 21mm
Líon na Lth 48pp
RRP €7.95
ISBN-13 978-1-906907-58-7

Imbolc 2013: Caint thar uisce ...

Íomhá: Dan Griffiths

Mar is dual do shaineolaí idirlíon, is thar an idirlíon - tré Skype - a labhair Kevin Scannell leis an gComhdháil. Seachas faoina chuid saothair leis an nGaeilge bhí sé ag caint ar an mbonn matamaitice faoi na modhanna a bhaineann sé feidhm astu chun na baic ar an idirlíon rompu siúd, a bhfuil teanga dúchasach faoi bhrú á labhairt acu, a shárú.  Tá na sleamhnán dá chaint ar fáil anseo:

Cabhraíonn modhanna staitistice leis litreoirí agus a leithéid a fhorbairt do theangacha. Tá cuid de na nithe seo pléite agam bunaithe ar chainteanna eile dá chuid, mar shampla anseo agus anseo. Tá teacht ar a lán den eolas faoin méid atá déanta aige don Ghaeilge go sonrach tríd nascanna.com agus scriobh.ie

Cabhraíonn an ríomhaireacht agus modhanna staitistice le dul chun a dhéanamh do chainteoirí teanga neamhfhorleithne nó scaipthe - agus is mór an gar go bhfuil saorálaithe díograiseacha le saineolas fearacht Kevin ar fáil chun dul i ngleic leis.

Maidir leis an modh oibre, ainneoin gur reoigh an fotha físe ó am go chéile, ní raibh aon deacracht leis an fhuaim agus bhí an caint le clos le soiléir, agus le cabhair ó Bhernice bhí an féidearthacht  ann an babhta ceisteanna agus freagraí freisin. Nuálaíocht fiúntach do Imbolc - ach bíonn sé níos fearr na cainteoirí a bheith ann chun deis cainte thar cupán tae agus cístí blasta a bheith ann! Gan trácht ar an dinnéar tráthnóna sa Mhuileann.  

Imbolc 2013: Daonlathas trí choiste?

Íomhá Dan Griffiths

Bhí Audrey Lynch, atá ag staidéir an Dlí agus an Ghaeilge in Ollscoil na hÉireann Corcaí i measc na cainteoirí. Ise a bhuaigh an gradam mór le rá Bhréagchúirt Uí Dhálaigh Gael Linn 2012 sna Ceithre Chúirt. 

Ba chainteoir líofa í agus spreagtha ag a rogha hábhair, An Coinbhinsiún ar an mBunreacht. Ní mór dom a admháil nach bhfuilim féin chomh spreagtha céanna - rud a phlé muid sa bhabhta ceisteanna i ndiaidh a chuid cainte. Ní hé nach dóigh liom go bhfuil athleasú de dhíth ar an mbunreacht - tá - ach, ainneoin luach na ceisteanna atá á phlé ag an coinbhinsiúin dóibh siúd lena mbaineann siad, tá amhras orm nach bhfuil ann ach beartas ag an Rialtas chun aird a tharraingt ar  cheisteanna seachas na deacrachtaí atá ann le rialú na tíre de bharr marbhfháisc an feidhmeannas ar an reachtas. (Agus anois tá na breithiúna ag clamhsán go bhfuil an fheidhmeannas ag ídiú a neamhspleáchas siúd)
Is fíor go bhfuil seasca saoránach, roghnaithe mar a dhéanann comhlacht taighde margaidh le bheith ionadaíoch páirteach. Ach is an fheidhmeannas a shocraíonn na ceisteanna atá le plé, agus téarmaí tagartha an phlé. Agus is ag Bord an Rialtas a shocrófar ag deireadh an lae an mbeidh reifreann faoi mholtaí an choinbhinsiúin. Mar sin féin, ainneoin mo easaontas caithfidh mé a rá go ndearna Audrey a cuid cainte go maith agus thug léargas soiléir ar a smaointe agus ar an gcoinbhinsiúin féin. Agus, mar a deirim, spreag sí plé spéisiúil sa bhabhtaí ceisteanna a lean a cuid cainte.
Ní thagann soiniciúlacht roimh aois, dar ndóigh! Chuir a cuid cainte go mór le hImbolc agus is maith an rud é an deis a thabhairt do dhaoine atá ag tosú amach i ngairm - ceannairí an todhchaí!

