Karl May

Karl May in éide an carachtair a chruthaigh sé "Old Shatterhand"
Grianghraf Alois Schiesser 1896

Go gairid tar éis dom Gearmáinis a fhoghlaim, bronnadh cóip de Winnetou I orm - scéal de chuid Karl May faoi Gearmánach a chuaigh go Meiriceá, agus a rinneadh laoch de chuid an Iarthair Fiáin de agus bráthair de chuid ceannaire cáilúil de chuid na hApache de. Ficsean amach is amach atá ann, ficsean sách éadrom - níor leag Karl May cos san Iarthair Fiáin riamh. 

Thaithin an scéal leis an déagóir óg agus nuair a bhí m'athair ar turas chun na Mór Roinne d'iarr mé air an dara imleabhar a fháil dom. Is amhlaidh go raibh sé níos fusa aige cnuasach den saothar iomlan a fháil - tríocha éigin leabhar de chuid saothar May, scata acu lonnaithe san Iarthar Fiáin agus scata eile faoi eachtraí mar dheá a bhí aige san Meán Oirthear Fiáin. Nó, le bheith cruinn san leagan fantasaíochta a chum sé ina shamhlaíocht d'fhonn saol laochúil a chruthú dó féin. D'éirigh go maith leis agus bhain sé saibhreas amach cé go raibh sé beo bocht agus i dtrioblóid leis an dlí agus é níos óige! Agus thug sé cuairt ansin ar na fíor tíortha.

Shlog mé na leabhair i mo dhéaga saonta. Thug mé ar lámh iad do Gearmánach óg eile a bhíodh mar dhalta ag mo Mháthair ina réamhscoil; nuair a bhí mic agam féin, ní raibh teacht ar na leabhair níos mó. Cheannaigh mé an chnuasach aris do mo chlann, ach de réir mó chuimhne faoi spéis acu i nithe eile cé gur léigh siad roinnt acu, ach go raibh an déagóir ag iarraidh le déanaí amharc ar cheann de na scannáin a rinneadh bunaithe ar na leabhair - sraith cáiliúil sa Ghearmáin ar déanadh scannánú air san Iugosláv sna 1960í.

Ar ndóigh claoninsint Eorpach ar cruinne a shamhlaíochta a bhí i gceist le scéalta May, eisean é féin an laoch mór geal, áit lena haid do bundúchasach nó dhó maith a bhí sásta foghlaim uaidh - ach formhór na bundúchasaigh lag nó olc. 

Tá raic faoi láthair sa Ghearmáin de bhrí go bhfuil scannán ann faoi láthair, athinsint shaor ar scéal Winnetou agus Old Shatterhand - ach seachas laochra an scéal a bheith ina ndaoine fásta, is leanaí iad - i ngleic fearacht an Cúigear Cróga, le bithiúnaigh fásta atá ag bagairt ar a saol aus a teaghlaigh. Bhí an foilsitheoir Ravensburg le dhá leabhar a fhoilsiú do dhaoine óga - céad léitheoir, agus leabhar do páistí beagán níos sine. Tharraing sé sin raic, de dheasca an léiriú aontoiseach sa scannán nua seo ar bhundúchasaigh Mheiriceá. Tá an raic, mar a bhíonn go hiondúil, ina scathán ar an deighilt idir deas agus clé, forasach agus caomhach sa Ghearmáin - agus loinnir saonta na hóige ag May agus a shaothar do go leor caomhaigh. Maíonn Cumann Karl May gurb fear dá ré é féín, agus go raibh sé dar ndóigh Eoralárnach agus ciníoch go pointe ina dhearcadh - ach maíonn siad ina n-aighneacht faoin raic nárbh é is measa, agus gur tháinig forbairt ar a thuiscint in imeacht ama - agus go raibh sé riamh ar son cearta na mbundúchasach. 

De réir mo chuimhne féin, níl fhios agam an dtiocfainn leis an léamh dearfach sin. Mo chuimhne ná go raibh beagán bundúchasach "maith" ann agus mórán "olc" - ar ndóigh na cinn olc go minic ina gcomhghuallaithe ag bithiúnaigh geal.

