Píosaí liom in áiteanna eile:

2024-01-31

Cuimhní Poircealláin agus Scéalta Eile

Sheol Cló Iar-Chonnacht cóip léirmheasa den gcnuasach seo chugam. Táim fíor bhuíoch go ndearna. Is fada ó chuaigh cnuasach gearrscéalta i bhfeidhm chomh mór orm. Naoi scéal lán teannas. Comhaimseartha, nó ón dtodhchaí gar dúinn. Reacaireacht céad phearsa don gcuid is mó. Duine nó neach i ngleic le cruacheist. Tragóid go minic. Faoiseamh uaireanta. Ní mholfainn é ar fad a léamh d'aon iarracht. Tá sé soléite soiléir - ach beidh do mhothúcháin ina gcíor thuathail. 

Is scéinséirí dlúithe sochreidte na scéalta, mar sin níl rún dá laghad agam ábhar na scéalta a phlé seachas i dtéarmaí ginearálta. Tá grá agus gruaim ann, agus grá gruama. Tá éagóir agus cuir ina choinne. Níl na scéalta gan splanc dóchais. 

Ábhar machnaimh go leor. Conas a rachfá féin i ngleic leis na guaiseacha? Smacht iomlán ar an taispeáin, ná hinis ainneoin gur istigh i smaointe na carachtair atáimid. 

Tá réamhrá moltach le Mícheál Ó Ruairc leis na scéalta. 

Ní dóigh liom gur tháinig mé ar saothair le Majella Ní Dhomhnaill cheana, cé go sílim go bhfuil leaganacha de roinnt de na scéalta léite agam i gComhar nó i bhFeasta. 

Bail ón mbé ar a gcuid oibre! 


Majella Ní Dhomhnaill 
Cló Iar-Chonnacht 

F90/92


Tá dhá chineál líne U-Bahn i mBeirlín. Kleinprofil, ná cinn níos sine. Grossprofil na cinn nua. Ní leithne ná ráillí a bhí i gceist, ach leithne na tolláin. Ba líne Grossprofil an U7.
Córas tríú ráille a bhí i gceist. Sé sin, seachas sreang lasnairde mar atá ag an DART, tá tríú ráille in aice na ráillí ar a mbíonn na rothanna. Bíonn "bróg" ag gach cúinne de na haonaid sa traen agus brúnn sé sin i gcoinne an tríú ráille chun nasc a dhéanamh. Difríocht eile idir an dá chóras ná gur ón mbarr a bhrúnn an bróg ar kleinprofil agus ón mbun ar grossprofil. Agus an voltais dearfach i gcás kleinprofil, diúltach i gcás grossprofil. 750 V san dá chás. Thart ar míle ampère a tharraingíonn aonad amháin ag an buaic, agus trí nó ceithre aonad i ngach traein. Dhá charráiste i ngach aonad.

Sraith D agus F a bhí i gceist ar an Grossprofil. 
Innill DC a bhí i gceist i dtosach. Agus an voltais a laghdú nó a mhéadú tríd lascanna a oscailt nó a dhúnadh chun níos mó nó níos lú de friotacht a bheith idir an fhoinse cumhachta agus an inneall, de réir mar a theastaigh. Schaltwerk. Ar ndóigh, is inneall AC an inneall DC dáiríre, ach gur istigh san inneall a déantar an sruth a mhalartú. Scuabanna carbóin ag tabhairt an sruth go dtí an cuid den inneall a rothlaíonn. Go leor píosa ansin a ídítear le húsáid, idir lascanna, friotóirí agus scuabanna. Cothabháil riachtanach. Deannach agus salachar san úsáid. Agus de bharr an athrú tobann a dhéanann oscailt nó dúnadh lasc, sracadh sa ghluaiseacht a chraitheann na paisinéirí! Agus, sa chóras sin, gan aon dóigh an inneall a úsáid mar ghineadóir chun é a mhoilliú. Coscán aeroibrithe. Forc miotail i ngreim ar diosca miotail thart ar an acastóir. Gleo, boladh agus deannach, arís. Agus teas - fadhb san samhradh i mBeirlín. 

Feabhas áirithe an chóras chopper. Níos lú sracadh. Giniúint le linn moilliú.

Ach buntáistí sa bhreis le hinneall AC. Níos lú codanna a ídítear. Ach an rialú níos casta.

Bhíomar ag obair ar an sraith F90/92. Níorbh an chéad sraith AC a bhí ann, ach is ríomhaire analógach a bhí ag stiúradh an sraith roimhe. Cuir chuige iomlán éagsúil de dhíth don digitiú.

Mótar ionduchtaithe iora-cháis trí phas a bhí i gceist. Sin lán béil! Ní bhíonn aon sruth leictreach san rótar - an chuid a ghluaiseann.
Is amhlaidh go ndéanann an sruth sna corna san státar - an chuid nach ngluaiseann - réimse maighnéadach a ionduchtú sna barraí miotail san rótar. Cruthaíonn sé sin casmhóimint san rótar agus casann sé. Is féidir méid an chasmhóimint a rialú. Nuair atá an sruth sa statár ag minicíocht níos airde ná minicíocht casadh an rótar, bíonn luasghéarú ann. Agus a mhalairt nuair atá minicíocht an srutha níos ísle. Ach tá teorainn cúng leis an difear eatarthu atá féideartha chun go mbeadh an córas seasmhach. 

Tá na cothromóidí dearmadta le fada agam, ní raibh greim ceart agam orthu ar aon nós. 

Sa chóras F90/92 déantar rialú ar an sruth, ag baint feidhm as chopper mar a phléigh mé sa mhír faoi na tramanna. Ach seachas dul díreach go dtí an mótar, bhí tuilleadh tíreastóir de dhíth. Leathsheoltóir is ea tíreastóir. Cuirtear bíog srutha íseal isteach chun é a lasadh, agus ansin is féidir le sruth ard dul tríd. Bíonn an dóigh chun é a mhúchadh níos casta agus tá na sonraí dearmadta agam. Sruth íseal, níos lú ná ampère an sruth stiúrtha. Ach bheadh suas le míle ampère á iompar aige agus é lasta. 

Sé chinn de tíreastóir san Drehstromwechselrichter - (cás-sruth-athraigh-rialóir = inbhéartóir). Péire do gach phas. An sruth ag dul isteach i phas amháin, an tíreastóir uachtar lasta do sin, amach phas eile tríd an tíreastóir íochtar. Minicíocht á stiúradh tríd na bíog cearta a ghiniúint. 

Is minic go mbíonn fadhbanna teicniúla agus polaitíochta le p beag fite fuaite trína chéile. Tá airgead mór i gceist le conarthaí iompair phoiblí. Bhí sé de nós codanna de na conarthaí a roinnt idir na comhlachtaí móra - AEG agus Siemens go háirithe i gcás an trealamh leictreach. Bheadh comhlacht eile freagrach as na coscán aeroibrithe (a bhí de dhíth ar eagla go dteipfeadh ar an gcóras leictreach, agus i gcás éigeandála ar aon nós, agus chun an traein a choinneáil stoptha). 

Ar ndóigh, iomaitheoirí na comhlachtaí. Teannas eatarthu. Margaí neamhfhoirmeálta. Gheobhaidh sibhse an giota seo den gconradh seo, agus gheobhaidh muide an giota siúd den gconradh eile sin. AEG i gceannas ar grossprofil, Siemens mar soláthróir. An bealach eile thart ar kleinprofil. 
Federführer a thugann an Ghearmáinis ar an gceannas sin - eadhon an té a stiúrann an cleite (peann). Nath seanbhlastúil gur minic a chaill an Federführer neart cleití. Ar a bhí an fhreagracht as fadhbanna, fiú más an soláthróir ba chúis leo. Go hiondúil ar ndóigh ní raibh an fhreagracht soiléir toisc gur as idir oibriú idir na córais a d'eascair sé, gach cuid profa as féin faoi cúinsí saotharlainne. Ach le chéile.... 

Bhí fadhbanna tromchúiseacha ann. Anois is arís, lasadh tíreastóir nár cheart a bheith lasta. Theipfeadh ansin air, dóite ag an sruth tríd. Lánseoltóir seachas leathsheoltóir. Agus aonad traenach eile as seirbhís...

Ba an ríomhaire a bhí nua. Na bogearraí. Cinnte, ar sin a bhí an locht. Ba le AEG an ríomhaire. Aighnis! Agus an custaiméir míshásta.

