 |
Grianghraif atá mar chuid de thaispeántas bheag
ag an áit a mbíodh an post teorainn. An slua ar an 9ú Samhain. |
Ar an 9ú Samhain scaip an Taz agallamh le Harald Jäger, an oifigeach a d'oscail an Balla ar an oíche cáiliúil úd. Agallamh ó deich mbliana ó shin. Tráth a raibh scannán bunaithe go scaoilte ar an eachtra á chraoladh. Bornholmer Straße. Is cosúil go raibh athchraoladh déanta air, mar bhí mé in ann amharc air ar Mediathek an ARD.
D'amharc mé air le mo shonuachar, a rugadh agus a tógadh san DDR.
Tragikomödie an cuir síos ar ar an scannán, i. Tragóid leis an ghreann ina orlaí tríd.
Díoraíonn an scannán ar an ngrúpa beag oifigeach a bhí ar dualgas an oíche úd i Bornholmer Straße, go háirithe ar Jäger (Schäfer sa scannán - dá mbeadh a ainm siúd úsáidte ghlacfaí leis go raibh fíorainmneacha ar cách. Rud a bheadh baol achrann dlí leis.)
Diaidh ar ndiaidh, tar éis fógra ciotach Schabowski go mbeadh saorchead taistil, bailíonn slua ag an teorainn. Tá Bornholmer Straße ar imeall Prenzlauer Berg, áit a raibh daoine amhrasach faoin DDR ar aon nós.
De réir mar a bhailigh daoine, grúpaí beaga i dtosach, ansin deicheanna, ansin lán Straßenbahn, bhí brú ag éirí ar na hoifigigh. Agus gan na oifigigh níos airde sásta aon treoir a thabhairt seachas an teorainn a choinneáil.
Faoi dheireadh tugadh treoir daoine "trioblóideacha" a scaoileadh tríd, ach stampa a chur ar an ghrianghraif ina bpasanna, agus gan iad a scaoileadh ar ais - a saoránacht sa DDR a bhaint dóibh, i ngan fhios dóibh.
Ach bhí mórchuid ag iarraidh filleadh, agus uaireanta bhí an stampa ar duine amháin de lánúin, agus an duine eile saor filleadh.
Bhí an grúpa beag garda teorainn idir dhá thine Bhealtaine. Agus gan aon treoir ó lastuas. In eagraíocht agus do dhaoine a bhí riamh cleachtaithe le orduithe lán mionsonraí. Ní raibh d'ordú acu ach an teorainn a chosaint.
Faoi dheireadh, ghlac Jäger an cinneadh an bac teorainn a oscailt. Chuaigh na sluaite go lúcháireach tríd, agus d'fhill tar éis cúpla uair an chloig thiar. Chuaigh roinnt soir ón dtaobh thiar freisin.
Bhí daoine ag rugadh barróga ar na gardaí teorainn, cé gur mhothaigh siadsan go raibh an saol iompaithe bun os cionn orthu.
Dúirt mo nuachar ina dhiaidh sin nach minic a dtugaimid aird ar mhothúcháin a leithéidí, giollaí sa chóras ach a chreid san idéil, agus a chreid dáiríre gur ar son na síochána agus i gcoinne an faisisteachas a bhí siad ag seasamh.
Ach mar a dúirt comhghleacaí leis le Jäger, b'shin sin don DDR.
Bhí sé luaite san alt go raibh leabhar scríofa in éineacht le Jäger ag scríbhneoir, ag cíoradh a stair agus a dhearcadh chomh maith le heachtraí na hoíche agus na laethanta beaga roimhe.
Scéal níos iomláine, níos casta ná mar is féidir léiriú i scannán.
Mar a raibh sé dúthrachtach i dtosach, mar a chuaigh sé chun an teorainn a chosaint, mar a súdh isteach san MfS é, mar a thosaigh sé ag mealladh eolais ó dhaoine ag trasnú na teorainn - eolas a bhí fíor úsáideach don Stasi.
Mar a thosaigh síol an amhrais ag fás ann, ach mar ar thuig sé nach raibh aon bhealach siar - ní ligfí dó an MfS a fhágáil agus filleadh ar an gceird a d’fhoghlaim sé.
Mar ar cuireadh oiliúint air, agus mar ar fhoghlaim sé diaidh ar ndiaidh go raibh an Stáit ag lúbadh agus ag briseadh a ndlí féin.
Agus go raibh ceannasaíocht an Stáit dall ar fhírinne an scéil, an riocht eacnamaíochta a d'fhág go rabhthas ag díol earraí siar agus gan fáil orthu thoir. Go rabhthas fiú ag "díol" príosúnaigh - ag ligeann dóibh dul siar ach airgead a fháil.
Ach fós, agus go dtí i bhfad i ndiaidh an athaontaithe go raibh sé deacair aige gan an namhaid a fheiceáil nuair a bhí duine in éide póilín nó saighdiúir de chuid an BRD.
Scéal spéisiúil. Lón machnaimh.
An leabhar:
Gerhard Haase-Hindenberg
Der Mann, der die Mauer öffnete
An scannán :
Bornholmer Straße
