Píosaí liom in áiteanna eile:

2020-06-30

Trecheng Breth Féne: 240 - 256

241Trí airfite dála: drúth, fuirsire, oirce.Trí oirfideach dála: drúth, fuirseoir, gaidhrín uchta.


drúth 1 = amhlóir, fear grinn
fuirseoir 2 = fear grinn
242Trí ata ferr do fhlaith: fír, síth, slóg.Trí rud is fearr do flaith: cóir, síth, slua

slua= arm
síth = síochán
243Trí ata mesa do fhlaith: lén, brath, míairle.Trí rud is measa do flaith: leisce, brath, míchomhairle.
244Ceithre báis breithe: a breith i ngó, a breith cen dílse, a breith cen ailig, a breith cen fhorus.Ceithre bás breithe: a bhreith i ngó, a bhreith gan dílse, a bhreith gan fasach, a bhreith gan fios.

ailig = bunús an bhreithe. "Precedent/ Präzedenzfall " atá ag Meyer agus mar sin fasach atá agamsa. 
245Trí adcoillet gáis: anfis, doas, díchuimne. Trí ní a scriosann gaois: ainbhios, eolas míchruinn, díchuimhne.
246Trí muime ordain: delb cháin, cuimne maith, creisine. Trí mhuime dínit: dealbh chaoin, cuimhne mhaith, cráifeacht.
247Trí muime menman: sotla, suirge, mesce.Trí mhuime meanman: sotal, súirí, meisce.
248Cetheora miscne flatha: .i. fer báeth utmall, fer dóer dímáin, fer gúach esindraic, fer labor dísceoil;
ar ní tabair labrai acht do chethrur: .i. fer cerda fri háir ⁊ molad, fer coimgni cuimnech fri haisnéis ⁊ scélugud, brethem fri bretha, sencha fri senchas.
Ceithre mhioscais flaithe: fear baoth udmhall, fear moghach díomhaoin, fear bréagach easonórach, fear cainteach gan scéal:
óir ní thugann ceart labhartha ach do cheathrar: file chun aoradh ⁊ moladh, fear le cuimhne mhaith chun fáisnéise agus staire, breitheamh chun breithiúnas, seanchaí chun seanchais.
249Trí dorcha in betha: aithne, ráthaiges, altrom.Trí dorcha an beatha: taisce, ráthúnas, altram.

i. Ní fios cén toradh a bheidh orthu.
250Trí urgarta bíd: a chaithem cen altugud, a chaithem d’éis óiged, a chaithem réna thráth cóir.Trí urghaire bia: a chaitheamh gan altú, a chaitheamh tar éis aoi, a chaitheamh roimh a thráth cóir.
251Cetheora aipgitre gáise: ainmne, somnathe, sobraid[e], sothnges; ar is gáeth cach ainmnetach ⁊ sái cach somnath, fairsing cach sobraid, sochoisc cach sothengtha.Ceithre aibítir gaoise: foighne, sotheagaisc, stuaim, deisbhéil: óir is gaoth gach foighneach ⁊  saoi gach sotheagaisc, féiltiúil gach stuama, sochomhairleach gach deisbhéalach.

aibítir 2: buntús
252Cetheora aipgitre báise: báithe, condailbe, imresan, doingthe.Ceithre aibítir baoise: baoithe, claontacht, imreas, cúlchaint
253Teora sírechta flatha: cuirmthech cen aisnéis, buiden cen erdonail, dírim cen chona.Trí uireasa flaithe: coirmtheach gan nuacht, buíon gan bolscaire, díorma gan cúnna.
254Trí indchoisc ordain do duine: .i. sodelb, sáire, sulbaire.Trí chomhartha dínit i nduine: deilbh mhaith, iompar saor, solabhartha. 
255Trí gúala doná fess fudomain: gúala flatha, gúala ecalse, gúala nemid filed.

"Die Kirche hat einen guten Magen", Goethe, Faust (Tá goile maith ag an Eaglais)
Trí chiste nach fios a ndoimhneacht: ciste flaithe, ciste eaglaise, ciste file neimheadh

neimheadh = pribhléid
256Trí féich nach dlegar faill: féich thíre, duilgine achaid, argius aiste.Trí fiach nach dlitear faillí iontu: fiacha talún, táille achadh, teagasc filíochta?

Nótaí:

Liomsa na leaganacha Nua Ghaeilge, cuid de thogra Trecheng Breth Féne. Tá nascanna freisin le teanglann.ie agus dil.ie.

Fáilte roimh ceartúcháin nó breis eolais chuig aonghusoh@gmail.com.