Roinnt blianta ó shin thug David Stifter, ollamh le Sean Ghaeilge i Má Nuad, caint ag Imbolc. Ina dhiaidh sin thosaigh mé ag leanúint cuntas Twitter @ChronHib. Agus ag cuir spéis sna dána digiteacha agus na daoine ag plé leis an tsean litríocht. Eangach ag fás diaidh ar ndiaidh. Ceann de na nóid san eangach sin is ea Elizabeth Boyle, nó The Celticist. Scoláire géarchúiseach. Teagmháil fánach eadrainn. Anois is arís d'fheicfinn tagairt dá leabhar Fierce Appetites.
Phrioc tagairt éigin de na tagairtí sin mé le déanaí. Chuir mé fios air ón leabharlann.
Dialann bliana ar leibhéal amháin, bliain Chovid. A thosaigh le bás a hathair. Ní covid a sciob é, ach an lorg a d'fhág ró dhúil san ól ar a colainn. Tá an leabhar faoistiniúil - go pointe áirithe. Ní nochtar gach rún. Shamhlóinn go mbeadh na rudaí a nochtar ar eolas ag éinne a bhfuil beagán aithne acu uirthi san fíor saol.
Tugann fráma na bliana, caibidil in aghaidh na míosa, deis di marana a dhéanamh ar a saol agus a chastachtaí. Na deiseanna a fuair sí, agus a ceiltear go minic ar dhaoine dá cúlra.
Ach is scoláire agus oide í. Saineolaí ar slánú agus damnú mar a thuig manaigh léannta na meánaoiseanna an cheist. Staraí le haigne fiosrach oscailte.
Agus mé ag léamh, scaip mé roinnt abairt as an méid a léigh mé ar bluesky. Leithéid :
Turas is ea oideachas. Tosaíonn muid agus faic ar eolas againn, agus críochnaímid agus fios againn nach eol dúinn faic.
Ní hionann stair agus an t-am atá caite. Cuimsíonn an t-am atá caite gach ar tharla go nuige seo. Stair na scéalta a roghnaímid insint dúinn féin faoin am caite sin.
Interrogare sapiente est docere
Múineadh is ea ceistiú go gaoismhar
(Alcuin)
Chun go mbeadh cuimhní cruinne againn, ní mór dúinn machnamh agus caithfidh sé gur mian linn cuimhneamh.
Plé iontach ar ciníochas, fuath don eile, sotal agus caoinfhulaingt. Téamaí uilíocha in am agus spás. Agus caidrimh chasta an té a bhfuil teaghlach cumaiscthe acu. An té a bhfuil a mianta féin sa treis inti. A aithníonn áfach go bhfuil na mianta sin tar éis pian a mhúscailt. I ndaoine eile, agus inti féin.
Tá neart lón machnaimh sa leabhar, cé gur críoch aineoil codanna móra de domsa, ó chúlra sócúl socair meánaicmeach creidmheach.
Ach mar a dúirt sí féin
... Dá mhéad daoine á éistimid leo sea is mó a fhoghlaimímid uilig.
Agus tá foghlaim, comhthuiscint agus comhbhá de dhíth go géar i saol atá ag dul in indibhidiúlachas. Agus na deighilt idir dhaoine á leathnú d'aon uaim ag mioscais. Agus míbhrí á bhaint as an aimsir caite d'fhonn fuath, eagla agus amhras a chothú.
Agus tá rud déanta aici nach bhféadfadh mórán eile a dhéanamh. Toisc í bheith sáite sa tseanlitríocht idir Ghaeilge agus Laidine, is féidir léi tarraingt as an litríocht céanna chun a taithí ar leith a chuir i gcomparáid agus i gcodarsnacht le taithí aos léinn na meánaoiseanna. Tuiscintí, cuid acu uilíoch agus cuid eile bainteach le Weltanschauung coimhthíoch - níos coimhthíoch arís di siúd ná mar a bheadh do mo leithéid de phápaire.
Ach is iomaí duine ó thús an chine a ndearna eolchaire tar éis bás tuismitheora cnap crú dá chroí...
Agus is iomaí duine a bhí ag streachailt idir dualgas agus miangas.
benar i n-aidchi gaíthe:
ferr limm dul ina dáil
indás i ndáil mná baíthe.
Cloigín binn
A bhaintear oíche gaoithe
Fearr liom dul ina dháil
Ná i ndáil mná baoithe
Ana leabhar. Áthas orm go ndeachaigh mé ina dháil.
Elizabeth Boyle