Imbolc 2013: Spreagadh Intinne agus Inchinne

Íomhá Sinéad Corish

Bhí sé tráthúil ag comhdháil faoi atá mar sprioc aige ár n-intinn a spreagadh go raibh an tOllamh Annraoi de Paor ann le caint faoi spreagadh inchinne!

Chuala mé leagan níos teicniúla dá chaint don Roth tamall siar. Tráthúil go leor bhí roinnt glúinte de iardhaltaí Annraoi i láthair - Bernice Doyle, duine den lánúin a eagraíonn an ócáid, agus Ciarán Ó  Bréartúin agus mé féin ina measc. B'e seo an tríú iarracht ag Annraoi caint a thabhairt ag Imbolc - na babhtaí eile tháinig taisme éigin idir é agus dul aneas. Bhí sé de chúram ar Chiaráin - lena raibh mise ag taisteal freisin - a tháinig sé aneas an uair seo, ach bhí faoiseamh orainn ar fad ach a raibh an caint tugtha faoi dheireadh!

Saineolaí ar teoiric rialaithe is ea Annraoi, ach tá spéis le fada aige i conas is féidir le hinnealtóireacht cabhrú le daoine leonta nó atá ag fulaingt le galair. 

Bhí baint aige le fada leis an Ospidéal Náisiúnta Athshlánúcháin agus saotharlann ar leith aige i bpáirt leo. (B'iad na tograí céime aige na curadh mhír - deis obair le saoi, agus cabhrú le daoine. Faraor níorbh dalta sách éifeachtach mise le ceann a bhaint amach!)

Bhain a chuid cainte ag Imbolc leis an leigheas a d'aimsigh an Dochtúir Benabid tríd seirindipíocht do ghalar Parkinson. Bhí leictreoid a chuir isteach in inchinn othair aige - an sprioc a bhí ann ná cuid airithe den inchinn a dhó. Ach bhí comhartha le minicíocht áirithe in úsáid san leictreoid chun cabhrú a lorg a leanacht laistigh den blaosc. Thug sé faoi deara go raibh éifeacht ag an minicíocht ar chreathán an othair. Dá mbeadh an minicíocht díreach ceart,  mhúchfaí na creathán.

Bhain saothar Annraoi le píosa buntaighde a rinne sé ins na 1970í. Tháinig sé ar an dtuiscint gur mhínigh a chuid taighde an éifeacht a a bhí ag an minicíocht ar an córas san inchinn a spreagainn an creathadh de bharr an galar. Cabhraíonn an teoiric seo le dearadh na gléasanna a fheabhsú chun go mbeadh siad níos éifeachtaí agus go mbeidh níos lú fo-iarmhairtí míochaine. 

Sin scoth na hinnealtóireachta, ag feabhsú saol daoine!

Spreagadh i ngach ciall.

Imbolc 2013: An féidir bheith ró bhocht don oideachas?

I measc na cainteoirí spreagúla ag Imbolc bhí Claire Ní Chanainn. Labhair sí faoina taithí ag obair go deonach le scoil de chuid na Bráithre Críostaí i dtuaisceart na hInde i measc. Na pobail treibheacha a tugtar go hiondúil ar na pobail seo nach ionann a nósanna  agus a dteanga agus nósanna agus teanga an móraimh.

Lipéid a bhfuil col ag Claire leis; agus aontaím léi. 

Tá na pobail seo a chónaíonn sna sléibhte beo bocht agus deacracht dá réir acu cloí leis an oideachas go ceann cúrsa. Bíonn orthu iarracht a dhéanamh airgead éigin a shaothrú ag aois an-óg. Dá bharr ní bhíonn teastas ná fianaise acu don méid atá bainte amach acu ar scoil.