Bhí deacrachtaí eile le réiteach freisin, coimisiúiniú le déanamh ar feidhmeanna éagsúla an ríomhaire, é a chuir in oiriúint don fíorshaol seachas cúinsí saotharlainne. Ní 750 V seasmhach a bhí sa foinse cumhachta, ach é dul suas agus síos agus glórach de réir mar a bheadh traenacha ag luasghéarú nó ag moilliú. (Bhí an t-amchlár oiriúnaithe chun go mbeadh, in aon limistéar cumhachta traein amháin ag luasghéarú agus ag ídiú cumhachta fad is a bhí traein eile ag moilliú agus ag soláthar cumhachta. Ach Ealaíon seachas eolaíocht ab ea sin!)

Bhí brú mar sin an fhadhb a aimsiú agus a réiteach, agus obair ar na gnéithe eile ar fad freisin. 

Chaith cuid mhór de hinnealtóirí na rannóige go leor ama ar shuíomh an BVG i mBritz Süd. Bhí rian tástála thart ar km ansin, agus is ann a tugadh na haonaid a bhí tar éis teip. 

Faoi dheireadh déanadh sraith mór tomhaiseanna ar an trealamh cumhachta. Glanadh an ríomhaire. Is amhlaidh go raibh cáblaí ard cumhachta ró ghar do na cáblaí stiúrtha. Nuair a bhí éirí nó titim tobann sa chábla ard cumhachta, d'fhéadfadh sé bíog bréige a spreagadh trí ionduchtú. 

Ba faoiseamh áirithe don rannóg s'agamsa sin - ní muide a bhí fhaillíoch. Ach bhí neart fós le déanamh agus chaith an mac seo neart ama i mBritz Süd nuair a bhí innealtóirí níos sinsearach de dhíth níos práinní in áiteanna eile.

Ar lean.... 

Ag ceol 's ag ól is ar shiúl i ndiaidh mná


Bhí sé sách nádúrtha is dócha go mbeadh an t-ochtar againn ag crochadh thart le chéile ag an tús. Saol nua, muid ar chomhaois agus comhghleacaithe cúpla bliain níos sine ar a laghad, agus iad socruithe síos. 

Tábhairní ag tarraingt ar n-aird. Cuimhin liom, luath go maith, gur chuireamar ceist ar thábhairneoir cathain a mbeadh sé ag iamh. Oíche Chinn bhliana, b'fhéidir, a dúirt sé. Ar feadh cúpla uair an chloig.

Chuamar ar thuras amháin le chéile - go Prág. Nílim baileach cinnte anois arbh roimh an chéad Nollaig thall a bhí sin nó gairid ina dhiaidh. Geimhreadh a bhí ann cinnte. Bhí cailín duine de na leaids tagtha anall, measaim. Bhí tiomáint ag beirt acu agus fuaireamar mionbhus ar cíos d'fhonn taisteal go Prág ar feadh deireadh seachtaine. Ar an ndrabhlás. Níl ach cúpla cuimhne agam. Gur buaileadh bob ar nach mór gach duine againn, ag malartú airgead ar na sráideanna. Rud a dhiúltaigh mise a dhéanamh toisc gur bualadh bob mar é orm féin cúpla bliain roimhe in Oirthear Bheirlín. Fágadh le moll nótaí mé nach raibh mé in ann fáil réidh leo - toisc gur chreid mé an bhreág go mbeinnse mar eachtrannach in ann a t-airgead a malartú ar ais. Bhí mé airdeallach dá réir. Mhalartaigh mé airgead go neamhoifigiúil ceart go leor. Ach san óstán, faoi solas geal agus deis agam na nótaí a chuntas. 
Fuair duine againn beart nótaí nach raibh Seiceach ach an ceann uachtar is an ceann íochtar - airgead na hIúgslaive eatarthu!

Is cuimhin liom gur fhreastail muid ar dioscó a bhí sa bhonn a bhí faoi dhealbh Stailín (a bhí leagtha). Nach raibh ach pingeacha ar an leann bhuí ar ólamar barraíocht de. Nach raibh ar fáil san óstán nuair a laindeáil muid déanach ar an Aoine ach Becherovka. Ní bhfuair mé aon bhlas air agus níor ól mé ó shin é.

Cuimhin liom duine againn a bheith uafásach ólta agus go raibh ormsa agus a chailín é a dhoirteadh nach mór isteach i dtacsaí - ní raibh an tiománaí chomh buíoch sin dúinn. 
Agus gur scanraigh géire agus airde an staighre bheo sa Metro mé. 
Agus go raibh achrann leis na péas againn toisc botún a d'fhág go ndeachaigh muid síos an treo mícheart ar bhóthair - ach nárbh fiú trácht an fíneáil don té a raibh an Deutschmark uilechumhachtach ina sparán.

Ní cuimhin liom go ndeachaigh mé ar aon eachtra eile leis an gcuid eile, agus diaidh ar ndiaidh chuamar ár mbealaí féin. Ní raibh an oiread i gcoitinne againn pé scéal é. 

Thosaigh mise ag taithí na pubanna Éireannacha, toisc go mbíodh ceol traidisiúnta le clos iontu ag an deireadh seachtaine. Ní hé go raibh oiread sin spéise agam ann roimhe, ach ar dhóigh éigin bhí mé ar mo chompord leis. Agus leis an nguinness, ar ól mé i bhfad barraíocht de. Bhí thart ar leathdhosaen pubs Éireannacha idir mór agus beag ann. Trí chinn cineál comhlachtúil - An Kilkenny (mar a thugtaí ar Smithwicks thall toisc go raibh fuaim gáirsiúil ar wichs - lámhchartadh) i Charlottenburg, An Harp san Europazentrum i lár na cathrach Thiar, gar do Bahnhof Zoo, agus an Oscar Wilde i Friedrichstraße, Thoir. Áit a bhí ag teacht chun mar ceantar siamsaíochta. Tharlódh go bhfuil dul amú orm faoi cuid de na hainmneacha - bhí ceann mór eile tar éis cúpla i Hackescher Markt i lár na cathrach thoir, agus tharlódh gur Kilkenny a bhí ar sin seachas ceann Charlottenburg. Ní raibh mé sna cinn sin ró mhinic. Bhíodar mór agus ní bhíodh an ceol ró iontach.

Bhí tithe tábhairne eile ann, an James Joyce i Charlottenburg abair. Wohnzimmerkneipe - tábhairne ar geal le seomra suite é. Ceol beo ag an deireadh seachtaine. Corr Éireannach agus roinnt daoine ón Mór Roinn a bhí tugtha do ceol na hÉireann. Gearmánach, Bernd, an tábhairneoir. Ní fada go raibh aithne aige orm.

(Eadarlúid - rinne mé níos mó ná ól. Ach beidh blagmhíreanna eile faoi sin. Ní mór a mhíniú freisin gur freastal mé ar scoil lán bhuachaillí, agus ó tharla go raibh mé san dámh innealtóireachta i COBÁC, nuair a bhí sin fós i bPort an Iarla agus Sráid Mhuirfean, go bhféadfá a rá gur fhreastail mé ar ollscoil lán buachaillí freisin. B'fhéidir go raibh deichniúr ban as an trí chéad a thosaigh ar an ollscoil liom. Ní hé nár theastaigh uaim cailín a bheith agam, ach cé go raibh cairde baineann agam bhí mé tútach sna cúrsaí sin. Eiteach a fuair mé an cúpla uair go raibh sé de mhisneach agam ceist a chur. Eiteach deas go hiondúil ach níor chuir sé le m'fhéinmhuinín).

Bhí an James Joyce deich nóiméad siúlóide ó stáisiún U-Bahn. Bhíodh ceol ann Aoine agus Sathairn, dornán grúpaí ceoil a bhíodh ag déanamh camchuairt na bpubanna. Fear darbh ainm Robbie Doyle atá fós thall, in éineacht le Ísiltíreach agus Ostarach. An grúpa Midnight Court  (ceathrar a bhí ann an uair úd. Beirt acu fós ann, an t-amhránaí Aaron ó Ard Mhacha, measaim agus Bernd. Bhíodh fear ard Gearmánach ag seinm fidile leo, ní cuimhin liom a ainm. Bhí jeaicín píobaire leo freisin ach bhí sé siúd trom ar an ól agus scar siad leis. Le mo linn a thosaigh Noel a seinm leo. Boscadóir. M'anam nuair a fheicim cé chomh liath is atá an cheathrar againn éirithe go dtuigim go maith go bhfuil tríocha bliain imithe...) Bhíodh ceoltóirí as Éireann ann, go háirithe san samhradh. Tony Small, beannacht Dé lena anam, agus Eoin Duignan. Níor ól Tony agus is dóigh liom gur chuir mo eolchaire ólta baile as dó scaití cé go raibh sé go deas deis a bheith agam Gaeilge a labhairt. 

