An Flaitheartach eile

 

Léirmheas Aedín Ní Thiarnaigh ar NÓS a spreag mé le fios a chuir ar An Bhrachlainn Mhór: Scéalta ón leabharlann. Bhí fhios agam go raibh deartháir ag Liam a raibh scríobh déanta aige, ach ní raibh faic leis léite agam. (Tá sé blianta fada ó léigh mé aon rud le Liam - seachas an Rogha Scéalta a chuir Michéal Ó Conghaile a chuir Gaeilge orthu le déanaí).

Dornán gearrscéalta agus blúirí d'úrscéal atá sa leabhar; scéalta lonnaithe in Árainn, agus iad ag tarraingt ar a thaithí fhéin ar dhaoine agus dúlra. Greann iontu, agus gean. Scéalta a léiríonn cás na ndaoine ag an am, cruachás, ach nach bhfuil olagónach - níl béal bocht ann.

Tá an léargas ar an ndúlra iontach láidir, agus na scéalta corraitheach spleodrach. Bhí mé féin ar Árainn beagnach daichead bliain ó shin faoi dhó, agus shiúl mé an oileán agus na haillte. Tugann an insint na cuimhní sin ar ais go láidir. 

Tá réamhrá úsáideach ann, agus alt de chuid a neacht Breandán Ó hEithir faoina uncail. Duine spleodrach spéisíúil ab ea Tomás, agus is trua nach bhfuil againn, toisc nár mhair sé, ach an dornán seo scéalta. 

Tá fonn orm anois ach an deis a bheith agam, amharc an féidir liom teacht ar chuid den iriseoireacht a d'fhág sé againn.

An Bhrachlainn Mhór: Scéalta

Tomás Ó Flaithearta, in eagar ag Éamon Ó Cíosáin

---

Aguisín: Maidir leis an teideal, phléigh mé le hAedín at Twitter é - "Is tonn ar leith [an Bhrachlainn Mhór]  a bhriseann amach ar chósta Chill Mhuirbhí ar Árainn Tonn uisce. Tá áit píosa maith amach ón trá ina n-éiríonn an t-uisce níos tanaí agus briseann na tonnta amuigh ann. Sin mo thuiscint agus d'aontaigh fear anseo ar Inis Meáin liom"

Tá sé le tuiscint ón scéal go bhfuil baint ag neart agus baol na toinne sin leis an dtaoide freisin. 

Chuir Deirdre Ní Conghaile (@aransongs) an méid seo leis an gcomhrá: "Ní hea. D'fheicfeá ar léarscáil de ghrinneall na farraige á chruthú ag @followtheboats go n-éiríonn an talamh go tobann. Roimh chonstaic dá leithéid, d'eireódh an fharraige. Bogadh i bhfarraige + taoille íseal = is túisce a d'fheicfí brachlainn ag briseadh"

Lean an comhrá ar aghaidh - ní raibh mé cinnte an d'áit nó maidhm nó an dá rud a bhí an ainm ag tagairt - sheol Deirdre an freagra seo leanas:

"Tagairt, sílim, don áit & don mhaidhm. Sílim gur "ar" an réamhfhocal a chloisfí ina leith. "Tá an bhrachlainn briste" a deirfí. "Reef" an t-aistriúchán? (Tá áit thanaí eile ar a dtugtar "An Chois.") Pic: Nollaig 2013, An Bhrachlainn Mhór briste ar dheis i mbéal Phort Mhuirbhigh."

An lá céanna, Oíche Nollag 2013; radharc ar an Sruthán Mór (siar ó Chill Mhuirbhigh) agus ar fharraigí ardaithe

Fabhtanna, ach an sna bogearraí atá siad dáiríre?

 

U Bahn den sraith H, Sráid Oslo, Beirlín
le Uyzel , CC BY-SA 3.0

Bhí mé ag caitheamh súil ar na láithreoireachtaí ó comhdháil ar bhogearraí spáis le déanaí. Ina measc bhí cur i láthair óna chuimhní cinn ag duine a bhí bainteach agus é in fhorbróir óg leis na misean Apollo - Don Eyles. Bhí mé ar an eolas roimhe faoin fhadhb "bogearraí" - ró ualach ar an ríomhaire - le linn tuirlingt Apollo 11. Rud a léirigh ní hé lochtanna ar na bogearraí ach láidreacht - go raibh an córas in ann plé le rudaí nach raibh ceaptha tarlú ach a tharla de bharr crua earra a bheith ag feidhmiú ar dhóigh nach raibh tuartha. Is é sin le rá, rinne na hinnealtóirí bogearraí éacht seachas gur theip orthu. Agus bhí daoine san fhoireann a bhí in ann aithint an raibh baol nó nach raibh leis an bhfógra rabhadh. Mar a tharlaíonn go minic, bhí an fabht san crua earra aitheanta, ach níor cuireadh an eolas ar aghaidh i gceart.