D'iarr na bráithre cabhair ar Claire chun teastas de chineál éigin a chuir ar fáil do na daltaí chun go mbeadh rud éigin acu le léiriú d'fhostóirí nó do forais eile oideachas go raibh méid áirithe bainte amach acu.

Bhí gá mar sin cúrsa oiriúnach a dhearadh - cumasc de oiliúint i scileanna praiticiúla agus na gnáth ábhair scoile fearacht mata agus Béarla. Bhunaigh sí an Ireland India Education Foundationchun tacú leis an scoil i Shillong agus chuaigh ar cuardach Foras 3ú leibhéal abhus a bhí sásta obair leo chun scrúdaithe caighdeánacha agus teastas a chuir ar fáil. D'éirigh léi dul i bhfeidhm ar Institiúid Teicneolaíochta Dhún Dealgan agus tá an teastas bainte amach ag cuid de na daltaí thall anois.(Tá cuir síos níos cuimsithí ar a blag anseo)
Ba spreagúil an scéal é; bhí na míthuiscintí spéisiúil agus scaití barrúil freisin. Mar shampla, chabhraigh sí agus roinnt dá cairde trí airgead a bhailiú chun trealamh a chuir ar fáil do na daltaí le proinnteach a bheith acu. I ndiaidh lae bhí na daltaí an bhródúil as an lear mór airgid a ghnóthaigh siad ... tré an trealamh a dhíol!
Ní mór dom admháil go bhfuil ana mheas agam as a misneach agus a samhlaíocht dul san amhantar mar seo agus cabhrú le dream mór daoine. Go raibh raibh rath ar a hiarrachtaí!

Imbolc 2013: Gnó agus Gnaoi

D'iarr Tomás Mac Gearailt an deis cainte díreach tar éis lóin - theastaigh uaidh fáil amach an raibh sé in ann ag an dúshlán muid a choinneáil inár ndúiseacht! Bhí, leoga!

Cé nach í an Ghaeilge ábhar Imboilc, is deacair gan labhairt uirthi nuair atá  sí fite fuaite i mbréidín do shaol agus d'fhéiniúlachta.

Is amhlaidh do Thomás, a rugadh sa Ghaeltacht in Iarthar Duibhneach. Fuair sé taithí luath áfach ar cailleadh teangain nuair a chaith sé tréimhse fada agus é sách óg le gaolta faoin dtír. Nuair a d'fhill sé, ní raibh ar a chumas na seandaoine a thuiscint. Bhí sé diongbháilte áfach nach dtarlódh a leithéid arís dó.

Ach bhí an bád bán i ndán dó, mar a bhí do cuid mór de mhuintir na Gaeltachta; agus chuala sé an drochmheas a bhí ar a lán dá mhacasamhail ar a dteanga dúchais. Bhí a mhalairt de thaithí freisin aige: nuair a  iarradh air rang Gaeilge a mhúineadh i  San Francisco, tháinig nócha duine chuig an rang ainneoin nach raibh slí sna seomra ach do tríocha - agus b'shin gan aon  mór fhógraíocht.

I rith an ama bhí sé ag plé leis an bpost lae - oiliúint teicneolaíochta. Tharla eachtra dó uair a bhí cinniúnach - bhí ball dá fhoireann ag obair in Ontario. Chuir sí glaoch air cionn is nach raibh an córas ag obair - agus bhí sí meáite nárbh acu siúd a bhí an fhadhb. D'fhéach sé amach an fhuinneog agsu chonaic go raibh stoirm tintrí ann - i San José.

