Peig

De réir mo chuimhne ní dhearna mé staidéar ar Peig ar scoil, cé nach cuimhin liom go beacht cén leabhar a "rinne" mé don ardteistiméireacht. (Tá na coilm ó Pride and Prejudice fós gan leigheas áfach).

Tá Machnamh Seanmhná agus Labharfad le Cách agam, agus taitneamh bainte agam as bheith ag léamh agus ag éisteacht le scéalaíocht Pheig Sayers. 

Siopadóir gan Ghaeilge thar bhaile isteach sa Daingean a luaigh Peig agus an slat in aon anáil mar leithscéal dá easpa Gaeilge a thug an sonc deireadh dom agus chuaigh mé caol díreach go dtí an Caifé Liteartha chun Peig a cheannach. 

D'fhoilsigh An Sagart eagrán neamh chiorraithe roinnt blianta ó shin, ach ar an drochuair tá sé as cló cheana féin, agus ní raibh le fáil ach an eagrán coillte scoile. Nach bhfuil ró tharraingteach ó thaobh dearadh ach oiread. 

Tá de cháil ar an leabhar gur olagón dhuairc ó thús deireadh atá ann. 

Ní fíor. Gan amhras bhí saol crua ag Peig, agus trioblóid agus uaigneas go leor. 

Mar sin féin is léir féith an ghrinn agus go deimhin na diabhlaíochta tríd síos. Mar a pléigh sí leis an buachaill feirme a bhí á crá, abair. 

Scéalaíocht atá i gceist agus coinbhinsiún na scéalaíochta le cur san áireamh ag an léitheoir. Nathaíocht san áireamh. 

Mar sin féin, ní dócha gur saothar oiriúnach atá ann le cuir faoi bhráid déagóirí cathrach nach mbeadh taithí dá laghad acu ar cruatain saoil tuaithe. 

Bhain mise sult as áfach, agus táim ag súil Machnamh Seanmhná a athléamh go luath. 

Maidhc File

Bhí fhios agam go raibh an File mar ainm ar mhac Pheig Sayers, Micheál Ó Gaoithín. Gurb é a scríobh síos óna reacaireacht a saol agus a scéalta. Bhí mé dall áfach ar filíocht leis a bheith i gcló. Go dtí gur chuala Séamus Barra ar an saol ó dheas ar na mallaibh, ag léamh dán dá chuid as a chnuasach Coinnle Corra. Spreag sé m'fhiosracht agus chuir mé fios ar ón leabharlann.

Bhí sé ceart agam éisteacht níos cúraimí le Séamus Barra! Dúirt sé go raibh a chuid filíochta duairc. Tá. Cumha, coimhthís, caoineadh. Fiú nuair a scaoiltear grá isteach is grá éagmaise atá ann.

Tá máistreacht ar teanga agus mothúcháin aige, agus ní filíocht pobail atá anseo mar a shíl mé - neafaiseach, éadrom ócáidiúil.

Cinnte tá caoineadh ar dhaoine ar leith ann, agus cumha d'áiteanna ar leith mar a thuigfeá i gcás duine a raibh air an baile a thréigeann (ach a raibh radharc fós aige ar an oileán óna bhaile nua).

Ach i ndáiríre is dánta uilíocha atá iontu, fuinte go maith. Téama a fánaí is atá an saol go smior iontu.

Is ina dhiaidh sin a léigh mé a bheatha ar Ainm agus is léir gur duine thar a bheith spéisiúil, léannta a bhí ann. Deirtear san insint sin go mbaineann sé leis na meánaoiseanna ar shlí, go raibh sé tógtha le Decameron Boccaccio.

Memento Mori.

Táim sásta gur léigh mé na dánta, ainneoin an duairceas. Ach ní uaidh a bheidh mé ag lorg sólás!