Tharla eachtra i bhfad níos drámatúla le linn Apollo 14, nuair a bhí fabht leis an cnaipe tobscortha ar aonad cumarsáide na spásairí leis an ríomhaire. Bhí ar Eyles agus an fhoireann sraith treoracha a oibriú amach agus a sheoladh chun na spásairí a chuir ar a gcumas éifeacht an chnaipe a chuir ó mhaith. Rinneadh sin faoi bhrú ama. Ach bhí an féideathacht ann toisc go raibh na modhanna sa bhogearra chun a leithéid a dhéanamh - éacht arís.

Déantar talamh slán de go minic gur fabht sna bogearraí fabht a réitítear tríd an bogearra a athrú - ach go hiondúil ní hea, ach go dtugann solúbthacht na bogearraí deis teacht timpeall ar theip sa chóras, nó míchruinneas sna riachtanais. 

Tá neart samplaí dá leithéid agam ó mo thaithí féin.

Nuair a bhí mé ag obair ar an ríomhaire stiúrtha don sraith U-Bahn H i mBeirlín, chaitheamar go leor ama ag baint triail as rudaí ar an traein féin, ag feabhsú agus an coigeartú na bogearraí chun dul i ngleic leis an fíorshaol - nach raibh baileach mar a bhí sna cáipéisí. D'éirigh go measartha maith linn féin, mar bhíomar tar éis go leor oibre a dhéanamh le samhail den traein agus i saotharlann ardchumhachta.

Ach bhí corr rud le réiteach againn féin ar an traein - toisc go raibh trí aonad i gceist agus tionchar acu ar a chéile, agus bhí fisic an traein le cuir san áireamh freisin.

Agus srianta eile!

Bhí córas cumarsáide do phaisnéirí ar an traein. Ach ar ndóigh, bhí gá aige sin le heolas faoi cá raibh sé. Bhí líonra ana theoranta idir na ríomhairí éagsúla. Ceann de na feidhmeanna a bhí leis ná ligeann don tiomanaí an luas taistil a roghnú, agus stiúir uathoibríoch a dhéanamh ar na hinneall (tríd an ríomhaire a bhí á chlárú againne) chun fanacht ag an luas sin. Chuige sin sholathár ár ríomhaire an luas i km/h le taifeach 0.5 km/h, sé sin, sheas athrú i ngiotán amháin do athrú 0.5 km/h san luas. Ba leor sin don rialú luais. 

Síleadh, ó tharla an luas a bheith ar fáil, go bhfeadfadh an dream ag plé leis an córas cumarsáide do phaisnéirí feidhm a bhaint as chun oibriú amach cá raibh an traein agus na fógraí cearta "An chéad stáisúin eile" a sheoladh. Ní raibh sé ag feidhmiú ró mhaith dóibh - bhí an t-eolas mícheart. Dúradh leo go mbeadh ceithre sampla luais in aghaidh an soicind a fháil acu, agus bhí siad á suimiú sin agus á roinnt ar an am agus 4. Ach ní raibh siad ach ag fáil 75% den fíor luach. 

Murach go rabhamar ag cúiléisteacht le holagóin na teicneoirí, n'fheadar cén reiteach a bheadh ar an scéal. Ba léir dúinne nach raibh an ceithre sampla a fháil acu - ach trí chinn. Ach mhol muid córas eile ar fad. Is amhlaidh go raibh muidne ag ríomh an luas ón fhaid ar aon nós - bhí roth fiaclach ar an roth, agus braiteoir ar sin chun casadh an rotha a thomhas. As sin bhí muide ag ríomh an fhaid i méadar. Rud a bheadh sé éasca cuir ar fáil dóibh, agus ba chuma dá gcaillfí cuid de na luachanna mar go mba luach leanúnach a bhí ann. Thugamar fainic dóibh áfach go mba ghá cúram a dhéanamh den srian a bhí leis an luach - 16 giotán, thart ar 31 km. Rinne siad dearmad ar sin, i dtús báire, agus tharla sé go raibh ceann de na línte U-Bahn rud beag níos faide ná 31 km....