Is fíor go raibh drogall ar Old Shatterhand duine a mharú - ach is minic go ndearna sé cláiríneach as a chéile comhraic trí piléar a chuir trina ghlúin. Is cuimhin liom fiú sna déaga saonta s'agam go raibh amhras orm faoin gcuir chuige sin. Agus fiú má léirigh sé bá leis na hApache, bhí imir láidir den sláiniteoir geal tríd an saothar ar fad, an Eorpach uasal ag treorú an bundúchasach chun a chearta a bhaint amach.

Is deacair dom anois, daichead bliain níos déanaí, déanamh amach cén lorg a d'fhág Karl May ar mo dhearcadh féin. Tá cuimhne agam ar na leabhair mar scíthleitheoireacht éadrom, spreagúil go maith. Ach is cinnte, ó léargas an lae inniu, go bhfuil go leor dá léiríodh ann - mar atá i gceist le saothar ar bith dá ré - smolchaite. Agus thuigfinn do sliocht na mbundúchasach a ghlacann col leis an saothar. 

Mar sin féin tá doicheall agam le damnú leabhair, agus is deacair gan smaoineamh ar fainic Heine:

Ní raibh ansin ach réamhrá, san áit a dóitear leabhair. Dóitear daoine faoi dheireadh. 

Heinrich Heine
Almansor.

Creidim go mba cheart na leabhar seo a chuir ar fáil, ach na lochtanna orthu a phlé, agus saothair níos fearr a lorg.

Dialann Oilithrigh

Íomhá le Domhnall Ó Murchadha

 

Bhí dialann Donncha Uí Chéileachair i measc na saothair a mhol Pádhraic Ó Ciardha ina léacht. Oilithreacht eagraithe chun na Róimhe sa bhliain naofa 1950 atá i gceist leis an dturas a dtugann an leabhar insint bhríomhar air. Dialann, ina bhfuil sruth comhfheasa smaointe ann, eolas faoina bhfaca agus a rinne ar an dturas, agus faoina chomhluadar agus na daoine a casadh air. Ach freisin - tharla gur oilithreacht atá ann - dialann anama freisin agus a streachailt a aigne a dhíriú ar Dhia seachas ar an dtimpeallacht spleodrach ildaite. 

Tá an méid seo mar réamhrá - nó miniúchán mar a thug sé féin air - leis an leabhar:

MÍNIÚCHÁN

BHÍ cead cainte riamh ag an té rinne taisteal.
Éilímse ceart scríofa. B'fhéidir nach ró-éasca a leanfadh léitheoirí mo lorg. Sara dtéid níos sia bheirim comhairle dhóibh. Leabhar cois leapan a mheasaim a dhéanamh de seo. Ní bheidh sé oiriúnach ach don tráth i ndiaidh meán oíche nuair a bhíonn an ghéarchúis ar ceal agus cúrán meala ar na céadfaí. Solas coinnle is fearr don léamh seo. Óir is mór an milleadh na gága agus rian na dtairní a thaispeáint go róléir. Bíodh cuileanna agus leoin ar eiteallaigh timpeall an tsolais agus timpeall an léitheora. Léadh sé go mall réidh giota, na spéaclaí ar rinn a shróine. Léadh sé an giota ina dhiaidh sin fíarthrasna, na spéaclaí á ardú aige ar a éadan. Nuair thiocfaidh sé ar ní ná taitnfidh leis a bheag ná a mhór, déanadh sé gnúsacht bheag, ag rá: A leithéid de ráiméis! nó: Botún, botún! Ansin ag labhairt os ard leis féin abradh sé: Iomad dithnis fé ndear seo, nó: Anró taistil, nó Fíon Francach. Ansin machnaíodh sé ar an gcuma a chuirfeadh sé féin síos é go dtitfidh ina shámhchodladh. Ach má deir an léitheoir Truflais, truflais! nó Corp aineolais! is fearr dó an leabhar a dhúnadh, éirí agus a bhríste chur air mar ná fuil aon néall suain i ndán dó go maidin.
Ná tugadh éinne fén leabhar seo a léamh nuair a bhíonn tart air, le barr fiosrachta geograife, nó ag toraíocht teangeolais.
Ná tabharfadh éinne i láimh pháiste é, ná do chailíní aimsire ná d'éinne den dream sin nach féidir leo bearnaí a dhúnadh, achrainn a réiteach, ná an focal cóir a chur in áit an leath-fhocail. Ar ordshagairt, agus ar mhic léinn meánscoile a ghreamaíonn leabhar le flosc féinsmachta, atá mo sheasamh. 
Orthu sin agus ar an dream beag díograiseoirí nár staon fós i ngnó na Cúise. Chun gur mhirede a n-aidhm chaoin theacht i gcrích sírim rath Dé ar mo shaothar.

