Píosaí liom in áiteanna eile:

2020-06-25

Trecheng Breth Féne : 121 - 130

121Tréde neimthigedar cerdai: fige ronn, caer comraic, plett for faebur.

Ní raibh Meyer cinnte cad is "caor comhraic" ann. Síleann O’Curry, Manners and Customs, ii., p.253,  ‘caer comraic’ a bheith ina ‘mheall le ribí nó línte ag teacht le chéile ’, tá a leithéid de choirnín gloine mósáic in Joyce’s "Social History of Ancient Ireland," vol. ii., p. 32, fig. 171. Luaitear ‘cáer comraic’ le hocht dath i  LB. 108b 20.
Trí chailíocht cheardaí: fí slabhra, caor comhraic, faobhar ar lann.
122Tréde neimthigedar cruitire: golltraige, gentraige, súantraige.Trí chailíocht chruitire: goltraí, geanntraí, suantraí.
123Tréde neimthigedar filid: immas forosna, teinm laeda, dichetal di chennaib.Trí chailíocht file: iomas a shoilsíonn, teinm laeda, tobchumadh.

Orthaí atá i gceist le "immas forosna" agus "teinm laeda" (cogaint smúsach chun fios a fháil - mar a rinne Fionn lena ordóg). 
Luann DIL fáistine le "immas forosna" agus tagraíonn do Sanas Cormaic agus foinsí eile. Féach thíos.
Imbas Forosnai, Nora K. Chadwick, 1935
124Dá mígairm míthocaid: commáidem do chétguine, do ben la fer n-aile.Dhá mhíghairm mhíthoice: maíomh as céad marú nó as do bhean a luí le fear eile.

toice = ádh.
125Teora airi[se]na iarnduba: comar, cocless, clemnasTrí chúis iarghnó - comhar, comhchleas, cleamhnas.
126Trí bainne cétmuintire: bainne fola, bainne dér, bainne aillse.

cétmuintir = (príomh) nuachar
Ó Trevor Herbert ar Twitter: "Tá alt ag Liam Breathnach ar an bhfocal seo in Ériu 66. ‘On Old Irish Collective and Abstract Nouns, the Meaning of cétmuinter, and Marriage in Early Mediaeval Ireland’. Mar thoradh caitheann sé amhras ar an smaoineamh go raibh na Gaeil polagamach in aon chor."
Trí bhraon bean pósta: braon fola, deor, braon allais.
127Trí coiri bíte in cach dúini: coire érma, coire goriath, coire áiged.

Fch freisin: gainitir tri coiri i cach duiniu .i. Coire Goriath  Coire Érmai  Coire Sois 
Tuairim Meyer: "Quite obscure to me. There is a heavily glossed poem in II. 3. 18, beginning ‘Coire goriath’. In II. 2. 15, p. 117b, after the colophon to Dúil Laithne (Goid., p. 79), there are some further glosses, among which I find: goiriath .i. gardhamh in gach iath, erma .i. uasal-iompú no iar-iompa. But ‘érma’ seems the genitive of ‘érim’, ‘a course’."
Trí choire a bhíonn i ngach dún: coire érma, coire goriath, coire na n-aoi.
128Trí comartha láthraig bendachtan: clocc, salm, senad.Trí chomhartha láthair bheannaithe: clog, salm, sionad. 
129Trí comartha láthraig mallachtan: tromm, tradna, nenaid.Trí chomhartha láthair mhallaithe: trom, traonach, neanta.

Trom: an chrann atá i gceist.
130Teora muimmecha táide: caill, coim, adaig. Tríur muime gadaí: coil, coim, oíche

Coim 2: i. clóca

Nótaí:


"can dothéig" or Medb. "a halbain iar foglaim filidechta" or ind ingen "in fil imbass forosna lat" or Médb. "Fil écin" or ind ingen. " ~ DIL.

'Cé as a dtángais?"
'As Albain, áit a rabhas ag foghlaim filíochta'
'An bhfuil iomas forasna agat?'
'Tá, go deimhin,' arsa an ógbhean.

lch 19
Táin Bó Cuailgne
Darach Ó Scolaí
Leabhar Breac

Maidir le Caer Comraaic: seo an léaráid ó Joyce agus an sliocht as O'Curry atá luaite thuas:




Maidir le Tré 127:
Thug David Stifter @ChronHib an t-eolas breise seo :
Tá sé sin pléite ag Liam Breatnach in "The Caldron of Poesy", 


Tuilleadh plé ag:

Thagair Dennis King do alt le P.L. Henry agus d'aimsigh @thetamus anseo é: 
P.L. Henry, The Cauldron of Poesy, Studia Celtica 14/15 (1979/1980) p 114.

Liomsa na leagnacha Nua Ghaeilge, cuid de thogra Trecheng Breth Féne. Tá nascanna freisin le teanglann.ie agus dil.ie.
Nuair atá áit i gceist tá nascanna le Logainm curtha agam - níl mé cinnte go bhfuil siad uilig cruinn! Tá tochailt áirithe déanta agam in Onomasticon Goedelicum le Edmund Hogan, coigeartithe ag Donnchadh Ó Corráin maidir le logainmneacha.
Fáilte roimh ceartúcháin nó breis eolais chuig aonghusoh@gmail.com.