Is iomaí scéal eile dá leithéid i mo chuimhní cinn. Is iondúil gur easpa cumarsáide idir foirne, nó míthuiscintí, nó crua earra ag feidhmiú ar dóigh nach raibh súil leis is cúis do na fabhtanna "bogearraí" seo. Bíonn fabhtanna sa ríomhchlárú ann, gan amhras, agus uaireanta é sách deacair greim a fháil orthu.

Bhí mé féin freagrach as a leithéid de bhotún tráth. Bhíomar ag promhadh bogearra nua ar ríomhaire nua, agus samhail in úsáid don traen (togra eile, gan baint aige leis an U Bahn thuas). Tar éis fiche nóiméad nó mar sin, thosaigh rudaí ag dul ó smacht. Níorbh léir in aon chor cad ba chúis leis. Samhradh thar a bheith te a bhí ann, agus bhí mise go láidir den tuairim go raibh fabht éigin sa chrua earra de bharr teasa. Mar a tharlaíonn áfach, rud eile ar fad a bhí ann. Nuair a athraíonn an clár atá ag rith ar ríomhaire, de bharr go bhfuil tasc níos práinní le déanamh, is gá roinnt eolas a shábháil chun gur féidir an clár a athosú ag an bpointe cuí i gceart. Bhí liosta de na tabhall (luachanna laistigh de ionad próiseála an ríomhaire) a bhí ceadaithe úsáid, agus a bheadh sabháilte i gcás mar é.

Is amhlaidh go raibh mé tar éis tabhall sa bhreis a úsáid, ceann nach raibh sabháil a dhéanamh air - agus mar sin thosaigh an clár arís le luach mícheart. Sa chás seo, ní mise a d'aimsigh an fabht a rinne mé, ach comhghleacaí géarsúileach eile sa tSualainn....

Gaois dearmadta na sinsir

Na liaga i Falera, le Parpan05

Sa leabhar Crothla agus Cnámha tá radharc amháin agus an reacaire agus a oide ar bharr sléibhe ag amharc ar liaga a chuir daoine i bhfad roimhe ag seasamh. De réir a chéile, tuigeann an reacaire go bhfuil ailíniú i gceist leis na liaga agus reanna neimhe ag am ar leith den mbliain. Ach gabhann sé thar a thuiscint conas a raibh sé ar chumas na sinsir na clocha a chuir san áit cheart.

Ceann de théamaí an leabhair ná an meath a thagann ar bhéaloideas. Cuimhnítear ar na scéalta; ach cailltear cuid den eolas atá ar iompar acu. Baintear feidhm sa leabhar freisin as cuid de bhéaloideas bundúchasaigh na hAstráile, sa mhéid is gur amhrán a rá an treoir atá ag Cormac agus a reacaire ar an aistear go dtí na mná feasa i bhfad ó thuaidh. 

Agus mé ag smaoineamh ar seo, rith Nation Terry Pratchett liom, ceann de na húrscéalta leis nach bhfuil lonnaithe ar an Téacsdomhain. Scéal atá lonnaithe i leagan ailtéarnach den domhan seo, san 19ú aois. Baineann an scéal le hoileáin bheaga a scriostar le linn súnámaí agus ina fágtar aosánach ag iarraidh fuíoll an áir a thabhairt le chéile. Nochtar de réir a chéile go bhfuil scéalta na treibhe bainteach le reanna neimhe, agus go raibh eolas agus eolaíocht ag baint leis an bpobal le sinsearthacht. Ach go bhfuil an eolas caillte, agus gan fágtha ach scéalta agus piseogacha - de bharr tubaistí idir nádúrtha agus cogaidh.

 

Ar ndóigh tá na laethanta seachtaine atá againn féin bainteach cuid mhór le reanna neimhe, nós a théann siar chomh fada leis an Suiméir. Dream a d'fhág go mbíonn seasca nóiméad san uair againn, mar go raibh córás áireamh acu bunaithe ar seasca (ní fios baileach cén fáth) agus dódhéag - toisc gur féidir 12 a áireamh tríd na hailt ar na méaracha a áireamh leis an ordóg, creidtear.