Tugann sé sin blaiseadh den stíl eolach greannmhar a chleachtann sé ina chuir síos ar thaisteal ar bháid agus traein trasna na hEorpa - blianta beaga in ndiaidh an dara chogadh Dhomhanda agus a lorg fós le feiceáil. Go dtagann chomh fada leis an Róimh agus na searmanas. Tarlaíonn go mbíonn air cuir faoi i dteach mar nach raibh spás san ostán do bhaill ar fad an ghrúpa - mar sin, tá teagmháil aige le muintir na háite ar bhealach nach mbeadh.

Ní séipéil agus urnaí amháin a tharraing a aird, ach seandálaíocht na Róimhe freisin - agus tá cuntas den scoth ann ar oíche Opera ar éirigh leis agus cúpla cara freastal air. Agus trácht ar chomhráite. Agus tríd síos sruth chomhfheasa a smaointe féin. Mar chreidmheach mé féin, a bhíonn sách minic ag streachailt leis na fadhbanna céanna a chion a thabhairt do Dhia i measc eachtraí an tsaoil, bhí bá agus tuiscint agam do na gnéithe sin. Fite ina insint tá dhá leagan cuanna den rann ársa úd:

Techt do Róim,

mór saítho, bec torbai.

In rí chon-daigi i foss,

manim-bera latt, ní fogbai.

Má théir don Róimh ar thóir do Rí

Ní dóigh go bhfaighir a shamhail,

Muna dtugair romhat é i gcomhad do chroí

Imeoir arís go meabhail.

Má théir don Róimh ar thóir do Rí

Is dóigh go mbír ar meabhail

Mura dtugair romhat é i gcomhad do chroí

Sa Róimh ní bhfaighir a shamhail.

Is cosúil go raibh Iodáilis réasúnta aige - agus tá sleachta i dteangacha nach é fite trid an leabhar, agus Laidin freisin - litríocht agus eachtraíocht. (Roinnt acu gan aistriú - bac ormsa iomlán tuisceana a bhaint amach dá réir).

Bhíos féin sa Róimh fá thrí - mar oilithreach déagóra i 1985 measaim an chéad uair, agus mo thaithí ag teacht móran leis an méid atá cuir síos air sa leabhar seo. (Bhí mé ann le "comhdháil" mic léinn, a bhí scaipthe thart ar ionaid éagsúla. Bhi bialanna éagsúla ag freastal orainn - bhí an mí-ádh ar an dream ar thith ar a crann ithe i Mensa na hOllscoile. B'é an réiteach a socraíodh ná go nglacfadh gach grúpa a seal leis an mbian leamh ansiúd - bhí bia den scoth san hionaid eile. Seal s'againne a bhí ann ar Aoine an Chéasta - bhí an troscadh agus tréanas níos éasca nuair nach raibh ar fáil ach spionáiste beirithe go bás! Agus bonnóga arán ar mhó d'aer ná arán a bhí iontu).

Tá ana chuir síos ag Ó Céileachar ar Baisleac Pheadair - idir cuairt air agus ansin searmanas leis na bPapa Piux XII. Lena linn siúd bhíodh an Pápa á iompair...