Thit mé i ndrúis sa James Joyce. Bean rua, gearrtha gairid, craiceann mín bán, beagnach ar chomhairde liom féin. Shíl mé gur grá a bhí ann, ar ndóigh, ach ag amharc siar ní dóigh liom go raibh mórán thar dual agus miangas i gceist. Ní raibh a dóthain i gcoitinne againn chun caidreamh a bhuanú. Bhí cónaí ar mo shearc gar don bpub, in aontíos le beirt bhan eile in árasán, más buan mo chuimhne. Bhíodh geaing acu san James Joyce go minic. Is dócha gur ise a thóg an chéad chéim. Bhí mise riamh cúthail amscaí. 

Chaitheamar neart ama sa James Joyce. Ar a laghad uair amháin d'fhógair Bernd orm i gcorp na hoíche éirí as an snogging agus dul abhaile! Níl cuimhne agam go ndearnamar mórán seachas ól agus suirí. B'fhéidir turas amháin go Potsdam agus cúpla scannán. Ise a chur deireadh tobann leis. B'é is mó a ghoin mé ná gur leaid ar chur sí aithne air tríom a thóg m'áit. Cara le cara liom. Bhí ticéad faighte agam don bheirt againn go dtí the Dubliners san Tempodrom. Chuamar ann le roinnt eile, cé go raibh muid scartha. Tá cuimhne agam ar iarracht a dhéanamh í a chosaint ó phlódú agus luascadh an slua. B'shin a dheireadh sin, cibé. Bhí mise croí bhriste nó b'fhéidir uabhar ghointe.

Stop mé ag dul go dtí an James Joyce. Thosaigh mé ag dul go dtí an Highlander, i Kreuzberg. Fós gar don U7 ach níos faide ó bhaile. Tábhairne beag eile. Gearmánach an úinéir agus é cineál measctha suas idir Éire agus Albain. Bratach San Aindrias crochta ón díon. Rud a bhí ana bhaolach - bhí seisiún ceoil oscailte agus réasúnta maith ann oíche Luain. Ní maith póit lá oibre... Agus bhí sin orm ró mhinic. 

Bhí ól tobac fós ceadaithe sna tábhairní, agus an t-aer bréan leis. Goile lag an toradh a bhíodh ar ró ól ormsa, agus bearnaí i mo chuimhne freisin monuar. Cuir leis sin boladh an deataigh fuaraithe i bhféasóg an mhaidin tar éis an oíche roimh ré... Ní i gcónaí gur éirigh leis an gcith mé a athshlánú... Ná níorbh leor i gcónaí an Döner mit Schafskäse ar an slí abhaile, ó seastán ar an slí go dtí an U-Bahn. Cé go raibh tóir orthu agus iad úr agus measartha folláin dá réir. Arán ar leith in úsáid thall seachas an pita a úsáidtear abhus. Bollóg cruinn, b'fhéidir 2cm ar tiús. Ceathrú de sin. Gearrtha sa lár, lán le feol, sailéad, anlann gairleoige agus cáis caorach. Níorbh gá a bheith ólta chun taitneamh a bhaint as! 

Sa Highlander a casadh mo shonuachar orm. Ach sin scéal eile....

(Mo leithscéal le Cathal Ó Cuirreáin as líne as amhrán leis a ghoid mar theideal don mír seo) 

2024-01-30

Arbeiterschliessfach? Nó Wohnklo mit Kochnische?

Bhí na hárasáin a heagraíodh dúinn á riaradh ag dream a raibh an ainm Arwobau - Arbeitnehmerwohnungsbaugesellschaft. Cumann tógála árasáin do lucht tógtha oibre (i. Fostaithe). Bhí ceathrar nó cúigear againn lonnaithe sa bhloc árasáin i Kulbeweg, Hakenfelde (Gort na gcrúcaí, a shíl mé go dtí seo. Ach deir Google liom anois gur sloinne atá i gceist le Hake, Haake ó cheart).

Rinne mé gúgláil ar an seoladh. Tá ainm an chuideachta athraithe, ach is cosúil nach bhfuil an stíl ná an troscán. Mar atá sa phictiúr thuas, agus na dathanna céanna nach mór a bhí árasán s'agamsa. Ar an Hochparterre, i. An t-urlár is ísle ach é cúpla troigh os cionn leibhéal na talún lasmuigh. Rud nár thaithin liom na go raibh sé ar aghaidh an bhealach isteach coisithe agus fuinneoga móra groí ann. Mar a bheinn in uisceadán. Bhí na cuirtíní lása i gcónaí iata agam dá réir. Bhí cuirtíní troma donna ann freisin chun an solas a choinneáil amach, agus freisin dallóga miotail ar an dtaobh amuigh. Bhí sé áisiúil iad sin a scaoileadh anuas sa gheimhreadh ar mhaithe le teas a chaomhnú agus san samhradh ar mhaithe le solas a choinneáil amach. Bhí balcóin bídeach ann freisin. Deasc, cófra, cúpla leabhragán, bord caife, bord ite, agus leaba a d'fhéadfaí suíochán a dhéanamh as. Cuasán sa chúinne ina raibh cistin - doirteal, sorn, cuisneoir, cúpla cófra. Forhalla le faithlis. Leithreas agus cith - gan umar faoin gcith, díreach cuirtín agus poll sa talamh chun uisce a scaoileadh amach.

Formica a chlúdaigh gach rud, donn dorcha nó bán. Dath bánbhuí ar na ballaí.

Teacht ar innill níocháin agus triomaitheoir. Ní cuimhin liom anois an le bonn a oibríodh iad nó le licín. Licín measaim, le ceannach ón Hausmeister. (arbh máistreás a bhí i gceist. Seachas má bhí obair trom le déanamh. Seans gur dhá lánúin phósta a bhí i gceist. Ní cuimhin liom go beacht). 

Bhí cineál bosca nó seid san íoslach a fuair mé freisin a bhí áisiúil don rothar a cheannaigh mé. Sa bhaile, bhínn ag rothaíocht chuile áit. Ní dhearna mé an oiread céanna thall. Scanraigh an trácht mé cé go raibh na raon rothair níos forbartha. 

Abhae leis an gcúigear againn go dtí Ikea. Leathuair ar an mbus. Chun fearais tí a cheannach. Plátaí, mugaí, cúpla pota agus araile. Sceanra. Bhí réamhíocaíocht faighte againn.

Teileafón faighte tar éis seachtain nó dhó. Áisiúil chun glaoch ar an mbaile! 

Ollmhargadh Kaisers gar don láthair. Ach gur dhún siad ag meánlae ar an Sathairn agus níor oscail arís go dtí an Luain. Mí-ádh ar an té nár éirigh in am de dheasca póite. Ocras i ndán dó. Nó an bialann Iodálach trasna an bhóthair, má bhí airgead aige. D'éirigh mé ceanúil ar anraith gairleoige s'acu. Agus an risotto. Má d'fhág an póit goile agam.

Eaglais Chaitliceach cúpla céad slat uaim. Aifreann réasúnta luath. Ar ámharaí an tsaoil bhí Aifreann tráthnóna Domhnaigh ar fáil i áit a bhí b'fhéidir trí ceathrú uaire ar iompar phoiblí. Ní mochóir pótaire.

Dálach, éirí thart ar a seacht. Cupán caife, b'fhéidir greim bia. Nuachtán a cheannach. Tar éis tamaill síneadh mo rogha chugham gan fiacha orm é iarraidh. Tagesspiegel. Scáthán an lae. Gan gaol dá laghad aige le Daily Mirror Shasana. Leathanbhilleogach, go ceann tamaill go dtí gur tháinig crapadh ar nuachtáin i gcoitinne.

Bus. 145,  más buan mo chuimhne. Deich nóiméad go dtí Altstadt Spandau. Dhá Stad go dtí Haselhorst. Umweltkarte agam, i. Ticéad ar son na timpeallachta. Síntiúis bliana. Stampa le hathrú gach mí. Costas íseal. Cad taistil fud na cathrach agus roinnt den gceantar timpeall leis. Gan geataí ná bacainn ar na traenacha. An cárta a thaispeáint ar éileamh. Anois is arís, trúpa cigirí. Bheidís in áit sa stáisiún chun gach doras a chlúdach. Súil ghéar acu don Schwarzfahrer - an té a bhí ag taisteal gan íoc. 