Tá cuimhne an phobail atá ag braith ar bhéaloideas leochaileach. Cabhraíonn scéalta agus amhráin eolas a chaomhnú - tá baol ann áfach go mairfeadh an scéal ach go gcaillfí an ceacht - go háirithe nuair a bhuaileann tubaiste nádúrtha nó daonna an phobail. 

Fágtar daoine taobh le pisreoga agus amhras. 

Cá bhfios cén eolas atá caillte dá bharr? Go háirithe abair san Afraic agus i Meiriceá, áit ar scriosadh cathracha agus ríochtaí a bhí forbartha go maith, agus fealsúnacht ar leith acu, sular tháinig fir na hEorpa lena ngunnaí, fuisce agus bíoblaí. Fiú má bhí taifeadtaí scríofa is minic a cailleadh an eochair - agus an eolas dá réir. Sin murar scriosadh an saoícht d'aon uaim. 

Das war ein Vorspiel nur, dort wo man Bücher

Verbrennt, verbrennt man auch am Ende Menschen.

Heinrich Heine

Almansor

Ní raibh ansin ach réamhrá, san áit a dóitear leabhair

Dóitear daoine faoi dheireadh.

Measaim go bhfuil go leor eolais ceilte i ndinnseanchas, i bpisreoga agus i scéalta - ach é ó aithint. Tá súil agam go mbeimid in ann cuid de a athshealbhú. 

Buanann

Brigantia ó Iarsmalann Albain

Búanand mumi na na fian .i. bé nAnand ar chosmaile diblinaib. amail robo mathair dea indi Anu, sic Buanand quasi mater erat na fian. ailiter Buanond .i. daghmathair, in buan is bon (.i. dondi as bonum, ut dicitur genithir buan o ambuan) .i. maith o ulc. in and fil isinni is Buanand, is ed fil isinni is Anand .i. mater deorum. Buanand .i. daghmathair ac foircetal gaiscid do fianuib.

Sanas Cormaic Y104

Buanann muime na fiann .i. bé Anainn de bharr na cosúlachta eatarthu, amhail go mba máthair déithe i Anu is mar sin a bhí Buanann mar a bheadh máthair na fiann, sin nó Buanond i. deámhathair; ionann buan is bon (i. ó bonum na laidine as sin a deirtear go ngintear buan ó neamhbhuan, i. maith ó olc. Is ionann an "ann" i Buanann is ionann agus máthair, is é sin atá i gceist le Anann, i máthair na ndéithe. Buanann, i. deámháthair ag teagasc gaiscíocht do fianna.

(Liomsa an Nua-Ghaeilge bunaithe ar Bhéarla O Donnabháin anseo. Ní raibh O Donnabháin tógtha le sanasaíocht Chormaic. Tá Minerva luaite léi. Iontráil DIL anseo. Nath ó Sengoidelc a cuir ag tochailt mé - Gainithir búan ó ambúan.)

Draíocht na reacaireachta

Eoin McEvoy, dalta an draoi!

 Ó thús na paindéime is ar éigin gur fhreastal mé ar ócáid litríochta ar bith, seachas ar líne, agus deanta na fírinne táim cineál bailithe de faire ar fís gan nasc leis an lucht éisteachta eile. Ní bhíonn an fuinneamh céanna ann. Agus ní bhíonn an fhuaim - ceol an ghutha daonna - mar an gcéanna ó challairí ríomhaire nó teilefíse - níl an tumadh ann.

Ach is duine faiteach seachtanach mé, agus tá drogall orm bogadh amach i measc na ndaoine agus a gcuid frídíní! Go háirithe agus mé spléach ar iompar phoiblí chun mé a thabhairt go lár na cathrach.

Bhí súil agam síniú Dairena Ní Chinnéide a fháil ar Tairseach; mar sin bhí mé spreagtha chun freastal ar REIC le linn IMRAM. Ach ansin fógraíodh nach mbeadh ar a cumas bheith ann...

Bhí mé idir dhá chomhairle. Murach gur luaigh Eoin McEvoy ar Twitter - a raibh fhios agam é bheith ag obair ar thraschruthú ar dhán de chuid Goethe - go mbeadh aisteoireacht i gceist lena thaibhe seisean, gach seans go mbeinn fanta sa bhaile. Táim buíoch dó!

Súil amháin... 