Thuig sé ansin nach raibh aon chúis go mbeadh an gnó lonnaithe in áit ar leith ar dhromchla na cruinne, agus bheartaigh filleadh ar Éirinn.  Bhunaigh sé Bárd na nGleann, a bhíonn ag plé le scríbhneoireacht teicniúil. Tá an comhlacht lonnaithe i mBéal Átha'n Ghaorthaidh i nGaeltacht Mhuscraí.
Mar thoradh ar an gcomhlacht a bheith lonnaithe ansin tá forbairt tagtha ar an gcóras aibhléise agus leathanbhanda, rud a chuaigh chun sochair don bpobal i gcoitinne.
Tugann an gnó sin deis do Thomás díriú freisin ar nithe eile, ina measc an seirbhís foghlama Gaeltalk, agus dar ndóigh Litríocht.
A thaithí ag múineadh Gaeilge a spreag an dá fiontar seo - an éileamh thall ar Ghaeilge agus na deacrachtaí teacht ar leabhair.
Tá scéal bunú Litríocht spéisiúil agus cuireann sé cantal orm nuair a chloisim é. Chomh drogallach agus a bhí Bord na Gaeilge agus Áis nuair a chuaigh sé chomh fada leo; iad den tuairim nach d'fhéadfaí na leabhair a dhíol mar gurbh beag fiúntas a bhí leo. B'éigean do Thomás féin dul agus na leabahir a roghnú le cabhair ó ghaolta leis ón stóras i Sráid na bhFíníní! (Agus seo an dream atá ag in ainm is a bheith ag spreagadh daoine le leabhair a cheannach - is eagal liom, ainneoin an rath atá ar Litríocht - gur beag feabhas atá tagtha ar chúrsaí ó shin)

Tá roinnt ríomhleabhair curtha ar fáil aige trí Cló Litríocht - ach an ndóigh is gá don bun ghnó a bheith ag déanamh brabach sásúil chun gur féidir díriú ar thograí eile mar seo. Bhí plé éigin ann ag deireadh a chainte ar na sean leabhair a chuir thart arís le cabhair ó OCR agus rLeabhair. Ba mhaith sin!

éala éarendel

éala éarendel engla beorhtast

ofer middangeard monnum sended

and sodfasta sunnan leoma,

tohrt ofer tunglas þu tida gehvane

of sylfum þe symle inlihtes.

Mór agat éarendel aingeal is gile

seolta ag daoine na cruinne thíos

fíor loinnir na Gréine 

Os cionn na réalta i ngach tráth

Tusa a shoilsíonn tú féin de shíor

Dán a spreag saothar Tolkien, más fíor.

An t-alt seo a spreag mise.

A Fhánaí, ní ann don chosán

Caminante, son tus huellas
el camino, y nada más;
caminante, no hay camino,
se hace camino al andar.
Al andar se hace camino,
y al volver la vista atrás
se ve la senda que nunca
se ha de volver a pisar.
Caminante, no hay camino,
sino estelas en la mar.

A Fhánaí, is iad lorg do chois
an cosán, sin uile
A Fhánaí, ní ann don chosán
an siúl a ghearrann an chonair,
agus ag amharc siar
feictear an bealach
nach siúlfar arís choíche
A Fhánaí, ní ann don chosán,
níl ann ach rian ar mhuir

"Proverbios y cantares XXIX", Campos de Castilla (1912);  Antonio Machado 

Fáilte roimh moltaí chun feabhais ar mo lag-iarracht an dán a thiontú! Agus, leoga, beachtú gramadaí!

Trí rud a bhaineann le nuachtán....

1. Nuacht a chnuasach
2. Nuacht a dháileadh
3. Íoc as!

Le múchadh Gaelscéal tá plé ar bun arís faoi cén dóigh is fearr dul chun cinn a dhéanamh. Tá suirbhé faoin ábhar ar bun ag Foras na Gaeilge  (cé gur deacair an tuairim a nocht Íte Ní Chionnaith a bhréagnú go bhfuil fhios acu cén toradh ar mhaith leo, agus go bhfuil na ceisteanna "cuíchóirithe" mar a deir an Ghaeilge Nua le tacú leis an toradh sin)