Siúlóid gairid chun na hoifige. Cupán caife eile. Thart ar a naoi, maraon le neart eile, síos go dtí an Kantine san íoslach. Belegte Brötchen - bonnóg aráin le cáis nó a leithéid air. Ar ais chun na hoifige nó an tsaotharlann.

11:30. Halb zwölf, i. Leath den Dara uair déag caite. Mahlzeit! Am proinne, é ina bheannacht agus a spreagadh in éineacht. Ag bord leis na comhghleacaithe. Comhrá mar anlann don bproinn a bhí saor agus réasúnta blasta.

N'fheadar anois cathain ar thosaigh Feierabend, am scoir. Bhí Flexizeit agam. Cárta ar chlog leictreonach maidin is tráthnóna. Am saor dlite má bhí níos mó ná an 37.5 uair sa tseachtain déanta. Sa mhullach ar tríocha lá saoire....

Go háirithe ar ball, nuair a bhí mé ag obair amuigh leis an gcliant agus uaireanta fada i gceist, agus taisteal ann agus ar ais áirithe mar am oibre, bhí tréan am ar ais le cuir leis an saoire. 

Cé go raibh spreacadh sa chuid eile agus gur aimsigh siad árasáin níos deise diaidh ar ndiaidh, d'fhan mise i Kulbeweg gur phós mé i 1994.

Ach sin scéal eile...

Arbeiterschliessfach - cófra le glas air (cealtán) chun oibrí a stóráil ann (mar dhea) 

Wohnklo mit Kochnische - leithreas cónaithe le cuasán cócaireachta. 

Leasainmneacha ar a leithéid d'árasáin aon seomra. 

2024-01-29

Nonnendammallee

 BSM-Lok 1 als Denkmal in Berlin an der Nonnendammallee
Le Rohrensee, faoi cheadúnas CC By SA 3

Chuir mé tús le mo shaol gairme sa bhloc oifige a bhí os comhair monarcha AEG i Nonnendammallee (Ascal díog na mná rialta), sa cheantar sin de chuid Beirlín ar a dtugtar Siemensstadt. Bhíomar timpeallaithe ag monarchan de chuid Siemens. Is amhlaidh go raibh formhór de chuid monarchana AEG in oirthear na cathrach nó sa taobh tíre lasmuigh, agus chaill siad go leor acu tar éis an chogaidh. Bhí an monarcha iarnróid mór i Hennigsdorf (Baile Hennig, ainm dílis) a bhí soir ó thuaidh ó Bheirlín. Bhí seilbh glactha ag an rialtas thall air, agus "VEB Lokomotivbau Elektrotechnische Werke „Hans Beimler“ Hennigsdorf" baiste air. Bhí an Wende (an casadh mór) tarlaithe i 1989, agus an athaontú ar an dtairseach. Bhí an Treuhand (Iontaobhas) freagrach as úinéirí nua a aimsiú do na Volkseigenebetriebe (gnólachtaí ar leis an bpobal iad). Bhí idirbheartaíocht ar bun ag AEG (iad féin faoi úinéireacht Daimler) chun an sean sealúchas a fháil ar ais - ar fíor bheagán airgid. Comhthreomhar leis sin bhí roinnt innealtóir ón gcomhlacht thall fostaithe sa chomhlacht abhus, agus i measc mo chomhghleacaithe. 
Meascán Kultur agus aoise, agus gréasán casta Siezen, Herr sloinne nó duzen agus ainm. (Sie = dara phearsa iolra nó  du = dara pearsa uatha, foirmeálta)

Bhí formhór an fhoireann sa rannóg in oifig oscailte ar urlár na talún, Herr B, an bhainisteoir ina measc. Ba as Schwaben eisean. D'inis sé dom go raibh sé in ann comhrá ina chanúint féin le hAmish Pennsylvania! Herr Ó hAlmhain a thug sé orm i gcónaí. Lámh leis siúd bhí Herr M. Bhí sé siúd gar d'aois pinsin. Fear liath séimh. Chuala mé a ainm cúpla uair, ach ní dóigh liom gur ghlaoigh mé as air riamh. Bhí beirt teicneoir sa rannóg agus an saotharlann mar chúram orthu. Frau S agus Herr D, cé gur thug roinnt Manfred ar Herr D.
Daoine lácha ach bhí bearna aicme ann idir iad agus na hinnealtóirí, agus meas ar an dá thaobh ar an mbearna. Murar de bhunadh Beirlín Thiar iad araon, bhíodar ann le fada.
Ba ríomhchláiritheoir sinsearach é Herr F. Tar éis tamaill is Hans Joachim a thug mé air siúd. Fear iontach sciliúil, ach mura raibh an cheist cruinn ceart, ní bhfaighfeá freagra. Agus scaití bheadh comhghleacaí ag streachailt le fadhb le tréimhse ach go bhfaigheadh sé amach go raibh sé réitithe fadó ag Herr F. Ní raibh líonra ceart ann an uair úd, ní áirím idirlíon. Ní raibh bainistíocht cumraíochta éasca. Go minic bheadh duine nó beirt innealtóir amuigh le cliant, ag réiteach fadhbanna de réir mar a tháinig siad chun cinn. B'é an toradh ar sin ná gur fhás na leaganacha de clár a bhí mar an gcéanna tráth óna chéile. Rud a chiallaigh nach bhféadfaí réiteach coiteann ar fhadhb coiteann a chuir i bhfeidhm go héasca. Scaití bhíodh comhghleacaithe ar an gcoigríoch - i Milano na hIodáile, i dtuaisceart na Sualainne, i Debrecen na hUngáire. Nó fiú i nGuangzhou na Síne. Aisteach go leor, i mBeirlín ag obair ar na U-Bahn a chaith mise formhór mo shaol oibre thall, agus fiú agus mé ag obair ar thogra idirnáisiúnta i dtreo deireadh mo thréimhse is annamh a bhí mé as baile níos mó ná cúpla lá. Bhí mé breá sásta leis sin, go háirithe nuair a bhí na buachaillí agus nuachar agam.
Bhí beirt deartháir sa rannóg, Jörg agus Berndt B. Ba as Spandau, gar don láthair, iadsan. I Spandau a bhí mise freisin. Ar feadh blianta ba dís oibre mé féin agus Berndt, ag obair as lámha a chéile. Ach scéal eile sin, nár thosaigh go ceann cúpla bliain. Bhí beirt innealtóir ó LEW ag obair sa rannóg. Wolfgang B. agus Thomas W. D'fhoghlaim mé neart jóc polaitiúla ón oirthear uathu! Beirt gnaíúil cé go raibh siad crosta scaití faoi na Wessi déanamh beag is fiú de na scileanna s'acu. (Is é mo thuairim féin gurb innealtóir níb fhearr a bhí iontu toisc go raibh orthu dul i ngleic leis an easpa, agus iad seiftiúil dá réir). Ba ón oirthear freisin Matthias K. É níos óige ná an bheirt eile agus, creidim oideachas ollscoile aige áit ar fhoghlaim siadsan a gceird tríd printíseacht agus taithí. Difríochtaí beaga aicme arís. Bhí Udo S. ann. Schwabe eile. Agus Pierre M. De bhunadh gréagach measaim. Teasaí. Ba ghairid gur bhog sé go dtí an rannóg díolacháin. An taobh dorcha, dar linne forbróirí... Tharla eachtra greannmhar roimhe sin. Chuir duine éigin alt faoina bhráid faoin sofhriotail a úsáidtí i litreacha molta oibre, agus an fíor chiall leo. Ba ghnách a leithéid a éileamh agus duine ag malartú poist. Ansin, fuair sé litir ar an deasc roimhe, breac leis an sofhriotail céanna. Abhae leis le taghd go dtí an rannóg pearsanra.... Ar ndóigh, bob a buaileadh air. (Ní heol dom cé a bhuail. Bhí greann ag formhór an fhoireann, iad ar fad is dócha, agus d'fhéadfadh éinne a bheith tar éis an chleas a imirt).

Bhí Jens-Peter ann freisin, an fear a thug go Halle mé. Agus tar éis bliana nó dhó thosaigh céimí eile Micha P. Ach bhí fiú eisean, bhí sé níos sine ná mé. Tharlódh nach raibh siad ar fad an oiread sin níos sine ná mé, ainneoin mar a shamhlaigh sé dom. Is mór an ní cúpla bliain agus tú sna fichidí luath.

