Píosaí liom in áiteanna eile:

2020-06-30

Trecheng Breth Féne: 231 - 240

231Cenéle dáileman: mórmenmnach meda, bolcsrónach brocóiti, itfa eserni, cúacroessach, donndabach, bolcra paitte, abartach escrai, geir grainne, cranndretel cuirn.Cínealacha dáileamh: (arí, ní raibh ag Meyer ach buillí faoi thuairim, agus mar sin tá siad fágtha gan aistriú)
232Trí as anso bís do accallaim .i. rí imma gabáil ⁊ Gall ina lúirig ⁊ athech do muin commairchi.Tríur ar deacair agallamh leo: rí faoina ghabháil ⁊ Gall ina lúireach aitheach faoi choimirce. 
233Trí as mó menma bís .i. scolóc iar légad a shalm ⁊ gilla íar lécud a erraid úad ⁊ ingen íar ndénam mná dí.Triúr is airde meanman: scoláire iar léamh a sailm ⁊ giolla iar ligean dá éide (óige) uaidh ⁊ ainnir iar bean a dhéanamh di.
234Cetharda forná bí cosc nó ríagail .i. gilla sacairt ⁊ cú muilleórach ⁊ mac bantrebthaige ⁊ gamain gamnaige.Ceathrar nach bhfuil cosc ná riail orthu: giolla sagairt ⁊ cú muilleora ⁊ mac baintrí ⁊ gamhain gamhnaí

gamhnach = Bó atá tuirseach agus ar bheagán bainne tar éis blianta ag obair
235
Trí húais dóib: dul ar ríg nó úasal nemid, ar is lethiu enech ríg aidbriud; dul fri cath, ar ní túalaing nech glinni fri cath acht ríg lasmbíat secht túatha foa mám; dul fri cimmidecht acht nech lasa mbí mug dóer.


Secht n-aurgarta dóib: dul ar deoraid, ar drúth ⁊ ar dásachtach, ar díaraig, ar angar, ar éconn, ar essconn. Imnedach dano cach ráth, ar is écen dí díanapud im cach ngell dobeir, aill riam, aill íarum.
Trí ghuais: ráthú do rí nó dó ard-uasail, óir is leithne  eineach rí ná aon chúis; cath a rathú óir níl neach seacha rí agus seacht dtuath faoi ar féidir amhlaidh; ráthú do chimíocht - neach ag a mbí daor amháin is féidir amhlaidh.

Seacht gcosc: ráthú ar dheoraí, ar dhrúth, ar dhásachtach, ar eisreachtaí, ar angoire, ar éigiallta, ar easconn. Trioblóideach gach ráth, is éigin fógra tobann a thabhairt as gach geall a tugtar, roimhe agus ina dhiadh.

goire = an chúram is dual do mhac dá athair. Níl angoire (easpa an dualgais) sa bhfoclóir ach ní léim ró mhór é!
236Trí hamra Glinne Dalláin i tír Eogain:Féach leathanach ar leith!
237Trí hamra Connacht:Féach leathanach ar leith!
238Trí luchra ata mesa: luchra tuinde, luchra mná bóithe, luchra con foléimnige.

Féach freisin #91
Trí gháire is measa: gáire toinne, gáire mná baoithe, gáire con ar nós leis léim ar dhaoine
239Cisne trí ana soitcedach? Ní handsa són. Immarchor erlam, cuirm cen árus, cummairce for sét.Cad iad trí ana sonasaigh? Ní hansa son. Iompar athlamh, coirm gan áras, coimirce ar séad
240Trí maic beres genas do gáis: gal, gart, gaire. Triúr mac a bheireann geanas do ghaois: gal, gart, gáire (nó goire)

gal = laochas
gart = féile
goire = dualgas mic

Nótaí:

Liomsa na leagnacha Nua Ghaeilge, cuid de thogra Trecheng Breth Féne. Tá nascanna freisin le teanglann.ie agus dil.ie.
Nuair atá áit i gceist tá nascanna le Logainm curtha agam - níl mé cinnte go bhfuil siad uilig cruinn!
Fáilte roimh ceartúcháin nó breis eolais chuig aonghusoh@gmail.com.