| 42 | Trí dorcha Hérenn: úam Chnogba, úam Slángae, dercc Ferna. | Trí dorcha Éireann: Uaimh Cnóbha, Uaimh Sláine, Dearc Fhearna Maidir le Dearc Fhearna, bhí mé ann Tá Uaimh Sláine luaite ar líne le Bealach Conglais; d'fhailteoinn roimh breis eolais. |
| 43 | Trí díthruib Hérenn: Fid Mór hi Cúailgni, Fid Déicsen hi Tuirtri, Fid Moithre hi Connachtaib. | Trí díthreabh Éireann: Fiodh Mór i Cuaille, Fiodh Dearcadh Uí Tuirtrí, Fiodh Mothair i Connachta. Fiodh = coill. Tá cúpla logainm "(An) Fiodh Mór" i Logainm, ach níl siad i Cuaille. Fiodh Dearcadh = Coill na Spiairí dar le fonóta Meyer. Luann Meyer na hUí Tuirtrí le barúntachtaí Aontroim Íochtarach agus Uachtarach, agus Tuaim Uachtarach agus Íochtarach |
| 44 | Trí dotcaid Hérenn: abbdaine Bendchuir, abbdaine Lainne Ela, ríge Mugdorn Maigen. | Trí anrathach Éireann: abacht Beannchar, abacht Lainn Eala, ríocht Mídhurn (Críoch Mhúrn anois) |
| 45 | Trí huilc Hérenn: Crecraigi, Glasraigi, Benntraigi. | Trí oilc Éireann: Creacraí, Glasraí, Beanntraí Luann Meyer Crecraigi le Cúil Ó bhFinn, Sligeach. Tá Beanntraí i gCorcaí agus ceann eile i Loch Garman. |
| 46 | Trí cáemnai Hérenn: abbdaine Lusca, ríge trí Cúalann, secnabbóite Arda Macha. | Trí cluthar Éireann: abacht Lusca, Ríocht na dtrí Cualann, prióireacht Ard Mhacha. |
| 47 | Trí trága Hérenn: Tráig Ruis Airgit, Tráig Ruis Téiti, Tráig Baili | Trí trá Éireann: Trá Ros Airgid, Trá Ros Téite, Trá Bhaile Tá Ros Airgid in Urumhain Uachtarach dar le Meyer. Tá Trá Bhaile i nDún Dealgan - is ann a mharaigh Cú Chulainn Aonmhic Aoife, Connla. |
| 48 | Trí hátha Hérenn: Áth Clíath, Áth Lúain, Áth Caille. | Trí Átha Éireann: Áth Cliath, Áth Luain, Áth Coille. Tá tagairt fhada do Áth Coille in Onomasticon Goedelicum; féach thíos. Maidir le hÁth Luain, féach thíos. |
| 49 | Trí sligid Hérenn: slige Dála, slige Asail, slige Midlúachra. | Trí shlí Éireann: Slí Dála, Slí Asail, Slí Luachra |
| 50 | Trí belaige Hérenn: Belach Conglais, Belach Luimnig, Belach Duiblinne .i. Átha Clíath. | Trí bealaí Éireann: Bealach Conglais, Bealach Luimní, Bealach Duibhlinne, i Átha Cliath. |
Nótaí:
Tá nascanna le Logainm curtha agam - níl mé cinnte go bhfuil siad uilig cruinn! Tá nascanna freisin le teanglann.ie agus dil.ie. Liomsa na leagnacha Nua Ghaeilge, cuid de thogra Trecheng Breth Féne. Fáilte roimh ceartúcháin nó breis eolais chuig aonghusoh@gmail.com.Onomasticon Goedelicum 1895
áth caille *áth coille* Áth Cliath, Áth Luain, and Áth Caille are the chief fords of Ireland, BB 34a, UM 190a2, YBL 237; *Trí hátha hÉrenn: Áth Cliath, Áth Luain, Áth Caille, Triads (ed. Meyer), §48*; H. 2. 17, 183, col. 3; ATig. RC xviii 45; O’D. in AFM-ndx makes it Woodford, in b. Leitrim, c. Galway; and Woodford translates it; DAI H. 1.7, 32b, puts it in Desmond, and there is Áth Caillte in Connacht, BB 147a; but the only Áth Caille that can be identified is on the Shannon between the city of Limerick and the wood of Cratloe, at or nr Thomond Bridge; adaig i gCill Dá Lua; adaig in Cinn Chorad; adaig i lLuimnech; adaig ic Áth Caille for certbhrú na Sinainne; ní fuarus conair mar an Cretsalaigh; adhaig ic Sléib Suide an Ríg, Circuit Ireland (ed Hogan), 29; therefore Áth Caille was a ford on the Shannon at Limerick, by which Muirchertach passed to Cratloe wood and Sliab Oidhedha an Rígh opposite Limerick on the c. Clare side; it must be at Áth Lunkard * = Athlunkard* or Thomond Bridge, or near them; Morchoblach la Tairdelbach for Loch nDeirccdercc & a ttabhairt leis dar Ess Danainne co ro aircc Uí Chonaill ag Faing ... mórlongphort dno leis oc Áth Caille, AFM ii, 1020; O’D. equates with Woodford, in c. Galway, ‘not far from boundary of Thomond; ‘ it is 30 miles away (and astray ?); Áth Caille is in Thomond, opposite Limerick; *AI 1971, 1124; prob. at Athlunkard (Mac Airt)*
Rug an Donn Cuailgne an Fionnbheannach leis gur thumadar sa loch in aice le Ráth Cruachan, agus tháinig sé amach as agus luan agus slinneán agus aenna an Fhionnbheannaigh ar a adharca leis. ...
Thug an tarbh aghaidh ar a thír féin. Ar a bhealach ansiúd dó, d'ól sé deoch i bhFinnléithe gur fhág slinneán, nó léithe, a chéile ann. D'ól sé deoch eile in Áth Luain gur fhág luan an Fionnbheannaigh ann.
as Comhrac na dTarbh
Táin Bó Cuailgne
Darach Ó Scolaí
Leabhar Breac
