| 62 |
Trí hamrai la Táin Bó Cúailgne: .i. in cuilmen dara héisi i nÉrinn; in marb dia haisnéis don bíu .i. Fergus mac Róig dia hinnisin do Ninníne éicius i n-aimsir Corbmaic maic Fáeláin; intí dia n-aisnóther, coimge bliadna dó.
|
Trí hamhra Táin Bó Cuailgne; .i. an "cuilmen" tagtha go hÉirinn mar mhalairt air, an marbh dá aithris don bheo, .i. Fearghas Mac Róich dá hinsint do Ninníne éigeas in aimsir Corbmaic Mac Fáeláin; cosaint bliana d'éinne a chloiseann á aithris é
amhra = iontas an "cuilmen" - ainm ar shaothar de chuid Isidorus- Origines nó Etymologiae |
| 63 | Trí meinistri fer Féne: .i. cích, grúad, glún. | Trí rud naofa fir Éireann; cíoch, grua, glúin. |
| 64 | Trí dotcaid duine: deog therc d’uisci, ítu i cormthig, suide cumang for achad. | Trí dhonas duine: deoch thearc uisce, íota i gcoirmtheach, suí chúng ar achadh |
| 65 | Trí dotcaid threbtha: gort salach, iarmur cléithe, tech drithlennach. | Trí dhonas treabhaire: gort salach, iarmhairt cléithe, teach drithleannach |
| 2021-06-08: Bhí plé agam le Dennis King faoin gceann seo ar Twitter. Níl sé soiléir an cléithe nó cliath atá i gceist. Tagraíonn DIL don tré faoin ceannfhocal cléithe; cinéal forigneamh. Ach tá cúpla ciall ag clíath a fheileann freisin. Tá gluais ar an bhfocal san tré: ".i. salchar na cléithe d'fágbhail a bferann".Mo bhuille faoi thuairim féin ná go bhfuil seo ag tagairt do bhráca agus fuirseadh míshlachtmhar tálúin. | ||
| 66 | Trí hairgarta ecalse: caillech fri clocc, athláech i n-apdaine, banna for altóir. | Trí chosc eaglaise: cailleach mar chlingire, athlaoch ina ab, braon ar an altóir. Cailleach = bean rialta (faoi chaille) Athlaoch = duine a tháinig mall chuig gairm crabháidh. |
| 67 | Trí fáilti co n-íarduibi: fer tochmairc, fer gaite, fer aisnéise. | Trí fáilte a leanann díoma iad: fear tochmharc, fear goidte, fear fáisnéise. tochmharc = ag lorg céile. |
| 68 | Trí bróin ata ferr fáilti: brón treóit oc ithe messa, brón guirt apaig, brón feda fo mess. | Trí bhrón ar fearr ná áthas iad: brón tréada ag ithe measa, brón goirt aibí, brón feá faoi mheas. Bhí an chiall "ualach" ag brón. Meas 2 = toradh na gcrann Fiodh = coill |
| 69 | Trí fáilti ata messu brón: fáilti fir íar ndiupairt, fáilti fir íar luga eithig, fáilti fir íar fingail. | Trí athás ar measa ná brón iad: áthas fir iar chalaois, áthas fir iar mionn éithigh, athás fir iar fionaíl. fionáil = dúnmharú gaoil |
| 70 | Trí fiada co n-anfhiad: gréss i nóentig fri muintir, uisce rothé dar cosa, bíad goirt cen dig. | Trí fiadh ar ainfhiadh iad: gréas in aontíos le muintir, uisce ró-the do chosa, bia goirt gan deoch. fiadh = léiriú measa, fáilte gréas = ceardaíocht |
Nótaí:
Liomsa na leagnacha Nua Ghaeilge, cuid de thogra Trecheng Breth Féne. Tá nascanna freisin le teanglann.ie agus dil.ie.
Nuair atá áit i gceist tá nascanna le Logainm curtha agam - níl mé cinnte go bhfuil siad uilig cruinn! Tá tochailt áirithe déanta agam in Onomasticon Goedelicum le Edmund Hogan, coigeartithe ag Donnchadh Ó Corráin maidir le logainmneacha.
Fáilte roimh ceartúcháin nó breis eolais chuig aonghusoh@gmail.com.
Nuair atá áit i gceist tá nascanna le Logainm curtha agam - níl mé cinnte go bhfuil siad uilig cruinn! Tá tochailt áirithe déanta agam in Onomasticon Goedelicum le Edmund Hogan, coigeartithe ag Donnchadh Ó Corráin maidir le logainmneacha.
Fáilte roimh ceartúcháin nó breis eolais chuig aonghusoh@gmail.com.