Ní ar an urlár talún a bhí mise, ach ar an gcéad urlár. Seomra le fuinneog mór. Ceithre deasc i gcruth muileata agus planda ollmhór glas eadrainn. Bhí an fhuinneog ar chlé uaim agus an doras ar an dtaobh eile den mhuileata. Axel B. lena dhroim leis an bhfuinneog. Más buan mo chuimhne, as Beirlín thiar eisean. Iartharach cinnte. Ar mo aghaidh amach Frank W. Oirthearach ciúin stuama éirimiúil. Sar a bhfad bhí sé ina leasbhainisteoir. Ar dheis uaim Herr B. Iartharach. Bhain seisean le rannóg eile, agus ba oibrí ar chonradh é. Tar éis tamaill bhí sé imithe agus duine eile ina áit. Manfred O - cé gur Herr O a thug mé air níos minice ná a mhalairt. An chuimhne is gléine atá agam ar Herr B ná gur chuir sé ina luí orm freastal ar dhráma a bhí iontach maith, dar leis. Rinne mé rud air, agus chuaigh - liom féin. Ní raibh mé in ann ciall ar bith a bhaint as, agus dúirt sin leis. Ar léigh tú an clár roimh ré? ar sé. Bhí mise den tuairim, agus tá fós, go mba cheart do dhráma ciall a dhéanamh as féin!

Cé nár chaith mé riamh tobac, chaith Axel agus na deartháireacha B. Ní raibh cead caitheamh san oifig. Sa log staighre a bhíodh siad ag ól tobac. Théinn síos le hAxel ar mhaithe leis an gcomhrá - agus d'fhoghlaim mé go leor mar sin. Bhíodh cúrsaí oibre á gcíoradh chomh maith le cúrsaí an tsaoil.

Ba gheanúil an dream iad, agus tá teagmháil éigin fós agam leis na deartháireacha B. Castar ar a chéile muid nuair a bhím thall do béile agus cúpla deoch. 

Rosc catha, sluaghairm, sluán


Phrioc alt le Frank Mc Nally faoi bhunús Gaeilge slogan amhras David Stifter. Ní raibh aon fhianaise dar leis, do sluaghairm i nGaeilge na hÉireann go dtí le déanaí. D'ardaigh sé an Dord Léinn ar Blue-sky (agus X dá ngairmtí tráth Twitter).

Chuir mé féin mo ladar sa cheist, ach bhí daoine níos léannta ná mé le breis eolais. 

Tugann formhór na foinsí sanasaíochta an chreidiúint do Ghaeilge na hAlban tríd an Béarla Gallda.

Tá  g.¤ ṡluaigid a mobilisation, a call to arms faoi gairm ag dil. Sin an chiall atá le sluaghairm in Albain. 

Dúirt Conchúr Mag Eacháin 
Tá neart samplaí Albainise sa DSL 
Slog(g)orn(e, Slughorn(e, Slogan(e, sloghorne, slougern, sluggorn(e, slugan, slughane etc

Tá cupla sampla de gairm s(h)luaigh sa chorpas ar líne. Ní fheicim aon samplaí de gairmshlua i gcorpas eile dár gcuid go dtí 1926. Focal Albanach é slogan dar le halt in UJA 1855 tím (War Cries of Irish Septs)

Thug David suntas don athrú M - > N. (Níl fhios agam an tréith coitianta atá ann do iasachtaí ó Ghaeilge na hAlban go dtí an Béarla Gallda?) 

Fuair David an méid seo ó fhreagra ar X:

Buíochas le @maniacalinc ar ardán na n-éan

Tá an méid seo á bhreacadh anseo agam de dheasca a dheacra atá sé snáithe a tharraingt le chéile ó ghaois na Speiríní. 

Focal scoir, is cosúil gur traslitriú de Bhaldraithe atá i sluán. 



 

Oiread na Fríde

Sheol Cló Iar-Chonnacht cóip léirmheasa den úrscéal seo do dhéagóirí chugam. 
Covid (nó Conús-19, mar a thugann Mamó air) mar chúlra do scéal baintreach agus a beirt déagóir atá in aontíos le máthair an fhir a cailleadh cúpla bliain roimh tús an scéil. Agus madra, Leo. Gearrtha amach ón saol toisc na srianta, scolaíocht agus obair ón mbaile.

Lá breá ag triall ar Mhamó ag bailiú seanchas agus nathaíocht uaithi. 

Ansin castar fear a chuireann spéis inti ar Áine, agus é ag díol carr léi. 

Faighimid léargas ar tuairimí agus streachailt Áine, a hiníon Aoife agus Mamó. Insint ó dearcthaí éagsúla. Focail Aoife amhail is dá mbeadh sí ag scríobh ag a hathair, agus é ar shlí na fírinne. Ní fhaighimid mórán faoin leathchúpla fireann Naoise, ait go leor. Cíortar grá, cumha, amhras agus imní. Tá fonn orm milleadh scéil a sheachaint, mar sin is gá dom bheith airdeallach faoin méid a deir mé! 

Bhraith mé áfach go raibh na mothúcháin agus na himeachtaí sochreidte go maith, na pearsan nádúrtha agus bá an léitheora múscailte go healaíonta. 

An Ghaeilge soiléir ach saibhir. Tairbheach, measaim do dhéagóirí atá compordach le léamh na Gaeilge.

Fearacht Mianadóir agus Aileach tá scéal snasta soléite anseo againn ó Jackie Mac Donncha. 


Jackie Mac Donncha 
Cló Iar-Chonnacht

2024-01-28

Portráid den ríomhchláiritheoir ina aosánach

D'iarr an déagóir, do thogra éigin dá gcuid féin, orm an cnuasach grianghraif a chartadh amach. Nuair a rinne mé amhlaidh tháinig mé ar an bpictiúr seo. Tógadh é i Halle i 1991. Bhí mé féin i mbun printíseachta mar a déarfá, agus mé i Halle le comhghleacaí níos sinsearaí. Thug sé ann mé toisc go raibh mé tar éis fadhb éigin leis an gcóras a oibriú amach agus a réiteach. Ní cuimhin liom baileach sonraí faidhbe. 

Deirim printíseacht toisc go raibh mé ámh go maith ainneoin mo chéim ollscoile san innealtóireacht leictreonach. Céim a bhain mé amach ar éigean, ní mór a rá. Is amhlaidh go bhfuair mé marcanna arda gan dua sa mheánscoil agus san ardteistiméireacht. Ar an ndrochuair domsa, chiallaigh sé sin nach raibh mé tar éis foghlaim conas foghlaim. Níor réitigh saoirse na hOllscoile liom.

Bhí an bád bán i ndán do beagnach gach duine i mo rang ollscoile ar aon nós. Bhí cleachtadh ag an Ollscoil ar an gcomhlacht Gearmánach Siemens a bheith ag fostú thart ar fiche duine gach bliain. Is amhlaidh go raibh céimithe na hÉireann cúpla bliain níos óige ná céimí faoi chóras na Gearmáine. Go háirithe toisc go raibh, an uair úd, tréimhse le caitheamh san airm ag formhór leaids na Gearmáine. Faoin am go raibh céim acu is minic go raibh leannán buan acu freisin agus iad socruithe síos. Ba dheacair ag leithéidí Siemens iad a sheoladh fud na cruinne ar gnó dá réir.

Ar aon nós, an bhliain a bhí mise ag céimniú shocraigh comhlacht eile, AEG, aithris a dhéanamh orthu. Bhí an rannóg iompair iarainn sa tóir ar innealtóirí díolacháin, pleanála agus forbróirí. Sa deireadh thairg siad post do ceathrar againn as COBÁC agus cúigear as Coláiste na hOllscoile Corcaigh.
Tá cuimhne orm nach raibh roinnt de mo chomhghleacaithe i gCOBÁC sásta leis an mbealach borb a cuireadh in iúl an rogha. Rinne siad rud éigin fearacht muid uilig a ghlaoch isteach i seomra amháin tar éis na hagallaimh, agus rá le cách seachas an ceathrar a roghnaíodh bailiú leo! 