Bhí mé i measc an slua i McGrattans i lár Bhaile Átha Cliath aréir chun torthaí na héigse a chlos. Táim i mo mhóidín de chuid REIC ón tús, agus is beag ócáid eagraithe ag Ciara Ní É faoin ainm sin agus a bhí i mBaile Átha Cliath nár éirigh liom freastal air, agus a bhfuair mé fuinneamh as.

Ócáid ilteangach, iltaibheach a bhíonn ann - agus is minic go reiceann Ciara dánta dá cuid féin chun creatlach a thabhairt don oíche - mar a rinne aréir freisin. Tá roinnt mhaith de na dánta cloiste agus feicthe i bhfoirm físéan cheana agam - tá cnuasach iontach ar a cainéal youtube agus in áiteanna eile. Ach bhí dán nua aici, cuid de thogra ó Fhine Gall Burning Tide, ag plé le heachtra inár dódh tithe Garda Cósta le linn cogadh na saoirse. Dán spéisiúil ó dhearcadh bean de chuid na háite, pósta ar fear den nGarda Cósta, arbh éigin di é leanacht go Sasana. (Macallaí de dhán Doireann Ní Ghríofa  domsa)

B'é Eoin féin an chéad aoi a reic. An chéad píosa a bhí aige, agus é féisithe i róbaí dorcha, ná a leagan trascruthaithe de Der Zauberlehrling le Goethe - dalta an draoi, a shíleann an scuab a chuir ag obair dó ach nach bhfuil an briocht aige stop a chuir leis! Thug Eoin leis ceol an dáin go paiteanta, agus táim ag súil go mór le físdán amach anseo! Bhí dornán dánta dá chuid féin aige - agus chan sé ceann acu, faoi bhás náireach Savita Halappanavar. (Ní aontaím le hEoin faoin tátal nó an réiteach ar an gcás seo, ach is cinnte gur gá dúinn bheith airdeallach fós ar míthapa leigheas dá léithéid agus na cúiseanna leo). Tá guth binn ag Eoin a d'oir don sollúnacht cuí. Taispeántas láidir, agus é ag dul i dtaithí ar an ardán - agus bíonn saoirse agus fuinneamh sa bhreis aige ina fhíseáin! 

B'i an aisteoir agus file Eva O'Connor a lean Eoin ar an ardán - duine atá feicthe agam cheana ag REIC agus go bhfuil teacht i láthair iontach láidir aici. Dán fada aici faoi chaidreamh grá idir imircigh, nach raibh buaine i ndán dó mar go raibh seisean i ngreim ag thúthan an dúchais, agus ise i ngreim ag an gá éalú ó chúinge agus ceangail an bhaile. Léargas iontach ar na cinéalacha éagsúla imirce a bhíonn ag Éireannaigh i Sasana; cuid acu a móthaíonn fairsinge agus saoirse cuid eile nach bhfeiceann ach an chúing eacnamaíochta agus ar fada leo filleadh abhaile. Bhí go leor ar fhéad mé ionnanú leis mar imirceoir fillte mé féin (ach nach raibh mise san Anglasféar!). Go leor gean agus greann san insint. Fuinneamh den scoth sa chuir i láthair (agus fuair sí away le magadh ceanúil ar Chiarraígh ainneoin ar a laghad beirt acu sa lucht féachana...)

Tar éis briseadh gairid agus dán eile ó Ciara tháinig Marcus Mac Conghail agus a mhac ar an ardán. Mar chúiteamh, chuir sé tús lena mhír trí dán de chuid Dairena Ní Chinnéide a léamh, ón leabhar Bleachtaire na Seirce - dán faoi scairbhín na gcuach. 

Ansin, le tionlacan dord ó Naoise agus cleasa ríomhaireachta chan agus reic sé rogha dánta ón leabhar is déanaí aige - Spásas - nó le bheith cruinn taibhithe fáiscthe as na dánta ann. Tháinig tocht ar féin agus é ag cuir an dán Tuaim inár láthair - dán concréiteach i bhfoirm croise sa leabhar, gan ann ach ainmneacha cnámha ... síos go dtí an nath cumhachtach deiridh súile an phobail. 

Is deacair cuir síos cruinn a thabhairt ar chumhacht ghutha Mharcuis agus é ag reic a dhánta, cantaireacht domhain idir caint agus amhráin, ag macallú fiú nuair nach bhfuil an macalla treisithe ag cleasa leictreonacha - cleasa agus ceol dord a fheileann go breá do na físeanna focail a chuir se inár láthair. 