Tá a lán cainte ar "sheirbhís nuachta ar líne" chun dul i ngleic leis an dúshláin a bhaineann le dáileadh nuachta as Gaeilge ar phobal scaipthe. Tá méid áirithe ar bun cheana - tá Foinse, Nuacht24 agus Meon Eile ar líne; agus cuireann Gaelport seirbhísí gearrthóga agus nuachta ar fáil atá dírithe ar cheist na Gaeilge. Tá seirbhís nuachta as Gaeilge acu do lucht an Raidió freisin - Cogar. Baineann na dreamanna éagsúla seo feidhm éifeachtach as Twitter freisin lena scéalta a scaipeadh. Níl páirt agam féin san líonra sóisialta ar Facebook ach tuigim go bhfuil teacht ar nuacht as Gaeilge ansin freisin. Agus tá modhanna neamhfhoirmiúla chun scéalta a scaipeadh ar liostaí rphoist, mar shampla ceann an Ionaid Buail Isteach i mBaile Átha Cliath agus an iris Saol. Agus dar ndóigh tá an Tuairisceoir éirithe as luaithreach Gaelscéal, cineál. Spás níos pearsanta is ea iGaeilge ach is dócha go mba cheart é bheith san áireamh, máille suímh na gcomharchumainn agus grúpaí eile, leithéidí "Corca Dhuibhne ag Caint"

Tá Beo ann freisin, dar ndóigh. Agus Bileog an Irish Times cé gur faoin lipéid Treibh a bhíonn sé ar líne. Ainneoin go mbíonn nuacht agus tuairimíocht le fáil ansin, tá sé díbeartha go geiteo an chultúir ag Sean Lady Shráid Chnoc na Lobhar.

Níl easpa foinsí ar líne ann dáiríre, mar sin. 

Ceist eile ná an bhfuil pobail na Gaeilge - agus is pobail seachas pobal atá i gceist - chomh gníomhach sin ar líne? Cinnte tá sciar áirithe againn arbh ar líne is mó atá an Ghaeilge inár saol. Ach tá amhras orm gur fíor sin faoi pobail na Gaeltachtaí seachas faoin dream scaipthe a bhfuil Gaeilge acu agus gar dá gcroí. Ceist do lá eile forbairt a dhéanamh ar na smaointe sin.

Mar is léir, tá na nascanna úd ar bharr mo mhéarchlár agam - mar go mbainim feidhm as cuid acu go tráthrialta. Tomhaltóir nuacht ar líne i nGaeilge mé! Ba léitheoir rialta de chuid Foinse agus Lá mé; de Ghaelscéal ar feadh i bhfad freisin - ach d'éirigh mé as nuair a mheas mé nárbh fiú an tairbhe an trioblóid.

Mar sin féin, admhaím gur beag rud nua a d'fhoghlaim mé ó aon cheann de na foinsí seo riamh. Ní dóigh liom go bhfuil aon dul chun cinn san treo a leag Breandán Delap amach in alt i mBeo i 2006:

Ceann de na dúshláin is mó atá romhainn amach sna meáin Ghaeilge ná cultúr na hiriseoireachta imscrúdaithí a bhunú. Níl sé seo déanta go sásúil againn go fóill. Ar ndóigh is sórt paradacsa é an téarma seo sa mhéid is gur cheart go mbeadh sé de dhualgas ar gach iriseoir a bheith fiosrach.

Má fhaighim rud nua ó na meáin scríofa i nGaeilge is iondúil gur léargas nua seachas fíricí nua a bhíonn i gceist. Nochtann leithéidí Alex Hijmans, Aindrias Ó Cathasaigh, Ian Malcolm agus scata nach iad tuiscintí spéisiúla - nach lú a luach nach n-aontaím leo.

Ní cuimhin liom áfach nuachtán Gaeilge ag briseadh aon mhór scéal riamh - ná ag déanamh aon ghéar iniúchadh ar scéal, ag nochtadh eolas agus fíricí nach raibh ann dóibh roimhe. Pé acu an scéal "cúise" (áit a mbíonn troid chúlgharda ar bun ag na meán Gaeilge ró mhinic) nó scéal a mbeadh spéis ag  an pobal i gcoitinne ann.

Is gá dul i ngleic le 

1. Nuacht a chnuasach

i gceart dar liom má tá aon tréimhseachán i nGaeilge chun ról suntasach buan a bhaint amach.

Beidh orm na smaointe seo a chíoradh arís is léir mar nach bhfuil a bhfuil ar fuineadh i'm intinn ceaptha fós agam. Rabhadh: Sruthlú fánach smaointe ar bun anseo!