Agus an Teampall Geal aimsithe agus feicthe againn, thiomáineamar (go leictreach!) ar aghaidh go Ceann Trá, ag fágáil an ghluaisteáin ag Halla Ceann Trá. Síos linn go dtí an Trá mar sin. Tá sé molta do m'athair go mbeadh uisce sáile go maith dá throithe - mar sin shiúl muid costarnach fad na Trá go dtí na Ráithíní. Bhí gainéid flúirseach amach uainn - ar foluain san aeir agus ansin ag titim ina pleist isteach san uisce, cruth sleá orthu. Níor mhaith liom bheith i mo sprioc ag ghob ghainéid!
Buataisí orainn arís, shiúileamar ar Shlí Chorca Dhuibhne, tríd Cathair an Treantaigh (áit óige an fhile Nuala Ní Dhomhnaill) go dtí Cill Mhic an Domhnaigh. Bhí fonn orm Leac na Ré a aimsiú, áit a bhfuil, más fíor Daire Donn, Rí an Domhain, a thit i gCath Fionntrá curtha. Ag ceal úsáide tá meirg tagtha ar mo chumas meabhair ceart a bhaint as léarscáil 1:50000 na Suirbhéireachta Ordanáise - táim millte ag cruinneas agus líon sonraí léarscáil East West Mapping! Bhí an Celtic Prehistoric Museum príobháideach trasna ó Scoil Chaitlín dúnta mar sin ní fhéadfaí fiosrú ansin. Chuaigh muid suas bóthair a shíl mé a bheith ceart, ag amharc deas is clé. Déanta na fírinne, bhí mé ag súil go mbeadh fógra.
Tháinig deireadh leis an mbóthar i gclós tí. Ní raibh le déanamh ach filleadh síos ar an bpríomhbhóthar.
Agus muid ar an slí anuas (díomá ormsa) tháinig fear a bhí amuigh ag ritheacht. Chuir mé ceist air - ach ní raibh tuairim aige cad faoi a raibh mé ag caint. Nuair a luaigh mé áfach gur cloch a bhí á lorg agam, dúirt sé go mba cheart dom labhairt leis an bhfear sa dara teach ar chlé - go raibh leabhar scríofa aige ar ghalláin Chorca Dhuibhne!
D'aimsigh muid an teach. Ní raibh an cuma air go dtiocfadh éinne go dtí an doras, ach agus muid ar tí imeacht tháinig Cyril Harrington, údar an leabhair, go dtí an dturas.
Níor thuig sé cad a bhí uaim i dtosach, shíl sé go raibh mé ag tagairt do "leaca réidh" — atá gar do Chom Dhineoil. Seans nach bhfuil an ainm Leac na Ré in úsáid go háitiúil!
Ach nuair a thaispeáin mé ar an léarscáil dó é dúirt sé "Ah, that's in Tom Garveys Field".
Bhí sé déanta amach agam faoi sin gur casadh ar a chéile muid cheana, ag ciorcal comhrá Scoil Cheoil an Earraigh faoi stiúir Danny Sheehy, beannacht Dé lena anam.
Thosaigh sé ag tabhairt treoracha dúinn, ach ansin bheartaigh sé muid a thionlacan píosa. Tá meirg tagtha ar a chuid Gaeilge d'uireasa cleachtadh san dianghlasáil - ach bhí comhrá gabhlánach macarónach againn agus muid ag dul síos an bóthar.
Ón mbóthar tá Gallán le feiceáil sa chéad gort. Tá an leac a bhí i gceist agam féin sa ghort taobh thiar de sin, agus ar chlé uaidh sin arís tá gallán eile agus iarsmaí Cill Mhic an Domhnaigh - a bhí ina cheallúnach ar feadh i bhfad. Tá cros le feiceáil ar éigin ar an ngallán sin.
Tá Leac na Ré féin íseal - ach tá dearadh suntasach air.
Bhí mé i bhfad níos sásta agus muid ag tabhairt aghaidh arís ar an mbóthar! Shiúlamar fán mbóthar chomh fada le tábhairne Pháidí Uí Shé ag Ard a'bhóthair. Tá an bóthar leathnaithe ó bhí mé an treo cheana, agus tá líne péinte ag scaradh píosa de mar chosán coisithe. Feabhas éigin atá ann, cé nach cosaint atá ann. Bíonn an dúrud tráchta ar an mbóthar toisc gur cuid de shlí Ceann Sléibhe atá ann. Is leor tiománaí buile amháin... Agus go deimhin chonaiceamar iarracht baolach dul thar carr ag Francach corrthónach...
Bhí mé i bhfad níos sásta filleadh ar an dtrá agus siúl ar ais go Halla Ceann Trá.
Aguisín : Chuir mé ceist maidir le Leac na Ré ar Twitter ar Dáithí de Mórdha. Tá Leac na Ré luaite ag Cuppage et al [Suirbhé Seandálaíochta Chorca Dhuibhne, 1986, foilsithe ag Oidhreacht Chorca Dhuibhne] (agus is dócha gur dá bharr sin atá sé ar an léarscáil). Ach tá An Leaca Ré tamall siar an Bóthar, ar chliathán an Dúna le hais Tráigh Chom Dhineoil!
Pictiúir ó Dháithí thíos á léiriú :
Tá Leac na Ré luaite ag an Seabhac freisin [Tríocha Céad Chorca Dhuibhne] san sliocht seo thíos, agus breis eolais maidir leis an áit. Tá an na goirt tugtha chun míntíreachais agus níl na sonraí eile, seachas na clocha, chomh soiléir sin don súil neamhoilte. Ní fhaca mé aon uaimh (ach ní raibh mé á lorg)
Aguisín eile.
Tá siopa Leac a'Ré sa Daingin. Bhí bréagchuimhne agam féin go raibh an crosleac ar an bhfógra - ach ní hea, agus is do na haillte i gCom Dhineoil a thagraíonn an t-ainm.