Tá cuimhne agam féín ar Aifreann Meán Oíche na Cásca - an Pápa Eoin Pól II ag siúl isteach san Eaglais - bhí sé fós luafar an uair úd - agus an Eaglais i ndorchadas seachas an coinneal Cásca a bhí céim nó dhó roimhe - agus soilseach ón iliomad ceamara! Ansin na soilse láidre ag lasadh go dtobann ach a raibh an altóir bainte amach aige agus an cór ag canadh go caithréimeach ag fógáirt an Aiséirí.

Is leabhar den scoth atá anseo, agus faigheann an leithéoir blaiseadh den áit agus den am, agus do na daoine - tá tabhairt faoi ndeara san insint. Scaipthe tríd an leabhar tá liníochtaí gleoite le Domhnall Ó Murchadha.

Ón leabharlann a fuair mé féin é, ach tá cóipeanna fós ag Cló Iar-Chonnacht, oidhrí Sairséal agus Dill - foilsíodh an leabhar i dtosach i 1953, ach is athchló ó na 1970í faoi chlúdach crua a fuair mé féin ón leabharlann agus atá le fáil ó CIC.

Dialann Oilithrigh

Donncha Ó Céilleachair

Sairséal agus Dill

Aistriúchán arís

Níl sé de nós agam saothair neamhfhicsean a léamh lasmuigh de chúrsaí gairme (agus fiú ansin) nó cúrsaí creidimh. Ach tá spéis agam i gcúrsaí léitheoir na Gaeilge. Ní cuimhin liom go baileach anois cad a spreag mé chun fios a chur ón leabharlann ar an saothar seo - ach tá spéis agam i gceist an aistriúcháin freisin, mar a phléigh mé anseo cheana. 

Léargas chuimsitheach ar aistriúcháin go Gaeilge don aos óg ó thús na hathbheochana go tráth foilsithe an leabhar thart ar deich mbliana ó shin. Cíoradh ar na ceisteanna uilig a bhaineann leis, na fórsaí agus na léitheoirí le hais daoine óga - oidí, tuismitheoirí, foilsitheoirí a théann i bhfeidhm ar roghnú agus aistriú saothair. Ról an oideachais agus na hidé-eolaíochta teanga. Ceisteanna faoi an cultúr eile a logánú nó a fhágáil coimhthíoch. Neart roghanna éagsúla. 

De bharr go raibh téamaí á phlé i gcaibidil ar leith, bhraith mé go raibh roinnt athrá maidir le saothair agus aistritheoirí agus coincheapa. 

Ceist a thagann chun cinn go minic ann ná ceist na margaíochta - idir thaighde ar an margadh atá ann dáiríre, agus an iarracht léitheoirí a aimsiú do na leabhair atá foilsithe.

Ceist a bhaineann le hearnáil na leabhair Ghaeilge trí chéile.

Chuir mé spéis ar leith san trí caibidil ina raibh léargas Bhreandáin Uí Dhoibhlin, Máire Nic Mhaoláin agus Fidelma Ní Ghallchobhair ar an aistriúchán don óige. Stair an Ghúm ón dtaobh istigh maidir leis an gceist tugtha le chéile in aiste Uí Ghallchobhair. Ar ndóigh ar feadh i bhfad ba an Gúm a bhí leo féin ag foilsiú - agus lancaisí orthu mar rannóg de chuid na ranna oideachais ó thaobh cúrsaí tráchtála i measc rudaí eile. 

Tá neart eolais sa leabhar, agus shamhlóinn go mb'fhiú dóibh siúd atá ag foilsiú agus díol é a léamh. 