 Tá meathchuimhne agam go bhfuair an naonúr againn juncaed go Beirlín. Tá mé cinnte gur casadh an dara bean as an naonúr orm, neach léinn as Corcaigh fearacht an bhean eile. Caithfidh sé gur thall a tharla sin. Níor ghlac sise leis an bpost, agus níor ghlac fear de mo chomhghleacaithe leis ach oiread. Is amhlaidh gur rugadh i mBeirlín eisean, agus máthair Gearmánach aige. Ó tharla an tír ar tí bheith athaontaithe bhí deireadh leis an díolúine ón arm a bhíodh ag cónaitheoirí Bheirlín (Thiar). Ní raibh fonn air go mbeadh air na páipéir a sháighneáil. Nó sin mo chuimhne cibé.

Táim measartha cinnte gurb é mo Ghearmáinis líofa a ghnóthaigh post dom, agus ní mo mharcanna laga. Bhí sé d'ádh orm post a fháil san rannóg forbartha.

Ó tharla Gearmáinis líofa agam, ar mo chrann a thit sé idirghabháil a dhéanamh. Ní raibh taithí ag AEG ar céimithe ón iasacht a thabhairt isteach agus bhíomar uilig buartha faoi lóistín, agus an chuid eile faoi foghlaim na Gearmáinise. Chaith mé tamaill fhada ar an nguthán chun na Gearmáine ag plé leo. Líne talún, i seomra na gcótaí faoin staighre i dteach mo mhuintire. 

Ar aon nós thuirling seachtar againn i mBeirlín an 30 Meáin Fómhair 1990. Le tosú ar an 1ú Deireadh Fómhair. Ar an 3ú Deireadh Fómhair a tharla athaontú na Gearmáine. (Cuid den fáth nach ndearna AEG filleadh ag lorg céimithe as Éirinn. Bhí teacht acu ar innealtóirí le taithí ón oirthear, agus iad ábalta pá níos ísle a íoc leo...)

Bhí lóistín sealadach socruithe ar feadh cúpla lá go dtí gur socraíodh lóistín níos buaine dúinn. Formhór againn in árasáin aon seomra d'oibrithe óga. 

I dtús báire cuireadh an t-iomlán againn chuig ranganna Gearmáinise. Thóg sé tamall orm cuir ina luí ar an rannóg pearsanra nach raibh siad de dhíth orm, go raibh mé ag cuir mo chuid ama amú. Agus bhí. Ag léamh nuachtán (Gearmáinise) nó ag déanamh crosfhocail. Chuir sé sin isteach roinnt ar an gcuid eile, a bhí ag iarraidh foghlaim.

Scaoileadh i mbun oibre mé go luath. Is ansin a thosaigh an foghlaim i gceart. Bhí mé ámh. An chéad lá, le teann aineolais, chaith mé culaith ar obair. Le meangadh ar a aghaidh, d'fhiafraigh mo bhainisteoir dom an raibh mé sa tóir ar a phostsa! 

Bhí mé sa rannóg a bhí ag plé le stiúradh na hinnill i traenacha agus tramanna. Bhí rudaí ag athrú go mall ó innill srutha díreach go hinnill srutha ailtéarnach. Sruth díreach - 750 nó 1500 V a bhí ar an sreang in airde go hiondúil. Nó, i gcás U-Bahn Bheirlín ar an tríú ráille. 

Chun an sruth go dtí an inneall a smachtú baineadh feidhm as "chopper" (focal a bhí in úsáid sa Ghearmáinis cé go bhfeicim go bhfuil Zerhacker ag Wikipedia). 

Is éard a bhí i gceist leis sin ná lasc a osclaíodh agus a dúnadh chun an voltais a stad agus a thosú. Bhí ionduchtóir mór i sraith leis an inneall, rud a rinne scagadh ar an sruth chun go mbeadh sruth seasta ag an inneall. Tríd an lasc a fhágáil air níos faide, d'fhéadfaí an sruth a mhéadú. Chun an traein a mhoilliú casadh treo an srutha, ag déanamh gineadóir as an inneall. Dá bhféadfaí, chuirfí an fuinneamh ar ais sa líonra. Mura b'fheadfaí, b'éigean an fuinneamh sa bhreis a iompú ina theas i bhfriotóir. Bhí lasc eile chuige sin. Leathsheoltóirí a bhí i gceist leis an dá lasc, tíreastóir.

An cúram a bhí ar an ríomhaire stiúrtha a bhí á fhorbairt ag an rannóg ina raibh mé ag obair ná na horduithe - luasghéarú agus moilliú - ón tiománaí a iompú ina n-orduithe lasadh agus múchta do na tíreastóir. Agus cúram a dhéanamh de go mbeadh an luasghéarú nó moilliú seasta, gan aon sracadh a chuirfeadh as do na paisinéirí! 

Roimh na ríomhairí, bhíodh ríomhairí analógacha i mbun an chúram. D'éiligh an digitiú cuir chuige eile áfach. Mar atá le feiceáil sa phictiúr thuas, bhí dhá raca 3U i gceist le dosaen nó mar sin cárta. Cuid mhór acu d'inchur agus aschur digiteach. Dhá chárta leis an próiseálaí (níl mé cinnte anois, ach sílim go raibh dhá phróiseálaí i gceist agus cuimhne roinnte eatarthu) agus an cuimhne, cuimhne buan san áireamh. Bhí na ríomhairí sách mall le hais inniu, agus an cuimhne teoranta go maith. Mura bhfuil dul amú iomlán orm, 8086 a bhí i gceist. 
 Bhí cúpla cárta eile a ghin na hord do na tíreastóir. Bhí plána cúil a nasc na cártaí le chéile, cuid de ina clár ciorcad priontáilte, ach bhí cineál spící ann freisin chun nascanna eile a dhéanamh le sreang sreangfhilleadh. 

Chun go rachainn i dtaithí ar na bunphrionsabail, chuir mo bhainisteoir ag spraoi le bréagán iarnróid mé! Bhí samhail den sean chóras ríomhaireachta ann. D'fhéadfaí an cárta a ghin an pátrún voltais a thiomáint uaidh sin. Agus ionduchtóir i sraith leis, d'oibrigh sé sách maith. Is beag is cuimhin liom faoi sonraí an tasc úd. Na faoin léamh a bhí á dhéanamh agam. 

Ní cuimhin liom ach an oiread cad é an fabht a d'aimsigh mé sa chóras do Jens-Peter. Bhí baint ag sreang nua a tharraingt leis an réiteach. 

Bhí fadhb eile ann áfach, a bhí ag tarlú ar fud an bhail leis na córais nua. Anois is arís, lasadh an ríomhaire an ttíreastóir, agus ní mhúchadh. An toradh a bheadh ar sin ná ardú ana thobann san sruth ón líonra. De ghnáth, toisc a ghéire is a bhí an t-ardú mhúchadh an trealamh cosanta an cumhacht - toisc go raibh an cuma air go raibh gearrchiorcad ann. Agus stopfaí gach traein, ar a laghad sa chuid den líonra a bhí múchta. 

Agus muid i Halle dúirt duine ón gcomhlacht iompair le seanbhlas Alle Räder stehen still wenn die AEG es will. 
Casadh á bhaint aige as sean nath ceardchumainn:
A fhir na hoibre, múscail! 
Agus aithin do neart! 
Seasfaidh gach roth, 
Más sin atá ó do ghéag láidir. 

Ar ndóigh, níorbh é ár mian in aon chor é. Thóg sé i bhfad, agus saothar foirne go leor chun rúta an fhaidhb a aimsiú. Sách luath áfach bhí sé soiléir go raibh athrú i slis áirithe mar chuid den fhadhb. Ba chosúil go raibh an leagan nua den slis, a bhí in ainm is a bheith díreach mar an gcéanna leis an seanleagan, níos leochailí. Ar chúis éigin, anois is arís léigh sé an luach OxFFFF - gach giotán lasta - seachas an luach i bhfad níos lú a scríobh an ríomhaire ar an mbus sonraí. An toradh a bhí ar sin ná an lasc oscailte go buan. 

Tharla go raibh dhá slis den déanamh céanna ar an gclár. Ba é an bealach thart ar an bhfadhb ná sean slis a chur in ionad amháin, agus slis nua san ionad eile. D'éirigh leis an gcomhlacht soláthar leordhóthanach de na seansliseanna a fháil, tugadh treoir don monarcha a bheith airdeallach. Agus ar aghaidh linn. Gach anois is arís seoltaí cárta amach leis an slis mícheart - ach ar ámharaí an tsaoil bhí an slis i soicéad, agus d'fhéadfaí é athrú go héasca. 

