Píosaí liom in áiteanna eile:

2014-02-04

Féiniúlacht, Polaitíocht, Teanga

Tharraing caint an Fhir Bhuí George Chittick maidir leis cur chun cinn na Gaeilge a bheith ina chuid de "Clár Oibre Poblachtach" achrann.
Mar fhreagra ar an gcaint, dúirt Seán Mór ar Twitter:

Dar ndóigh tá baint ag cur chun cinn na Gaeilge le cothú féiniúlachta náisiúnach riamh anall.  Murach sin, caolseans go mbeadh Reacht Cill Channaigh ann:

III. Item ordine est et establie que chescun Engleys use la lang Engleis et soit nome par nom Engleys enterlessant oulterment la manere de nomere use par Irroies
Nó maíomh Spenser:
Soe that the speach being Irish, the hart must needes be Irishe; for out of the aboundance of the hart, the tonge speaketh.
Chuir Dubhghlas de hÍde an chás ar son athshealbhú na Gaeilge go paiteanta:
I have often heard people thank God that if the English gave us nothing else they gave us at least their language. In this way they put a bold face upon the matter, and pretend that the Irish language is not worth knowing, and has no literature. But the Irish language is worth knowing, or why would the greatest philologists of Germany, France, and Italy be emulously studying it, and it does possess a literature, or why would a German savant have made the calculation that the books written in Irish between the eleventh and seventeenth centuries, and still extant, would fill a thousand octavo volumes.
Ní hionann sin agus a rá nach féidir le haicmí eile seilbh a ghlacadh ar an nGaeilge dóibh féin. Ach tá tionchar ag teanga ar fhéiniúlacht.  Go deimhin, i gcás Linda Ervine agus Protastúnaigh eile ina ceantar atá ag foghlaim Gaeilge, is tuiscint níos doimhne ar cé dar díobh iad, nochtaí ag an eolas san daonáireamh i 1911 a mhúscail a spéis.

Mar cainteoir athdhúchais a tógadh le Gaeilge i mBaile Átha Cliath, tá an Ghaeilge lárnach dom fhéiniúlacht, agus mo pholaitíocht faoina anáil freisin. Tháinig mo shin-shean athair faoi anáil na hathbheochana agus cónaí air i bhfad ón nGaeltacht, i nDroichead Átha. San daonáireamh céanna tá sé féin agus a mhac Diarmuid luaite le cumas sa Ghaeilge agus Béarla. Trí bliana d'aois a bhí mo sheanathair Diarmuid ag an am, ach rinne sé barr slacht a chuir ar a chuid Gaeilge i gCom Dhineóil agus thóg clann, m'athair ina measc léi.

Tá a stair féin ag gach nuachainteoir Gaeilge, ach níl an scéal baileach mar an gcéanna sa Ghaeltacht. Níor roghnaigh pobal na Gaeltachta an Ghaeilge ar an dóigh céanna, agus tá a caidreamh léi éagsúil. Tá an idirphlé idir teanga, féiniúlacht agus polaitíocht éagsúil. Ach sí an teanga agus an cultúr a iompraíonn í a dhéanann Gaeltacht den nGaeltacht, agus gan an teanga imeoidh an Ghaeltacht agus caillfear cuid mór den gcultúr - ceol, filíocht, béaloideas atá anois beo. Dá fheabhas Dúchas, tá béaloideas nach bhfuil ar bheola daoine marbh.

Is dóigh liom féin gur féidir leas gach pobail agus leas na Gaeilge a dhéanamh más féidir linn tarraingt le chéile faoin méid atá muid aontaithe faoi, agus easaontú go sibhialta faoin méid nach n-aontaíonn muid faoi. Ach cur san áireamh go mbeidh tuairimí éagsúla faoi conas na haidhmeanna a bhaint amach. Ní Gleichschaltung atá de dhíth, ach comhar na gcomharsan.

Beatha teanga a labhairt; buanú teanga a scríobh, agus is mithid gach is féidir a dhéanamh chun sin a chur i gcrích, ach gan éileamh go mbeadh daoine ar aon tuairim faoi cheisteanna pholaitíochta, creidimh ná eile le bheith mar pháirt den Ghluaiseacht.

Is gá foghlaim as scoilteanna an ama atá thart, scoilteadh an Chonartha i 1913, abair:
Bheirim rabhadh daoibh (rabhadh óm chroidhe amach) anocht - má leantar do phoilitidheacht taobh istigh de’n Chonnradh, agus do mhaslughadh de’n tsort so, go dtiomáinfear amach as an gConnradh na daoine is fearr, duine ar dhuine – go bhfágfaidh siad é mar d’fhág an Dochtúir Ó hIcidhe é agus béidh cead ag an bhfuighleach a rádh ann sin (an rud atá uatha b’éidir) gurab iad - san amháin na fíor-patriots , agus nach bhfuil ins an gcuid eile dínn acht daoine gan mhaith agus lucht beag-is-fiú..