Tíortha na hÓige: Litríocht Ghaeilge na nÓg agus Ceisteanna an Aistriúcháin

Órla Ní Chuilleanáin

ISBN: 9780992731304

Líon leathanach: 416

Bliain foilsithe: 2014

An tIolrach Mór

Robert Blyth, after John Hamilton Mortimer
Boat in a Storm at Sea, 1803

Uair éigin i bhfad siar luaigh Máirtín Seoighe ar Twitter an leabhar seo, scríofa ag Pádhraic Ó Domhnalláin. Tá an méid seo luaite in ainm.ie leis "Nuair a nocht Éamonn de Valera dealbh Phádraic Uí Chonaire i nGaillimh ar 9 Meitheamh 1935 is ar Phádhraic Ó Domhnalláin a thit sé labhairt ar shaothar an údair mhairbh. Bhíothas ag aithint gurbh é an scríbhneoir Connachtach ba mhó cáil ag an am é. Fós féin moltar a iarrachtaí ar stíl phróis a fhorbairt."

San díolaim ilchineálach seo tá cruthúnas na hiarrachtaí sin. Is cosúil go raibh na dréachtaí éagsúla i gcló i nuachtáin agus irisí, agus gur chnuasaigh Ó Domhnalláin ar ball iad. Tá meascán de cineálacha scéalta sa leabhar. Giotaí cainte, mar shampla monalóg fear díolta gréithe ar aonach, nó comharsa clamhsánach. Píosaí machnamh faoi lucht siúil na linne sin, nó a leithéid. Scéalta ón stair - Rí deireanach Lochlannach Bhaile Átha Cliath a thit leis na Normannaigh, abair. Trodanna aonaigh. 

Agus ansin dornán scéalta téagartha nach mbeadh sé cruinn aistriúcháin orthu. Is amhlaidh go bhfuil logánú go pointe ar scéalta eachtrúla. Tá an scéal An tIolrach Mór féin bunaithe ar scéal ó Meiriceá - The voyage of the America le Elizabeth Phelps. Ach tá an aicsean - nó ar a laghad áit dúchais na mairnéalach - bogtha go hiarthar na hÉireann agus an scéal corraitheach faoin árthach dá scuabadh gan stiúir ar an mbóchna agus an lánúin óg tragóideach déanta dúchasach. Ní ghabhann sé chomh fada céanna le cuid de na scéalta eile - ceann faoi aistarraingt Napoleon as Moscó, nó scéal fhada le Hoffmann faoi cearrbhachas abair, ach bíonn nasc Éireannach - Gaillimheach - i gcónaí ann. 

Mar a luaigh Máirtín ó thús, tá an chaint spleodrach bríomhar saibhir soléite taitneamhach ann. Tá mé sásta gur chuir mé fios air ón leabharlann, cé gur thóg sé faid gach nfaid teacht chomh fada liom! 

Lá gréine na blaisféime

 

Níl an foclóir critice ná físe agam chun a cheart a thabhairt do mharana seo Paula Kehoe agus Feargal Ward ar Aifreann na Marbh le Eoghan Ó Tuairisc.

Tá sé ráite in alt léi ag Paula go chreideann sí gur spreag scannán filíocht Uí Thuairisc. Is freagra an saothar seo ar an ndán agus an spreagadh sin. 

Bhí sé le feiceáil (faoi dheireadh!) ar TG4 aréir. Guth Ailbhe Ní Ghearbhuigh ár treorú tríd an marana; scannanú ar Marcus Mac Conghail in Áth Cliath agus Kazuyoshi Meiki i Hiroshima; radarcanna eile le buachaill óg (Tristan Warner?) agus uaireanta a mháthair (? Ríona Ní Fhrighil): ceol aduain le Seán MacErlaine agus Paul Jebanasam. Ní labhrann na h-aisteoirí; seachas guth Ailbhe cloistear blúiríní as an dán agus fuaimeanna eile. 

Radharcanna i mBaile Átha Cliath agus Hiroshima ag freagairt dá chéile - ag gearradh ó radharc go macalla san ionad eile. Radharcanna sráide san dá chathair chomh maith le radharcanna stáitsithe. Aghaidheanna. Dreachanna. Coimhthiú tríd mallghluaiseacht, uilinn ar leith ceamara - bun os cionn fiú. 