De bhrí go raibh an ceol i dtreis san dara leath, thug Ciara dúinn a dán leis an tionlacan ceoil a chuir Captain A leis - A Love Poem By The Leaving 

Seal Súil Amháin a bhí ann ansin, togra Séamus Barra agus Rob Mulhern. Léigh Séamus Barra Sráid Éigse,  agus ansin thosaigh an ceoil - ach faraor b'éigean domsa sleamhnú liom ar thóir bus agus Incantation of Féile​-​Flow Funk  faoi lán seoil.

Bhí ard oíche agam, ba dheas deis a bheith agam ní hamháin éisteacht agus blaiseadh den fhilíocht, ach é dhéanamh i gcomhluadar, agus corr dreas cainte a dhéanamh freisin. Tá fuinneamh ar leith le fáil as an éigse a bhlaistear i gcomhluadar. Gura fada buan iad REIC, IMRAM agus na filí!

Crothla agus Cnámha

Murach alt le Máirín Nic Eoin An prós cruthaitheach agus an éicichritic san eagrán speisialta aeráide de Comhar, ní bheadh fhios agam go raibh an t-úrscéal seo scríofa ag Torlach Mac Con Midhe. Tá a  chuid aistí léite agam, agus lón machnaimh bainte astu.

Tá an machnamh sin mar bhunús leis an úrscéal seo. Lonnaithe sna sléibhte, in aimsir na Clochaoise. Fear feasa an reacaire, fágtha ina aonar áfach mar go bhfuil an chuid eile den treibh tar éis teitheadh ó dheas de dheasca go bhfuil an geimhreadh ag leanacht ar aghaidh ar feadh na blianta. 

Tugann an reacaire síor ar bhóithre na smaointe muid, é ag machnamh ar a shaol, ar an seanchas a d'fhoghlaim sé óna mháistir, ar turas a thóg siad chun dul i gcomhairle le mná feasa miotasacha. 

Tá an teanga agus an tseanchas fite fuaite tríd an insint. Bíonn an fear feasa ag cíoradh agus ag machnamh ar an méid atá feicthe aige agus foghlamtha aige, ag scagadh agus ag cíoradh de réir mar a chuireann sé lena thaithí. 

Tá an insint réalaíoch don gcuid is mó, ach tá gnéithe osnádúrtha - nó b'fhéidir gur i samhlaíocht an reacaire atá siad.

Tá tionchar ann - mar atá rianaithe ag Mac Con Midhe i suíomh atá curtha ar fáil aige mar thaca leis an leabhar - ag seanchas na nGael, na Gréagaigh, bundúchasaigh Mheiriceá Thuaidh agus an Astráil, agus go háirithe ag pobal labhartha na Rómainise, a bhfuil cónaí ar Torlach ina measc, ar an insint. An uilíoch san rud áitiúil, tionchar an dúlra ar an duine.

In am ina bhfuil an dúlra ag athrú - mar gheall ar an duine agus an coimhthíos idir duine agus dúlra, tá na smaointe a phléitear agus a spreagtar tráthúil. 

Tá sonraí faoin leabhar agus breis eolais le fáil tríd an suíomh https://crothla7cnamha.wordpress.com/

(Ón leabharlann a fuair mise é!) 

Crobhaing cnuasaithe le cúram

Chuir Réaltán cóip den leabhar Bláth na dTulach - Díolaim Ultach a d'fhoilsigh Éabhlóid le déanaí chugham. Í féin agus Eoghan Mac Giolla Bhríde agus Mícheál Ó Domhnaill a chuir in eagar. 

Nasc a bheith le hUladh atá i gcoitinne ag na scríbhneoirí. Tá a gcuid scéalta thar a bheith éagsúil ó thaobh stíle agus téama - rud a fhágann go dócha gurb é an cinneadh stuama a bhí ann iad a chur in ord aibítre ainmneacha na scríbhneoirí sa leabhar! 

Ainneoin go bhfuil macallaí béaloidis i roinnt de na scéalta, is scéalta de chuid na linne seo iad - imní agus spéiseanna na linne seo iontu, scáil na Coivide agus an athrú aeráide san áireamh. 

Greann agus gruaim, gean agus gráin - tá siad anseo. Tá cuid de na scéalta foilsithe cheana ar ardáin éagsúla, ach is díolaim cumhachtach atá anseo ag léiriú leithne scríobh na nUltach agus an aclaíocht atá á bhaint as an nGaeilg - más Gaeilg Gaeltachta Ghaoth Dobhair nó nuachainteoirí Béal Feirste atá á ionramháil, tá tiús agus téagar ann. 