Cúram eile a bhí orainn i Halle an turas úd. 

Lean an cuardach ar aghaidh san saotharlann, agus faoi dheireadh aimsíodh an chúis. Bhí clog 8hz ar chonair a bhí ingearach leis an bus sonraí gan don slis. B'shin ba chúis leis an luach mícheart. Ó tharla go raibh réiteach sásúil ar an bhfadhb, ní dóigh liom gur rinneadh aon athdhearadh ar an clár ciorcad priontáilte - rud a bheadh daor agus stoc mór déanta cheana féin. 






promhadh cló

As lor liom ꝗ laḃrꝫ de sin

2024-01-23

Deirdre


Ó thús tá Darach Ó Scolaí agus Leabhar Breac ag soláthar leaganacha de scéalaíocht ár sinsir, cumadóireacht na meánaoiseanna dúinn i nGaeilge an lae inniu. Ag athghaibhniú slabhra na litríochta a réab an stair léanmhar. Ag cothú léitheoirí agus scríbhneoirí araon. Obair riachtanach, ó tharla go bhfuil aistriúchán Béarla (corruair Gearmáinis) i gceist le formhór na heagráin scolártha.

Longas mac n-Uislenn in-sin ocus longas Fergusa ocus aided mac n-Uislenn ocus Derdrenn.

Níor chloígh Darach le Longes mac n-Uislenn mar atá sé sa lámhscríbhinn, is amhlaidh go bhfuil píosaí tógtha aige as áiteanna eile d'fhonn scéal níos iomláine a thabhairt dúinn, mar shampla an dóigh a fuair Conchubhar ríocht Uladh ó Fheargas. Rud atá tábhachtach chun an scéal a thuiscint.

Tá an fhilíocht atá fite tríd an bhunleagan agus na nathanna cáiliúla anseo againn i gcló na linne seo. 

 ‘Is cáin,’ ol-se-sseom, ‘in t-samaisc téte sechunn!’ ‘Dlegtair,’ ol-si-si, ‘samaisci móra bale na-bít tairb.’

"Is breá," ar seisean, "an gamhainín atá ag dul tharam" "Dlitear gamhan a bheith mór", ar sise, "san áit nach mbíonn tarbh". 

Scéal fíochmhar fuilteach, lán feall is formad, ceanndánacht agus uabhair. Deirdre ina dara Cassandra ag tuar an oidhe atá rompu, agus Naoise ceanndána ag déanamh neamhaird ar a rabhadh. Cinniúint fuilteach a thuar Cafadh draoi agus i mbroinn a máthair. Agus a mhacallaí tríd scéalta na Rúraíochta uilig. 

Tá an insint bríomhar soléite saibhir. Tá an leabhar gleoite mar a bhíonn ag Leabhar Breac i gcónaí, agus léaráidí áille Anastasia Melnykova ina mhaisiú air. Loingeas Anastasia ón Úcráin go Corcaigh mar thoradh ar ainghníomhartha tríath eile atá lán chomh fealltach le Conchubhar ar an lá is fealltaí dá raibh sé. Meabhrú nach bhfuil droim láimhe tugtha againn do bharbarthacht an chogaidh fós. 

Seoid eile curtha leis an iliomad seoid atá againn cheana. 



2024-01-21

Súile Éisc agus Scéalta Eile


Fuair mé féirín den díolaim seo de ghearrscéalta le Michelle Nic Pháidín. Tá sé ráite ag Dónall Mac Giolla Chóil sa phíosa a rinne Meoneile.ie faoin seoladh sa Chultúrlann go bhfuil Michelle ag dul do na scéalta seo le fada. (Is fiú amharc ar fhíseán Meoneile.ie). Go deimhin tá cuimhne agam ar a laghad scéal amháin a léamh roimhe. Bhí Maggie, Girl agus an Stoirm san áireamh i mBláth na dTulach.

Baineann na scéalta le samhlaíocht an duine aonair, le caidrimh éagsúla. Tá dorchadas i go leor acu. Bhí dornán scéal nach raibh mé in ann mórán adhmaid a bhaint astu. Iad ró osréalach. Ní raibh mé cinnte an cineál tromluí a bhí i gceist?

Ach, ainneoin an dorchadais, thaitin formhór na scéalta liom. Tá léargas iontach ar mheon an pháiste i Súile Éisc agus Rún na hÓige. Creidim go bhfuil ábhar scannáin i dtragóid déagóirí Papillon. Scéal iontach eile, comhaimseartha agus tráthúil Bean Mhic Aodha. 

Is minic casadh tobann i ndeireadh scéil. Ní foirmle ná cleasaíocht stíle atá i gceist ach clabhsúr ealaíonta ar scéal, sméar mullaigh. 

Tá sé luaite ag Dónall agus Michelle í féin san agallamh le Meon Eile go bhfuil a saol i nGaoth Dobhair, agus a cuid caidrimh ina fhoinse inspioráide agus amhábhar do na scéalta. Tá sé sin níos soiléire i scéalta thar a chéile. Tá scéalta eile lonnaithe sa chathair. 

Tá, ar ndóigh, saibhreas Ghaeilge Ghaoth Dobhair sna scéalta. Ach ní saibhreas ar mhaithe le saibhreas, an friotal oiriúnach do na pearsan atá ann. B'fhéidir go mbeadh roinnt léitheoirí ag streachailt leis an gcanúint. Ach ní miste liomsa, tá sé ceart scéalta a insint sa chanúint atá nádúrtha don pearsan. Agus tá brí na bhfocail soiléir ón gcomhthéacs cibé. 

Tá sé de dhrochnós agam leabhair a slogadh. Is féidir nach bhfuil sé sin inmholta le cnuasach ina bhfuil éagsúlacht mar atá anseo. Tá mé ag súil le roinnt de na scéalta a athléamh. 

Cnuasach láidir, agus tá mé cinnte go n-aimseoidh léitheoirí eile rudaí iontu a bhfuil mise dall orthu. (Is fearr liom réalachas!). 

2024-01-20

Ag ríomhchlárú le pictiúir


Mheabhraigh mír ar bhlag Mhichal, faoi eagarthóir a chruthaigh sé,  an tréimhse a chaith mé ag plé le heagarthóir ar leith dom.

I gcúrsaí bogearraí iontaofa, bíonn tóir i gcónaí ar mhodhanna a cuireann bac ar bhotúin ríomhchláraitheora, agus a chuireann le tuiscint an chód, go háirithe do saineolaithe réimse nach ríomhchláraitheoirí iad féin. Bíonn teannas i gcónaí idir saoirse deartha agus dearadh iontaofa. 

Nuair a bhí ar togra mór de chuid na cuideachta a raibh mé ag obair leo sna nóchaidí céim breise a chur leis an gcaighdeán oibre do ríomhaire ar leith , b'é an chéad smaoineamh stíl códála a leagan síos - rud a bhí de dhíth go háirithe toisc go raibh ar an clárú bheith i teanga dhíolama.

 Cuireadh fios ar chomhairleoir sa tSualainn lena leithéid a dhéanamh. Is amhlaidh áfach gur chuir sé siúd malairt moladh chun cinn. Bhí fhios aige go mbeadh sé níos fearr go mbeadh ar chumas na saineolaithe réimse, a bhí eolach ar an stiúradh agus rialú an obair a dhéanamh - ach gur scileanna éagsúla a bhí acu seachas mar a bheadh ag ríomhchláraitheoir, go háirithe ríomhchláraitheoir a bhí inniúil ar dul i ngleic le mionsonraí teanga dhíolama a éilíonn an tásc a bhriseadh síos ina mhion mion céimeanna, na céimeanna a ghlacadh an ríomhaire. Bhí sé ar an eolas faoi chóras a bhí ag géag eile de ABB, siúr chomhlacht denár gcuid. A bhí ag plé le idirnascairí ard voltais, earnáil eile ina bhfuil slándáil tábhachtach. 

Is éard a bhí i gceist le HiDraw ná córas ina ndearna na dearthóirí córais pictiúir a dhéanamh le leabharlann cruthanna. Laistiar de gach cruth bhí roinnt cód sa teanga dhíolama, agus inchur agus aschuir i ngach cruth acu. Bhí an toradh mar a bheadh léaráid ciorcaid ann, agus soléite go maith ag na saineolaithe réimse. Glac an triúracht bainisteoir tograí (togra SE-DE-CH) leis an moladh. Bhí gá áfach le meitheal chun é chuir in oiriúint níos fearr do cuspóirí an togra. Chonaic mo saoistí deis roinnt oibre (agus maoinithe) a mhealladh i dtreo rannóg s'againne. 