Agus ansin na radharcanna seo gearrtha le foinsí scannáin eile mar chuid de marana na scríbhneoirí - scannán 16 mm a rinneadh i Hiroshima roimh 1935 . Freagra ealaíonta Francach ar an ár - Hiroshima, mon amour. - scannán a rinne a údar nuair nach raibh ar a chumas clár faisnéise a dhéanamh. Scannán coiscthe John Huston Let there be light  maidir le fulaingt intinne saighdiúirí Meiriceá. Macallaí de sin ar an dtaobh eile san scannán 他人の顔, (aghaidh duine eile). Blúiríní fáisnéise ag léiriú na hiarmhairtí uafásacha do na daoine. Radharcanna ón gcéad scannán a rinne Seapánaigh tar éis cinsireacht Mheiriceá - 原爆の子 (leanaí an bhuama admhaigh - Children of Hiroshima as Béarla). [Measaim go bhfuil teideal scannáin eile sleamhnaithe uaim. Is ait liom gur baineadh feidhm as teideal Béarla, as Béarla, na scannáin san scriopt. B'fhearr liom dá mbeadh Gaeilge curtha ar an Seapáinis. ].

Tá an collage físe seo, fite le chéile leis na focail a reiceann Ailbhe, iontach éifeachtach chun an corraíl a eascraíonn as an mbuamáil agus a spreag agus a lean é a chruthú san breathnóir. Ach an bhfuil na ceachtanna foghlamtha againn? 

Trom, ach a áilleacht féin ag baint leis an scannán seo. 

Cathair na Mílte Grian

Seilg i measc na nAlp

1913 Saint-Moritz Bobsleigh derby le Albert Ewald

Seilg san Eilbhéis! Seadh, — “Seilg,” an t-ainm is fearr liom. Agus nach mór a chuireas an focal sin i gcuimhne dhom! 

Tar éis léacht Phádhraic Uí Ciardha ar litríocht taistil chuir mé fios ar sciar de na saothair a luaigh sé tríd an gcóras iasachtaí idirleabharlainne.  De bhrí go ndearna na leabharlanna atheagar ar a gcórais, agus de bhrí gur minic leabhair as Gaeilge go domhain sa stóras, bhí orm iad a lorg cúpla uair agus moill mór orthu, ach tá roinnt faighte anois agam. Ar ndóigh, dá mbeinn ag smaoineamh i gceart bheadh Seilg i measc na nAlp ar fáil ó Chorpas ARÉ! Ní eagrán 1913 a fuair mé, ach eagrán a rinne Clódóirí Lurgan i 1980. Eagrán sa chló rómhánach, ar ndóigh - agus pictiúr leis ach iad comhaimseartha leis an eagrán sin seachas stairúil. Is fusa anois teacht ar ábhar a bhaineann le ré a scríofa agus turasóireacht Geimhridh san Eilbhéis ina thús - agus tacaíocht aige gan amhras ón líon mór daoine a bhí ag tarraingt ar na sléibhte ar mhaithe le faoiseamh ón eitinn. Mar a bhí Míchéal Breathnach féin.

Ní marú ainmhithe is ábhar don bpaimfléid ainneoin a theideal. Measaim go raibh brí eile ag Breathnach le seilg anseo - turas i gcomhluadar amuigh faoin aer. Tá sin le tuiscint óna thuras ar bhóithre na smaointe go "Cathair na gCeo (Londain!)" agus é ag smaoineamh ar a chairde sa Chonradh i Londain.

Turas aon lae atá i gceist leis an insint, ón sanatóir i Leisín go láthair eile sna hAlp - Les Diablerets - thart ar dhá mhíle déag tríd coillte agus sléibhte, agus radharc acu ar oighearshruth. Fán bealach tagann an grúpa ilnáisiúnta, atá ag taisteal ar traîneau (carr sleamhnáin á tharraing ag capaill) suas na cnoic agus ar luge (carr beag sleamhnáin) síos le fána, ar rásanna bobsleigh. Cuir síos an Bhreatnaigh ar an rás céanna croí an insint; tugann sé blas iontach ar an eachtraíocht. Tugann sé insint ana mhaith freisin ar an dtaobh tíre, ar an bpobal idirnáisiúnta a bhí cruinnithe, agus ar an siamsaíocht eile a tharraing siad acu féin - sleamhnú ar locha reoite, abair. 

