Píosaí liom in áiteanna eile:

2021-04-06

Óráidí a chuaigh i gcion




Is de bharr óráid le  bheith le scríobh aige a spreagadh Aibhistín Ó Duibh, duine den acadamh léannta úd atá bailithe sa Bhruiséil ag aistriú agus ag saothrú na Gaeilge don Aontas Eorpach, tabhairt faoin gcnuasach seo, an dara leabhar de chuid an inphrionta Cló Lováin.

Thuig sé go raibh roinnt mhaith ábhar fónta aistrithe roimhe, beagán fiú ar fáil ar scríobhadh sa Ghaeilge an chéad lá iad, agus óráidí eiseamláireacha arbh fiú iad a chuir in nGaeilge. Thug sé faoin gcnuasach, agus tacaíocht aige san aistriú óna chomhghleacaithe san Aontas – leithéidí Colmcille Ó Monacháin (a rinne an t-aistriúchán Ar Luch agus Ar Dhuine a d’fhoilsigh Cló Lováin freisin).  

Dhá rannóg atá sa leabhair – óráidí “Domhanda” ón cianaimsir go dtí an lá inniu – ó Maois, Sócraitéas agus Íosa – agus anuas go dtí ár linn féin beagnach – John F Kennedy, la Pasionaria, agus sár óráid Martin Luther King. Agus rannóg Éireannach ina bhfuil bunábhar Gaeilge agus aistriúcháin.

Réimse leathan ábhar agus ócáidí: agus is cinnte go mbeidh sé ina leabhar fóinteach oibre ag lucht óráidí a scríobh! Tá, mar is dual do Leabhar Breac an leagan amach snasta glan soléite. Is ait liom áfach, ó tharla gur leabhar tagartha a bheidh anseo, gur faoi chlúdach bog atá sé. Shamhlóinn go mbeadh sé níos fearr clúdach crua (maille cúpla ribín chun sliocht a mharcáil) a bheith ag duine. Ach is dócha go raibh cúrsaí costais san áireamh.

Is toradh bhreá atá ann ar an acadamh atá thall, agus aistritheoirí le flosc, spéis agus eolas ann – ionas go raibh cuir amach acu ar na saothair a bhí ar fáil as Gaeilge cheana. Agus faoi saothair nach rithfeadh le daoine agus ar fiú iad a chuir faoi bhráid an phobail.

Cé go bhfuil ceathrar ban i measc an dream a thug óráid, ní fhaca mé aon bhean luaite le hóráid a aistriú. Bearna le líonadh amach anseo, b’fhéidir?

Thaitin sé liom, dála an scéil, nuair a fágadh giota as Béarla in óráid (de bhrí gur mar sin a tugadh an chaint abair) gur cuireadh fonóta leis ag cuir Gaeilge air!

Tá liosta foinsí i gcúl an leabhair; measaim go mbeadh sé deacair teacht ar go leor acu ó thús an chéid seo caite. Tá léiriú arís ann ar an gcomaoin mhór a d’fhág Peadar Ua Laoighaire muid faoi.

Idir an dá leabhar seo, tá tús maith curtha le Cló Lováin, ag baint feidhm as an bpobal atá bailithe sa Bhruiséil chun saothair den scoth a chuir ar fáil don saol Gaelach. Ag dáileadh as an saibhreas agus saineolas agus léamh atá cnuasaithe acu féin orainn.

Agus, de bharr an liostaí foinsí agus an leabharliosta gairid atá curtha leis, an deis ann dó dhaoine eile amharc níos doimhne isteach sa foinsí. Bheadh roinnt den ábhar ar fáil i bhfoinsí ar líne gur féidir teacht orthu go measartha éasca, agus bheadh súil agam go bhfuil siad ar fáil sna hollscoileanna.

Ach is fiú an leabhar féin a bheith ag a uilinn ag an té a bhfuil fonn air snas a chuir ar urlabhra agus a scríobh – agus ar a eolas ar an litríocht agus an stair.


Óráidí a Chuaigh i gCion
Aibhistín Ó Duibh
€15.00
208 lch; clúdach bog; 978-1-909907-63-8