Ba mar sin a fuair mé mé féin á thiomáint tríd Dalarna (Gleannta) na Sualainne ag an gcomhairleoir réamhluaite. Seanfhondúir. Seanóir, dar liom. Tá sé tamall de bhlianta ó bhí teagmháil agam leis. Rith sé liom gúgláil a dhéanamh air nuair a spreagadh mé leis an mír seo a chumadh. Tá sé ar shlí na fírinne le cúpla bliain. In aois an cheithre scór. Rud a chiallaíonn áfach go raibh sé an uair úd an t-aos atá mise anois.... 

Chaitheamar cúpla lá leis an bhfoireann in ABB HVDC a bhí ag plé le HiDraw, ag fáil oiliúint ar an gcóras. D'fhill mé ar Bheirlín agus eolas nua agam, maraon le raca le ríomhaire dá gcuid siúd mar nach raibh an crua earra s'againne réidh fós. 

As sin go ceann cúpla bliain an cúram a bhí ormsa ná meitheal beag a stiúradh, agus lámh agam féin sa obair, ag réiteach na cruthanna agus cód don gcóras nua. Dearadh agus promhadh a bhí le déanamh, agus an páipéarachas uilig a ghabhann le córas ar iontaofacht ard. 

Bhí teannas ann idir na blocanna cóid a choimeád simplí agus an clár iomlán a bheith éifeachtach, toisc go raibh ar feidhmiú in achar gairid ama. Sa mhullach ar sin, cé go raibh an coincheap de léaráid ciorcaid éifeachtach do próiseáil comharthaí, bhí codanna den cód nár oir an múnla sin dóibh. Bhí gá le roinnt meaisín staide. Mar sin, cé nach raibh sé i gceist i dtosach ach leabharlann srianta de bhlocanna ilúsaideacha a chruthú, roimh deireadh bhí roinnt blocanna le cúpla céad líne cód agus neart conair tríd an bhloc cruthaithe againn, agus ualach promhadh níos troime dá réir. 

Mar sin féin, d'éirigh go maith leis an dtogra. 

Bhí sé spéisiúil, agus úsáideach dom féin freisin. Suaimhneas síoraí d'anam Ghunnar. 




2024-01-15

Taibhreamh agus Tromluí Kepler


Is maith liom ficsean eolaíochta agus le déanaí bhí mé ag léamh gearrscéalta iomadúla ar líne. Nuair a thagaim ar údar a thaithníonn a stíl liom, is minic mé ag lorg breis eolais orthu. Is mar sin, tríd sleaschéim a chuala mé trácht ar Somnium Kepler. Saothar a bhfuil éileamh áirithe aige ar an teideal "céad iarracht ficsean eolaíochta". (Tá iomaitheoirí eile ann, ag dul i bhfad siar agus ag brath ar cá chuirtear an deighilt idir fantaisíocht agus eolaíocht san ficsean samhlaíochta). Fuair mé cóip den saothar féin as Gearmáinis ar Kindle - úrscéilín gairid 33 leathanach. Admhaím gur shíl mé an matamaitic atá ann a bheith tur go leor - ní haon saineolaí mé ar fithis is reanna neimhe, agus ní chuireann triantánacht áthas ar mo chroí. 

Ar shlí is spéisiúla stair an scéil ná an scéal féin dom. 

Tháinig mé ar an aiste seo á phléann conas ar tháinig ann do Thaibhreamh Kepler, saothar a d'oibrigh sé air i dtréimhsí éagsúla dá shaol agus a d'fhoilsigh a mhac tar éis a bhás. Sa leagan foilsithe Laidine bhí fonótaí agus mínithe a raibh dhá oiread toirt orthu agus sa bhunscéal. Tá tráchtas máistreachta a rinne an scéal agus na nótaí a aistriú go Béarla ar fáil anseo. I 1962, tús ré an spás ráis a rinneadh an obair, nuair a bhí spéis thar na bearta sa ghealach. Mar atá arís faoi láthair. 

Nuair a bhí Kepler ar an ollscoil, bhí sé ag staidéar le hOllamh le matamaitic a raibh glactha aige le teagasc Copernicus faoin ghrian a bheith i lár na cruinne. Cé go raibh glacadh éigin, roimh raic Galileo, le Copernicus mar theoiric matamaitice sa saol Chaitliceach, bhí cosc air i saol Liútarach an sola scriptura a bhí i réim i Heidelberg. Mar sin féin scríobh Kepler aiste faoi conas mar a fheicfeadh breathnóir ar an ngealach reanna neimhe agus na réalta "socair" mar a tuigeadh an uair úd iad. (iad sin a bhfuil an cuma orthu go bhfuil ionad buan acu). 
Níor tugadh cead dó, ná do chara leis a bhí ina mhac léinn dlí, an tráchtas a chur i láthair na hOllscoile le plé. Choinnigh sé an aiste áfach agus d'fhorbair a rith a shaoil é. 

Ar mhaithe le raic a mhaolú neadaigh sé é i bhfráma scéal samhlaíoch, taibhreamh faoi mhac fhiachailleach ó Inse Tuile. Bíonn deis ag an mac dul chun na Danmhairge agus staidéar le Tyco Brahe. Nuair a fhileann sé ar an Íoslainn, foghlamtha i gcúrsaí réalteolaíochta, maíonn a mháthair go bhfuil an eolas céanna aici de bharr cumarsáid le deamhain. Cuireann sí fios ar deamhan ón ngealach (Levania, bunaithe ar an Eabhrais, sa scéal). 

Insíonn an deamhan do mac agus máthair conas a d'fhéadfaí duine a thabhairt go dtí an ngealach, agus nach raibh an turas oiriúnach ach do dhaoine fáiscthe seanga. Na Gearmánaigh ró bheathaithe, Spáinnigh oiriúnach. (Dhá chine a bheadh in iomaíocht i gcúirt na n-impirí Hapsburg, mar a raibh Kepler ina matamaiticeoir impiriúil). Agus seanmhná a bhfuil cleachtadh orthu ar eitilt ar ghabhair nó scuab thar a bheith oiriúnach... 

Ansin tugann an deamhain cur síos ar an ngealach agus mar a fheictear an domhan seo - Volva - uaidh. Agus reanna eile neimhe. Ar ndóigh, níl ach taobh amháin den ngealach a bhfuil radharc ar an ndomhain uaidh, agus dhá leath an éagsúla dá réir ar an ngealach. Shamhlaigh sé uisce agus neacha beo ar an ngealach, cé gur thuig sé an tionchar a bheadh ag an ngrian agus an domhan ar chúrsaí. Is cosúil freisin go raibh tuiscint éigin aige ar imtharraingt. 

Cé nár fhoilsigh Kepler an saothar lena bheo, bhí an lámhscríbhinn ag cúrsaíocht. Is cosúil go bhfuair daoine nach raibh mórán gean acu air seilbh air, agus bain míbhrí as tagairtí a shíl sé féin a bheith magúil. B'éigean dó, toisc gur maíodh na tagairtí a bheith dírbheathaisnéiseach, a mháthair a chosaint ó líomhaintí gurb fiachailleach í. Cé gur éirigh leis í a ghlanadh ón líomhaint, bhásaigh sí luath de dheasca na coinníollacha sa ghéibheann. 

Bhí Kepler beo i ré conspóide creidimh, níos leithne ná ceist Copernicus. Is cosúil go raibh sé cráifeach ach nár ghéill sé go hiomlán don seanteagasc ná don dteagasc nua. Bhí cairde aige, dlúthchairde, i measc Caitlicigh agus Liútaraigh araon - ach frídín an amhrais faoi mar sin féin. Chaill sé postanna de dheasca a sheasamh creidimh. 

Meabhraíonn a scéal nath dom - 

Viele, die ihrer Zeit vorausgeeilt waren, mussten auf sie in sehr unbequemen Unterkünften warten.

Stanisław Jerzy Lec

B'éigean do neart, a bhí chun cinn ar a ré, fanacht i lóistín sách míchompordach air. 

Scéal iontach spéisiúil scéal na heolaíochta ar thairseach an Nua aois, agus leithéidí Kepler lárnach ann. Agus corr bhreise sa scéal de bharr na conspóid reiligiúnach a bhí fite fuaite le polaitíocht agus ceisteanna na bprionsaí chomh maith le fealsúnacht agus eolaíocht.