Tá an stíl áit éigin idir stíl an scéalaí agus an stíl a bheadh ag cainteoir deisbhéalach i measc a chairde. Bíonn an ruthag ann nuair is gá - agus is maith a fheileann a leithéid don cuir síos ar spóirt geimhridh sna laethanta luatha laochúla úd. Súil aige freisin don dúshlán roimh ar bpobal a mhair sna críocha sin, agus a raibh baol maidhmeanna sléibhe mar buanchuid dá saolta.

B'fhiú eagrán níos snasta den paimfléid seo a cuir amach - agus más féidir cuir leis as an méid a scríobh sé - go lear altanna más fíor, b'fhearrde fós é.

Tá oiread saibhreas atá ceilte ar leitheoirí na linne seo - ach n'fheadar conas é chuir ina lámha. Tuigim go mbeidh díolam litríocht taisteal ag eascairt as an dtogra a bhí ar bun ag Pádhraic agus daoine eile in Ollscoil Mhá Nuad. 

Tóraíocht na Dea-Bheatha

Ní bhainim pléisiúr as aon ní, dá mhéad tairbhe a bheadh ann, más ar mhaithe liom féin a d'fhoghlaim mé é. Dá mbronnfaí eagna orm ar an choinníoll go gcoinneoinn agam féin í agus gan í a fhoilsiú do dhaoine eile, is amhlaidh a dhiúltóinn í.

Seinice, Litreacha: 6.4

Is méanar dúinn go bhfuil a chuid féin déanta ag Antain Mac Lochlainn de mhana Seinice! Ón uair go bhfaca mé é ag foilsiú blúiríní gaoise ó na sean údair ar Twitter, bhí mé fiosrach agus nuair a chuala mé leabhar a bheith ar na bacáin aige, shantaíos é.

Bhí mé ag súil le saothar fearacht Focail le gaois. Ach is saothar i bhfad níos luachmhara agus cuimsithí atá anseo - suirbhé ar an bhfealsúnacht, go háirithe an Stua, ag tarraingt ní hamháin as na bun údair, agus sleachta dá gcuid curtha i nglan Ghaeilge soléite, ach ag tarraingt freisin as tuiscintí smaointeoirí ó shin agus smaointeoirí atá i réim anois.

Agus, thar rud ar bith eile, smaointeoireacht agus marana Antain féin, faoin méid a bhaineann sé féin as dá shaol féin. Agus an méid nach bhfuil glacadh aige leis, agus cén fáth. Agus an méid gur gá tuiscint, comhthéacs linne a scríofa, carachtar na fealsamh, agus eachtraí saoil. 

Lán leabhar de ghaois agus marana, agus sleachta úsáideacha ann ó údair sean agus nua. (Beagán díomá orm nár chuir sé Gaeilge ar roinnt de na sleachta a scríobhadh ar dtús i mBéarla. Is trua sin, measaim, mar go ndéanfaí aclú ar an nGaeilge ach é sin a dhéanamh, agus bheadh an léitheoir tumtha sa Ghaeilge. Ach is mionrud sin dáiríre.) 

Is pápaire mé féin, gan amhras, ach mar a d'aithin Antain féin, tá an Chaitliceachas tar éis codanna den fealsúnacht agus a cleachtais a chuir ag fónamh don beatha Críostaí. Ní cúis iontais sin, tá ar aon Weltanschauung dul i ngleic leis an nádúr daonna agus na ceisteanna céanna a chíoradh - agus tá cuid mhaith de na freagraí i gcoitinne ag na machnóirí.

Is fiú go mór an leabhar seo a léamh - sin ráite ag duine ar fearr go mór leis ficsean a léamh, i dteanga ar bith, agus gur beag saothar mar seo atá léite aige i nGaeilge (nó teanga ar bith eile!)

Tóraíocht na Dea-Bheatha

Antain Mac Lochlainn 

232 lch; clúdach bog; 

 978-1-913814-16-8