Tá scéalta a chuir míchompord orm, nár thaithin liom - ach níor mhothaigh mé scéal ar bith acu a bheith lag. 

Beidh mé ag filleadh ar scéalta agus ag lorg breis ó na húdair, measaim. 

Déanann Éabhlóid cúram ar leith don dearadh ina gcuid leabhair, agus is leabhar álainn faoi chlúdach crua atá anseo, clúdach deannaigh álainn, pictiúr i rilíf air. Agus tá ribín dúghlas mar leabharmharc. 

Diaidh ar ndiaidh beifear ag foilsiú na scéalta ar líne, móide podchraoladh ina dhéanfar an scéal a léamh agus a chíoradh. An t-iomlán ar fáil ón suíomh https://blath-na-dtulach.com/

Togra thar a bheith snasta cúramach, agus fiúntach. 

Deamhain an uaignis is na filíochta

I measc na leabhair a fuair mé le déanaí ón leabharlann bhí saothar filíochta le Diarmuid Johnson : Die Dämonen / I measc na ndeamhan.

Dhá dhán measartha fada, aistrithe go Gearmáinis ag Peter Busse, agus le neart léaráidí dubh agus bán le Susanne Haun. (Tá sciar acu le feiceáil ar a suíomh anseo.)

Pléann na dánta - nó sin mo léamh orthu ar aon nós - le stoiteacht agus coimhthíos an file, scoite amach ón gnáth phobail, i dtiúin leis na deamhain. Cuireann na léaráidí sa leabhar cuanna seo ó Churach Bhán leis an dtaithí. Mheas mé go raibh na haistriúcháin Gearmáinise cineál scaoilte scaití, ach scaití eile chur siad mé ag machnamh ar dhóigh eile faoi leathrann. 

Saothar snasta ealaíne ina iomlán, ó foilsitheoir lonnaithe sa Ghearmáin. 

Ciclipéid Sléibhe

Chuala mé Ceaití Ní Bheildiúin ag caint le déanaí ar an Saol ó Dheas faoin gcnuasach seo, cnuasach a raibh sé i gceist agam léamh luath nó mall, agus thug sé an spreagadh dom fios a chuir air faoi dheireadh ón leabharlann.

Ó 2003 tá saoire samhraidh caite agam nach mór gach bliain ag cos Cnoc Bhréanainn, sa Bhaile Breac go hiondúil, ach bliain amháin i mBaile na hAbha. Nach mór gach bliain acu tá an cnoc dreaptha agam - uaireanta sa cheo! Sách minic sa ghaoth, agus go hannamh ar lá ina raibh radharc ar mbarr agam. Tá sé dreaptha agam ón Leitriúch chomh maith le ón mBaile Breac, agus taithí agam ar bhealaí éagsúla agus na cnoic is gleannta thart air.

Ach tá cónaí ar Cheaití Ní Bheildiúin sa cheantar, agus deis aici dul ag allagar leis an gcnoic ar an iliomad dóigheanna, leis an bpobal buan agus ócáideach a shiúlann é, leis na créatúir ón alltar a thaithíonn é. Leis an síon agus an anfa. 

As an marana sin a eascraíonn an díolaim shaibhir seo ina gcíortar na gnéithe uile sin i líon mór dánta, ina mbíonn reacairí éagsúla - uaireanta an sliabh, uaireanta fámaire, uaireanta duine ón áit, uaireanta duine den sí - ag tabhairt a léamh agus a léargas féin. 

Tá éagsúlacht foirm sna dánta freisin, ag freagairt don éagsúlacht téamaí agus guthanna. Tá roinnt filíocht coincréiteach ann, i. dánta atá leagtha amach ar dhóigh ar leath ar an leathanach.

Saibhreas iontach, agus in ndáiríre is leabhar atá ann ar cheart tarraingt chughat anois is arís agus blaiseadh as, seachas é léamh ó chlúdach go clúdach mar a rinne mé (toisc go raibh sé tabhairt ar ais ag an leabharlann!)

Thaitin an leabhar go mór liom, cé nach bhfuil an scil agam léirmheas a dhiongbhála a thabhairt! 

Agallamh sa Cheo

Ceaití Ní Bheildiúin

Coiscéim, 2019.